یکی از معروف ترین جشنهای ایران باستان جشن اردیبهشتگان به شمار میرود. این جشن که خصوصاً در میان زرتشتیان از اهمیت ویژهای برخوردار است روز دوم اردیبهشت ماه در مناطق مختلف زرتشتی نشین ایران برگزار میشود.
به گزارش سرویس اجتماعی ردنا (ادیان نیوز)، جشن اردیبهشتگان برای گرامیداشت و پاسداشت و برقراری اتحاد میان ایرانیان میباشد، در تقویم اوستایی سومین روز از هر ماه را روز اردیبهشت نامیدهاند، به همین دلیل روز سوم اردیبهشت را اردیبهشتگان نامگذاری کردهاند. نام دیگر جشن اردیبهشتگان گلستان جشن میباشد.در تقویم امروزی روز دوم اردیبهشت را اردیبهشتگان نامگذاری کردند.
جشن های باستانی ایرانیان
مهمترین جشن های ایرانیان شامل نوروز، مهرگان، جشنهای آتش، گاهنبارها و جشنهای فروردگان هستند که هر یک با آداب و رسوم خاصی همراه هستند. از میان این جشنها نوروز و مهرگان از مهمترین جشنهای ایرانیان است.
جشنهای ششگانه گاهنبار برگرفته از شش روزی است که خداوند عالم را آفریده است. در کتاب اوستا به این موضوع اشاره شده و به نقل از زردتشت، خداوند عالم را در شش گاهنبار آفریده است.
اخبار مرتبط:
جشنهای دوازهگانه به این شکل نامگذاری شدهاند که هر ماه با یکی از روزهای همان ماه هم نام است و آن روز را جشن میگرفتند. برای مثال فروردین نخستین ماه سال و آغاز بهار است و نوزدهم هر ماه هم فروردین نامگذاری شده. به این ترتیب روز نوزدهم فروردین جشن فروردینگان برگزار میشود. یا اردیبهشت که دومین ماه سال است و سومین روز از هرماه اردیبهشت نامیده میشود. به این ترتیب در روز سوم اردیبهشت که هم ماه اردیبهشت است و هم روز اردیبهشت، جشن اردیبهشتگان برگزار میشود.
و بدین ترتیب، در طول سال علاوه بر دیگر جشنها، ۱۲ جشن دیگر وجود داشت. این اعیاد ۱۲ گانه زرتشتی عبارتاند از:
– فروردینگان (نوزدهم فروردین، روز فروردین)
– اردیبهشتگان (سوم اردیبهشت، روز اردیبهشت)
– خردادگان (ششم خرداد، روز خرداد)
– تیرگان (سیزدهم تیر، روز تیر)
– امردادگان (هفتم مرداد، امرداد روز)
– شهریورگان (چهارم شهریور، روز شهریور)
– مهرگان (شانزدهم مهر، روز مهر)
– آبانگان (دهم آبان، روز آبان)
– آذرگان (نهم آذر، روز آذر)
– خرم روز (یکم دی، روز هرمزد)
– بهمنگان (دوم بهمن، روز بهمن)
– اسفندگان (پنجم اسفند، سپندارمذ)
جشن اردیبهشتگان چیست
اردیبهشتگان یکی از معروفترین و شناختهشدهترین جشنهای باستانی ایرانیان است که در ستایش اخلاق برگزار میشود. این جشن سوم اردیبهشت تقویم باستانی همزمان است با دوم اردیبهشت تقویم شمسی. امروزه زرتشتیان در بخشهای مختلف ایران در این روز در آتشکده (آدریان) گرد هم میآیند با پوشیدن لباس سفید(نماد پاکی) و ایستادن رو به آتش، سرود اردیبهشت یشت را میخوانند و خداوند جان و خرد، یعتی اهورامزدا را ستایش میکنند. واژه اردیبهشت، از واژه اوستایی ” اَشه وَهیشتا ” مشتق شده است. بخش اول به معنی پاکی، اشویی، راستی، نظم، قانون و هنجار است و بخش دوم به معنی” بهترین” است. به همین اردیبهشت را پاسدار بهترین راستی و نگهبانان آتش میدانند چرا که آتش بهترین نماد راستی و پاکی به شمار میرود.
آداب و رسوم
زرتشتیان در هنگام برگزاری این مراسم لباس سفید بر تن میکنند و گرداگرد آتش به شادی و پایکوبی میپردازند، در اعتقاد زرتشتیان آتش نماد راستی و پاکی میباشد و گرمای آتش و نور آن بدی و پلیدی را از جهان دور میکند و پاکی راستی و درستی را به زمین و انسانها هدیه میدهد. این روز بر پیروان دین زرتشت بسیار مقدس و مبارک میباشد و آن جشن را سرشار از خیر و برکت میدانند.
واژهی اردیبهشت، برگرفته از واژهی اوستایی «اَشه وَهیشتا» است، واژهای دوبخشی که بخش نخست آن به معنی پاکی، اشویی، راستی، نظم، قانون و هنجار است و بخش دوم به چم «بهترین» است. اردیبهشت پاسدار بهترین راستی است و نگهاهبان آتش، چراکه آتش بهترین نماد راستی و پاکی به شمار میرود.
ماه اردیبهشت که فرا میرسد برای زرتشتیان، یادآور آیین «آتش بزرگ کردن» و یا به گویش زرتشتیان، «تش مس کردن» است.
برای برپایی چنین آیینی، موبد از شب پیش از برپایی مراسم، «یسناخوانی» (بخشی از اوستا) میکند. یسنا بر آتش خوانده میشود و این آتش در روز برگزاری آیین «تش مس»، به آتش آتشکده میپیوندد.
در برپایی این آیین، موبدان گرد هم میآیند و در آتشکده که جایگاه برگزاری است، اوستاخوانی انجام میشود. سفرهای آیینی پهن است و موبدان اوستا میخوانند و مردم زمزمه میکنند.
این آیین هم به نام زندگان و هم برای درگذشتگان بهویژه تازهروانان برگزار میشود. سفرهای آیینی پهن میشود و بر آن، خوراکیها و نمادهایی گذاشته میشود که هریک بنابر شوند (:دلیلی) نهاده شده است.
حال که با جشن اردیبهشتگان آشنا شدید، خوب است با مطالعه دیگر مقالات پایگاه تخصصی ادیان نیوز (مرجع اخبار ادیانی) با دیگر جشنهای دوازده گانه باستانی ایران مانند، جشن آذرگان، جشن آبانگان، جشن تیرگان، آبانگان و غیره آشنا شوید. اگر میخواهید تجربهای از جشن سده داشته باشید، به شما پیشنهاد میکنیم گزارش جشن سده ادیان نیوز را ملاحضه بفرمایید.
فرآوری: محمد پناه زاده گله بان