از فیلم نوح تا عنکبوت | کلیسا هم سکوت نکرد

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، وضعیت به گونه ای شده است که ابتدا باید نشان دهیم در تمام جهان اعتراض به آثار هنری منجمله فیلم های ضددینی که حاوی توهین به باور و اعتقادات مذهبی افراد و ادیان مختلف هست، بسیار رایج و طبیعی است.

خبر ساخت فیلم‌های دینی از مدت‌ها قبل از اکران فیلم برای جامعه مذهبی حساسیت‌برانگیز است و دنبال می‌شود و برایشان مهم است که چه کارگردان و با چه تفکری پشت یک اثر سینمایی قرار گرفته است. برای همین وقتی قرار شد که دارن آرونوفسکی، فیلم سینمایی «نوح» را بسازد، نگران این بودند که یک آتئیست قرار است چطور زندگی و زمانه یک پیامبر را روایت کند. البته که این نگرانی‌ها بی‌مورد نبود.

انتقاد رهبران مسیحی به فیلم نوح

فیلم سینمایی «نوح» روایتگر همان داستان مشهور ساخت کشتی نوح و نازل شدن عذاب خداوند بر بندگان گناهکارش است که تفاوت‌هایی بس آشکار و غالبا ماهوی با روایات مرسوم در کتب آسمانی دارد و مرز تحریف را علنا درهم می‌شکند.   ماحصل این جنس نگاهی از سوی کارگردان، ترسیم پیامبری شده که با فال قهوه با خدا ارتباط برقرار می‌کند و گاه در حالتی که به شکل انسان‌های اسکیزوفرنیایی در می‌آید، دستورات خدا به او می‌رسد. در ماجرای خلقت، دنیایی که نوح تعریف می‌کند هم اشاره به داستان هفت روز آفرینش را می‌توان یافت و هم تئوری داروین پیرامون آفرینش.

داستانی که در هیچ کتاب مقدسی پیدا نمی شود

داستانی که روایت می‌شود هم دارای نبردهای حماسی و غول‌های سنگی است که در هیچ کتاب مقدسی یافت نمی‌شوند. فیلم «نوح» با انتقاد برخی رهبران کلیسا مواجه شد و کمپانی فیلمسازی «پارامونت» نیز پس از این انتقادات اعلام کرده که این فیلم یک اقتباس محض نیست، بلکه از داستان موجود در عهد قدیم انجیل الهام گرفته شده است. پیش از این نیز هیات سانسور سینمای کشورهای قطر، بحرین و امارات اعلام کردند به‌دلیل نمایش چهره‌ حضرت نوح(ع) اجازه نخواهند داد این فیلم در کشورشان اکران شود. دانشگاه «الازهر» مصر هم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نهادهای مذهب سنی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این فیلم‌ برخلاف دین و شریعت ماست.

کد داوینچی، اعتراض کلیسا

فیلم ‌سینمایی «کد داوینچی» داستان مورخی مشهور به نام پروفسور لانگدون است که در جریان حل معمای یک قتل، پرده از رازی در رابطه با دین مسیح برمی‌دارد و درنهایت راز ازدواج حضرت مسیح با مریم مجدلیه و ادامه نسل آنها را برملا می‌کند. این فیلم اقتباسی از رمانی به همین نام است. رمان «کد داوینچی» نوشته «دن براون» از زمان انتشارش با مخالفت‌ کلیساها و مقامات کاتولیک سراسر جهان مواجه شد. فیلم سینمایی «کد داوینچی» داستان یک‌سری از جنایاتی است که واتیکان به‌منظور تحریف معنای انجیل مرتکب شده است.

این فیلم که بسیاری از صحنه‌های آن در موزه «لوور» پاریس فیلمبرداری شده‌، از اولین روز انتشار خبر ساخت آن با مخالفت‌های بسیاری روبه‌رو شد. کلیسای «وست‌مینستر»، اولین نهادی بود که مخالفت خود با پروژه ساخت این فیلم را رسمی اعلام کرد.

کاردینال تارسیزیو برتونه، یکی از مقامات سابق واتیکان، در مصاحبه‌ای گفت: «حقیقت این است که این فیلم افکار نادرستی را درمورد ریشه‌های مسیحیت منتشر می‌کند که باید با اطلاعات دقیق و با وجدان انتقادی به آن پاسخ داد.» اوپوس دی، یک سازمان بین‌المللی کاتولیک هم این اثر را یک داستان تخیلی خطرناک دانست که فاقد شواهد تاریخی است.

در بیانیه‌ای که این سازمان منتشر کرده، آمده است: «کسانی که تحقیقات بیشتری انجام می‌دهند و قضاوت انتقادی دارند، متوجه می‌شوند اظهاراتی که در کد داوینچی درباره عیسی مسیح، مریم مجدلیه و تاریخ کلیسا بیان شده، فاقد هرگونه مدرکی است.» کلیسای «وست‌مینستر»، اولین نهادی بود که مخالفت خود با پروژه ساخت این فیلم را به‌طور رسمی اعلام کرد.

مخالفت «وست‌مینستر» با درخواست عوامل «کد داوینچی»، مبنی‌بر استفاده از فضای این کلیسا به‌عنوان لوکیشن فیلم، این پروژه را به‌طور موقت تعطیل کرده بود ولی با موافقت مقامات کلیسای جامع ‌«لینکولن شایر» انگلستان، فیلمبرداری فیلم بار دیگر از سر گرفته شد. همزمان با انتشار این خبر، یک راهبه رُمی به نام خواهر «ماری میشل‌نلت» با ۱۲ساعت عبادت در بیرون از ساختمان کلیسای جامع «لینکولن»، به ساخت فیلم «کد داوینچی» و فیلمبرداری برخی صحنه‌های آن در این کلیسا اعتراض کرد.

اولین وسوسه مسیح

آخرین وسوسه مسیح فیلم محصول سال ۱۹۸۸ به کارگردانی مارتین اسکورسیزی است که فیلمنامه آن را پل شرایدر بر پایه رمان «آخرین وسوسه مسیح» به قلم نیکوس کازانتزاکیس، نویسنده یونانی نوشته ‌است. این رمان و فیلم ازجمله آثار بحث‌برانگیز بین جامعه مسیحی است و در زمان اکران هم بحث‌های زیادی پیرامون آن رقم خورد.

اما چند سال قبل فیلم کمدی به نام «اولین وسوسه مسیح» در برزیل و برای شبکه نتفلیکس تولید شده بود که با اعتراض و خشم مسیحیان برزیل مواجه شد. به‌گونه‌ای که با کوکتل‌مولوتوف با دفتر تولید این فیلم حمله شد. در فیلم فکاهی ۴۶دقیقه‌ای «اولین وسوسه مسیح» عیسی ناصری به‌عنوان یک همجنسگرا به تصویر کشیده شده است. از زمان انتشار «اولین وسوسه مسیح» در نتفلیکس در سوم دسامبر، موجی از اعتراض و مخالفت با این رسانه در میان اوانجلیست‌ها (مسیحیان انجیلی) برزیل و برخی کاتولیک‌های این کشور به راه افتاد. صدها هزار برزیلی با امضای یک طومار اینترنتی خواستار حذف این فیلم از نتفلیکس شدند. از سوی دیگر سراسقف ایالت پرنامبوک برزیل گفته که یک نیروی شیطانی شبکه نتفلیکس را تسخیر کرده است.

«ادواردو بولسونارو» پسر رئیس‌جمهوری برزیل در توئیتر خود با توصیف کمدی «اولین وسوسه مسیح» به زباله، تاکید کرد: «دست‌اندرکاران ساخت این کمدی نماینده جامعه برزیل نیستند.»همچنین انجمن یک میلیون مادر که نسبت به فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که علیه باورهای خانوادگی و سالم باشند، مواضع صریحی می‌گیرد هم در پی خبر ساخته شدن این فیلم از طرفداران خود خواست با پیوستن و کمک به این سایت جلوی نمایش این فیلم را بگیرند.

زندگی برایان

زندگی برایان به روایت مانتی پایتان روایتگر داستان برایان کوهن (با بازی چپمن) است. برایان مرد جوان یهودی‌ای است که همزمان و در همسایگی عیسی متولد می‌شود و بعدها او را با مسیح موعود عوضی می‌گیرند. برایان سرانجام با مرگی بیهوده و البته مضحک به صلیب آویخته می‌شود. در بسیاری از صحنه‌های فیلم، تقلید مضحک ماجراهای زندگی عیسی مسیح، طبق روایت رسمی اناجیل، مورد تمسخر قرار می‌گیرد.  هم محافل مسیحی و هم گروه‌های کلیمی به فیلم اعتراض کردند و آن را مصداق توهین به باورهای دینی دانستند. محتوای فیلم شامل طنز و هجو اعتقادات مذهبی است که در زمان پخش آن مناقشه‌برانگیز بود و موجب اعتراض گروه‌های مذهبی و اتهام کفرگویی شد.  ۳۹ شهر در بریتانیا پخش فیلم را ممنوع کردند. ممنوعیت پخش این فیلم در ایتالیا، نروژ، ایرلند و بخش‌هایی از انگلستان به شهرت آن دامن زد و فروش چشمگیری را برای آن رقم زد. البته مانتی پایتان نیز از این اتفاقات در کارزار تبلیغاتی فیلم استفاده برد و روی پوسترهای تبلیغاتی فیلم در سوئد نوشته بود: «فیلمی چنان خنده‌دار که نروژی‌ها آن را ممنوع کردند.»

نیروهای اهریمنی‌اش

«نیروهای اهریمنی‌اش» سریالی فانتزی-تخیلی محصول مشترک شبکه‌ BBC ONE انگلستان و HBO آمریکاست؛ و Bad Wolf و New Line دو کمپانی‌ سازنده این سریال هستند. این سریال یک اثر اقتباسی از سه‌گانه‌ای به همین نام است. کتاب‌های سه‌گانه‌ «نیروی اهریمنی‌اش»، با اینکه در ظاهر برای نوجوانان و جوانان کم‌سن و سال‌تر نوشته شده‌اند، اما در عمق خود به مضامین بزرگسالانه‌تری ازجمله مسیحیت می‌پردازد.

سازمان مذهبی افراطی حاکم بر دنیای موازی کتاب‌های «نیروی اهریمنی‌اش» که مجستریو (Magisterium) نام دارد، درواقع استعاره‌ای از کلیسای کاتولیک در دنیای واقعی است. همین موضوع، باعث مخالفت بسیاری از گروه‌های مسیحی با این کتاب و اعتراض آنها شده بود. در اقتباس سینمایی ساخته‌شده در سال ۲۰۰۷، برای جلوگیری از ایجاد چنین مشکلاتی، ماهیت مذهبی این سازمان بسیار کمرنگ شد و حتی هیچ اشاره‌ واضحی نیز به مفهوم خدا و دین که از درون‌مایه‌های اصلی کتاب‌ها هستند، نمی‌شد. بااین‌حال در این سریال، رهبران حیله‌گر و ظالم سازمان «مجستریوم»، همگی لباس‌هایی شبیه کشیش‌ها و روحانیون مسیحی می‌پوشند، اطلاعات درست را سرکوب می‌کنند و مردم را مجبور به اطاعت از خود می‌کنند.

پخش این سه‌گانه هم با انتقاد مسیحیان کاتولیک همراه شد، به‌خصوص که فیلیپ پولمن نویسنده این رمان درواقع یک آتئیست است و نقل‌‌قولی از او مطرح می‌شود که: «کتاب‌های من درمورد کشتن خدا هستند.»

حال عنکبوت مقدس نیز به بازنمایی ایران و ملیتی می پردازد که هویت مذهبی آن کاملا خانه عنکبوت سست و ویران است. دار قالی را بر گرد زنان روسپی آویخته و مظهر مقدسات آن را نماد عنکبوت نشانه گرفته است. حال با چنین کارگردان و فیلمی که در لایه های مختلفی از ابعاد روایی خویش قصد تخریب بنیادین دیار و مذهب و اعتقادات یک جامعه را نشانه رفته است، چه باید کرد؟!

فرآوری: محمد پناه زاده

منابع : روزنامه فرهیختگان