با پیاده روی مذهبی در ادیان مختلف آشنا شوید

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، پیاده روی مذهبی، یکی از خاص‌ترین فعالیت‌های بشری است. حتی دانشمندان و روانشناسان می‌گویند که در موقعیت‌هایی چون پیاده‌روی‌های منظم، خاصه در جاده‌های طولانی و ساکت و خارج شهر و… ذهن انسان بازتر و در وضعیت روحی و روانی بهتری قرار می‌گیرد. حالا تصور کنید که این پیاده‌روی‌ها، ماهیت و رویکرد دینی و مذهبی هم داشته باشد، در این صورت آورده‌های روحی بسیاری برای زائران خواهد داشت. به همین دلیل است که تنها در مکتب تشیع و در زمان اربعین نیست که زائرانی معتقد اقدام به پیاده‌روی می‌کنند؛ ادیان و مذاهب و مکاتب و حتی رویکردهای معنوی جدید، به پیاده روی معنوی به چشم مناسکی دینی نگاه می‌کنند؛ فرارفتن از خود و فرورفتن در معنایی بزرگ‌تر از خود.

خیلی از مردم جهان تنها به انگیزه سیر افاق و انفس و کسب مدارج معنوی سفر می‌کنند و اینگونه است که گردشگری مذهبی شکل می‌گیرد.

با هم، نگاهی به برخی از پیاده‌روی‌های دینی و معنوی جهان می‌اندازیم.

کومبه میلا؛ عاشقان یک رود

امروزه بزرگ‌ترین تجمع دینی و حتی غیردینی دنیا را در هند می‌دانند؛ جایی که نزدیک به ۱۰۰ میلیون معتقد هندو، در یک مراسم زیارتی و در زمانی دوماهه، از سراسر هند و جهان خودشان را به رودخانه گنگ می‌رسانند. حتی در سال‌های اخیر تخمین زده می‌شود که تا ۱۵۰ میلیون هندو هم در این مراسم شرکت می‌کنند. این مراسم مذهبی البته به‌صورت سالانه نیست و هر سه سال یک‌دفعه برگزار می‌شود. حتی گاهی تلفاتی هم به واسطه جمعیت زیادی که در این مراسم زیارتی در یک نقطه جمع می‌شوند، وارد می‌شود.

هندوها رودخانه گنگ در هند را یک رود مقدس می‌دانند و اعتقاد دارند که اگر خودتان را به این رودخانه بسپارید و با آب آن خود را بشویید، برای همیشه از گناهان پاک خواهید شد. حتی رسم است که خاکستر مردگان و بزرگان این کشور نیز به این رودخانه سپرده می‌شود. البته در جریان اپیدمی اخیر، هندوها جای مخصوص برای سوزاندن اجساد کم‌آورده و حتی اجساد مردگان را در این رودخانه رها می‌کردند که مشکلاتی هم ایجاد کرده بود. براساس اعتقادات هندوها، این مراسم به نوعی بزرگداشت پیروزی خدایان بر اهریمنان هم محسوب می‌شود. این مراسم در گردش‌های زمانی، در سواحل مختلف از رودخانه گنگ و… برگزار می‌شود و زائران پیاده خود را به این اماکن می‌رسانند.

ساباریمال؛ راه‌های دشوار

هندوها البته مراسم‌ مذهبی کم ندارند. با توجه به جمعیت فراوانی هم که در این کشور وجود دارد، بیشتر مراسم‌ و دورهمی‌های مذهبی آنها، همراه با شلوغی‌ها و پیاده‌روی‌های فراوان است. در مراسمی دیگر، هندوها در معبدی مقدس و مهم به نام ساباریمالا به‌صورت سالانه تجمع می‌کنند. تخمین زده می‌شود که گاهی تا حداکثر ۷۰ میلیون نفر هم در این مراسم مذهبی شرکت می‌کنند، هرچند به‌صورت میانگین هندوهایی که در این مراسم هستند، کمتر است. این معبد در ایالت کرالای هند انجام می‌شود.

این مراسم دارای حلقه‌های مختلفی است که به مرور زمان برگزار می‌شود. با پایان مراسم، هندوها به‌صورت پیاده سعی می‌کنند وارد جاده‌ها شوند. گاهی این ازدحام باعث تلفاتی هم می‌شود؛ از این که تصادفی باعث شد تا زائرانی که در این مراسم شرکت کرده و در حالت پیاده‌روی بودند، دچار وحشت شوند چون از اصل ماجرا هم خبری نداشتند، در جست‌وجوی راه فرار بودند. همین فرار و هل‌دادن‌ها باعث شد تا صدها نفر زیر دست و پا بمانند. ۱۰۶ تلفات و صدها مجروح ماحصل این ازدحام بود. مسیر این معبد نیز مسیری سخت و باریک است. سال‌ها پیش در همین مسیر چنین اتفاقی افتاد و تلفاتی به‌جا گذاشته بود.

اربعین؛ پا به پای عمودها

یکی از قابل‌توجه‌ترین پیاده‌روی‌های معنوی جهان، همین پیاده‌روی معروف اربعین خودمان است؛ چیزی که گاهی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی عمومی سالانه در جهان هم مطرح شده است؛ هرچند گروهی در این که مراسم رود گنگ در هند را بزرگ‌ترین گردهمایی بدانند یا اربعین شک دارند. البته اربعین، یک گردهمایی سالانه است و کومبه میلا در هند، هر سه سال یک‌دفعه برگزار می‌شود. پس اگر بخواهیم این مراسم پیاده‌روی را بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه بنامیم، درست خواهد بود.

در این مراسم، شیعیان و حتی اهل تسنن و معتقدانی از دیگر مذاهب، از سراسر جهان و عراق به سمت کربلا به راه می‌افتند. مسیر معمول، مسیری است که از نجف به کربلا می‌گذرد و با عمودهایی نشانه‌گذاری شده است. این پیاده‌روی‌ها بعد از سرنگونی صدام در عراق باب شد، هرچند در طول تاریخ نیز وجود داشته است و نقل‌هایی درباره به جان‌خریدن خطرات مسیر و برخورد با زائران وجود دارد. امروزه اربعین و گستره آن و اتفاقاتی که در جریان این پیاده‌روی می‌افتد، شگفتی زیادی را برای جهانیان ایجاد کرده است؛ طوری که همین شگفت‌زدگی باعث شده تا خیلی از آنها، برای درک چنین واقعه‌ای از نزدیک، به پیاده‌روی اربعین بشتابند.

جاده سانتیاگو؛ سفر به کلیسای جامع

در مسیحیت نیز مفهوم جاده‌های مقدس و پیاده‌روی‌های معنوی وجود دارد. یکی از این جاده‌های معروف جاده سانتیاگو در اسپانیاست که سنت پیاده‌روی در آن از قرون وسطی به‌جا مانده است. این جاده باستانی، به کلیسایی در شمال غرب اسپانیا پایان می‌یابد که از اماکن مقدس مسیحیان نیز محسوب می‌شود. گفته می‌شود که در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۳۰۰ هزار زائر به این سفر معنوی رفته‌اند. در واقع این زائران، در قالب «کامینو د سانتیاگو» یا «راه سنت جیمز» گستره‌ای مسیرهای باستانی زیارتی است که در نهایت از چند کشور اروپایی به همین منطقه آرامگاه سنت جیمز در کلیسای جامع سانتیاگو منتهی می‌شود.

نخستین بار در قرن نهم بود که زائرانی با پای پیاده این مسیر را طی کردند. جالب این که «خاطرات یک مغ» از پائولو کوئیلو، نویسنده برزیلی نیز داستان چنین سفری از یک زائر است و چیزهایی که در سفر می‌بیند. در واقع شاید بشود گفت بیشتر ایرانی‌ها چنین سنتی در اروپای مدرن امروزی در قلب فرانسه و اسپانیا و… را از طریق همین کتاب خاطرات یک مغ شناخته‌اند. البته مسیحیان چند مراسم دیگر شبیه به این هم دارند.

مکاتب دیگر؛ جایی برای رفتن

البته همه پیاده‌روی‌های معنوی و مذهبی جهان به این مواردی که گفتیم پایان نمی‌یابد. غیراز این موارد، باز هم موارد دیگری وجود دارد. در مسیحیت آیین‌های دیگری شبیه به جاده سانتیاگو نیز وجود دارد. البته این را هم بدانیم که همان مسیرهای منتهی به کلیسای جامع سانتیاگو نیز می‌توانند از کشورهای مختلف باشند. مسیحیان همچنین در روزی که معتقدند حضرت مسیح‌ علیه‌السلام به صلیب کشیده شده، به واتیکان رفته و سعی می‌کنند در مناسک مربوط به این روز و تقدس جستن از سنگی که معتقدند قطره خونی از مسیح بر آن چکیده، شرکت کنند. بوداییان نیز معبدی به نام سن سوجی در ژاپن دارند که سالانه حدود ۲۰ میلیون زائر از سراسر جهان جذب آن می‌شوند.

پیاده‌روی‌ها و مناسکی هم در آیین یهودیت به چشم می‌خورد. در دین اسلام نیز دو گردهمایی مذهبی بزرگ دیگر هم وجود دارد که در آنها پیاده‌روی‌های مذهبی را مشاهده می‌کنیم؛ در گردهمایی سالانه حج و همچنین در دهه پایانی صفر که چند سالی است پیاده‌روی‌های رضوی باب شده و زائرانی از سراسر ایران، مسافت‌های مختلفی را پیاده به سمت مشهد طی می‌کنند. در سنت‌های معنوی آمریکای لاتین که به سنت‌های سرخپوستی هم معروف هستند، نشانه‌هایی از این سفرهای معنوی و پیاده‌روی‌ها موجود است که در کتاب‌های مرتبط با معرفی این آیین‌ها به چشم می‌خورد.

نتیجه

هندوها هر ساله در مراسمی به نام کومبه میلا برای آمرزش گناهان، خود را در رود گنگ شستشو می دهند، که در بازه زمانی تقریبا دو ماهه، قریب به ۱۰۰ میلیون نفر در این مراسم شرکت می کنند. همچنین هندوها زیارتگاهی به نام ساباریمالا دارند که سالانه بین ۵ تا ۷۰ میلیون نفر زائر دارد. بوداییان نیز معبدی به نام سن سوجی در ژاپن دارند که سالانه حدود ۲۰ میلیون زائر دارد و مسیحیان نیز هر ساله در روزی که به اعتقادشان حضرت عیسی به صلیب کشیده شد به عزاداری در واتیکان می پردازند و از سنگی که به گفته منابع دینی شان قطره خونی از مسیح بر آن چکیده، تبرک می جویند.

یهودیان نیز هر جمعه در کنار دیواری که در مسجد الاقصی قرار دارد و بنا بر اعتقادات دینی شان باقی مانده معبد سلیمان بعد از تخریب توسط رومیان است و آن را دیوار ندبه می نامند، به عبادت می پردازند. همه ادیان و مذاهب از این گونه مراسمات در آیین و رسومات خود دارند. اما اجتماعی که عظمت و شکوه و قدرت یک مذهب را در دنیایی که حمایت مردمی نشانه مقبولیت است، بتواند نشان دهد و روح آن را در مقابل دیدگان دنیا قرار دهد، در بین اینگونه ادیان و مذاهب با وجود کثرت زیاد پیروان آنان دیده نمی شود.

منابع:

پیاده‌روی‌های معنوی در سراسر جهان | پیاده آمده بودم…

نگاهی تطبیقی میان تجمعات مذهبی ادیان‌ و پیاده‌روی اربعین

فرآوری: محمد پناه زاده