معبد اورشلیم اولین مکان مقدس یهودیان و نماد «زیارت» در دین یهودیت است

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان‌نیوز)- نشست علمی «پدیدار شناسی زیارت با تاکید بر زیارت در یهودیت» دوشنبه دوم خرداد ماه ۱۴۰۱ به همت گروه ادیان و مذاهب بنیاد پژوهش‌های اسلامی با همکاری دبیرخانه همایش امام رضا (ع) و گفت‌وگوی ادیان برگزار شد.

در ابتدا دکتر محسن شرفایی، پژوهشگر گروه ادیان و مذاهب بنیاد پژوهش‌های اسلامی به ریشه‌ و تبار مفهوم زیارت در زبان عبری اشاره و بیان کرد: واژه مدنظر یکی از قدیمی‌ترین واژگان حاضر در ادبیات عبری و یهودیان بوده، نخستین بار برای زیارت اورشلیم در جشن‌های معروف به «شالوش رگالیم» به کار برده شد.

اهمیت و اعتبار مقوله زیارت در میان یهودیان

شرفایی در خصوص ضرورت توجه به زیارت در یهودیت می‌گوید: با بررسی پژوهش انجام گرفته به نتایج جالبی دست یافتیم که اعتبار آن را نزد مردم نشان می‌دهد، به طوری که سالانه حدود ۶ تا ۷ میلیون نفر از ۱۲۰ مرکز زیارتی بازدید می‌کنند.

وی در ادامه اذعان کرد: اماکن مقدس در منظر جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی جایی است که در طول زمان زیارت شده و آیین‌های دینی در آن‌ها برگزار می‌شود. بنابراین شاخصه تقدس این اماکن را مردمی تعیین می‌کنند که در این فضاها حضور می‌یابند.

اقسام و ابعاد مختلف زیارت و گردشگری دینی

شرفایی در ادامه بیان کرد: به نظر می‌رسد در قدیم «زیارت» بیشتر یک امر دینی به حساب می‌آمد و اگر جابجایی یا سفری انجام می‌شد عمدتاً با اهداف اقتصادی و مذهبی بود. هرچند که گزارش‌هایی از سفر و سیاحت برخی در دست است اما تعداد آن‌ها بسیار کم بود و نمی‌توانیم چنین سفرهایی را رقیبی برای سفر زیارتی بدانیم. با رشد مدرنیته، آسان شدن سفر از جایی به جایی دیگر، از مقوله جدیدی به اسم زیارت یا گردشگری دینی سخن به میان می‌آید.

اورشلیم نخستین معبد مقدس یهودیان

این پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: ریشه قدیمی مفهوم زیارت در دین یهودیت در متون مقدسشان قابل ردیابی است. به طوری که معبد اورشلیم در دین یهودیت اولین مکان مقدس یهودیان بشمار می‌آید و مزار و آرامستان بزرگان، انبیاء و حکمای یهود در مراتب دیگر قرار می‌گیرند.

آیین تطهیر و طهارت در باور یهودیت

در ادامه علی موحدیان عطار، پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به بخش طهارت بعنوان یکی از اقسام آداب زیارت، بیان کرد: زائران چند روز پیش از شروع جشن به اورشلیم می‌رفتند. این موارد در مورد یهودیان در تبعید نیز صادق است که بایستی آیین تطهیر را که بیش از هفت روز طول می‌کشید از سر بگذرانند، زیرا این‌ها نطفه‌شان در سرزمین‌های بیگانه منعقد شده بود. به طوری که برای گذر از شهر مقدس اورشلیم و رفتن به معبد واجب و ضروری است که همه افراد پاک و طاهر باشند.

جشن هفت روزه یهودیان و طواف در زیارت

این پژوهشگر برای تبیین مفهوم طواف، یکی دیگر از ابعاد مهم مقوله زیارت در دین یهودیت خاطر نشان کرد: یکی از آیین‌هایی که مخصوصا در هنگام زیارت اورشلیم انجام می‌شود طواف است. در دین یهود برای طواف اصطلاح «هکفوت» را بکار می‌بردند. این عمل را یهودیان به ویژه در جشن هفت روزه «سوکوت» درحالی که شاخه‌ای خرما در دست داشته و بر گرد معبد اورشلیم می‌گردیدند، انجام می‌دهند.

اقامت هشت روزه یهودیان برای عید سکوت

موحدیان با توضیح وقوف در اورشلیم تصریح کرد: همانطور که پیش ازین گفته شد، زائر باید کل زمان فصح را به مدت یک هفته در آنجا توقف نماید. به بیانی دیگر، زائران برای عید سکوت بایستی هشت روز در خود آنجا یا در روستاهای مجاور یا در خیمه های اطراف برپا شده، اقامت کنند.

خبرنگار و گزارش‌‌نویس: محمد پناه زاده