عید پسح یهودیان چند روز است؟
هیئت تحریریه ادیان نیوز در این گزارش به این موضوع خواهد پرداخت که چرا برخی از تقویم‌های یهودیان می‌گویند ایام عید پسح پس از هفت روز و برخی دیگر اتمام آن را پس از هشت روز اعلام می‌کنند.
به گزارش سرویس اجتماعی ردنا (ادیان نیوز)، در تمام جهان، قوم یهود را با عید پسح می‌شناسند. چراکه هرساله با فرارسیدن پانزدهم ماه عبری نیسان در فصل بهار، جامعه یهودیان سراسر جهان با برگزاری یکی از مهم‌ترین اعیاد مذهبی و دینی خویش یعنی “پسح” خروج از مصر و آزادی اجداد خود را یادآوری می‌کنند.
اغلب یهودیان اصلاح‌طلب، عید فصح را به مدت هفت روز جشن می‌گیرند، اما تاریخ برای تعیین آن بسیار پیچیده است.
تقویم جشن پسح در تورات تا حدود زیادی روشن است. درواقع عید پسح یا فصح از پانزدهم نیسان آغاز می‌شود و هفت روز طول می‌کشد، و روزهای اول و هفتم همان چیزی است که یهودیان و جامعه کلیمیان ایران به آن (یوم طوو) می‌گویند. “یوم طوو” به عیدهایی که دارای منشأ در کتاب مقدس هستند گفته می‌شود. این اعیاد روش هشانا، یوم کیپور، اولین روز سوکوت، اولین و آخرین روز پسح هستند.
با تغییر شیوه تعیین و اعلام هلال ماه‌های عبری در میان یهودیان، حاخام های یهودی اقدامات مختلفی را برای بهینه‌سازی رؤیت هلال ماه عبری انجام داده‌اند. ازآنجایی‌که یک ماه عبری (که باید تعداد روز کامل داشته باشد) می‌تواند ۲۹ یا ۳۰ روز داشته باشد. پس یهودیان اسرائیل مجبور شدند در مورد اینکه کدام روز اول ماه اعلام‌شده است به بقیه جهان یهود اطلاع دهند تا همه بتوانند تعطیلات را در همان روز برگزار کنند. این شیوه باعث بروز برخی اختلافات در تعیین روز ایام مقدس یهودی شد. موردی که مثال آن در دین اسلام نیز برای تعیین برخی مناسبت‌های مذهبی رخ می‌دهد.
انتخاب دقیق ایام مقدس نظیر عید پسح در اورشلیم به دلیل حضور بسیاری از حاخام های یهودی و اطلاع‌رسانی به‌موقع برای متشرعین یهود راحت‌تر انجام می‌گرفت. چراکه آن هنگام به علت نبود ارتباطات سریع ارتباطی، حاخام های یهودی برای آگاه کردن سایر یهودیان که فاصله و مسافت زیادی با اورشلیم داشتند، مجبور شدند طی چند روز سفر پیاده به سرزمین‌هایی نظیر بابل (عراق امروزی) انتقال اطلاعات مهم زمانی را انجام دهند. به همین دلیل یهودیانی که از اورشلیم فاصله داشتند نتوانستند پیام را به‌موقع دریافت کنند و نمی‌دانستند ماه جدید چه زمانی آغازشده است. برای حل این مشکل برخی از حاخام های یهودی پیشنهاد دادند یوم طوو دو روز باشد. یعنی مثلاً برای عید پسح نه‌تنها روز اول و هفتم، بلکه اکنون روز اول، دوم، هفتم و هشتم به‌عنوان یوم طوو اعلام شد، بنابراین ایام عید پسح نیز به تعطیلی هشت‌روزه تبدیل شد.
از اینجای تاریخ برای یهودیان کمی موضوع تغییر کرد. یهودیان مرکزنشین(یهودیان اورشلیم) یوم طوو را برای یک روز (و پسح را برای هفت روز) رعایت می‌کنند. اما یهودیان در خارج از اسرائیل، رسم دوروزه (هشت‌روزه) ماندگار شد.
البته پس از گذر زمان و با ظهور فنّاوری و دستگاه‌های ارتباطی نوین، ادیان نیز به چنین سلاحی مجهز شدند. بنابراین حکم فقهی حاخام ها بر اساس منابع دینی تغییر کرد و اعلام کردند اگر جماعتی از یهودیان روز دوم یوم طوو را لغو کنند، شرعاً موجه است و موردی ندارد. البته تا به امروز همه جریانهای یهودی در اسرائیل (لیبرال، ارتدوکس و سکولار) از تقویم تورات پیروی می‌کنند اما برخی دیگر از یهودیان در خارج از اسرائیل، رسم دوروزه در ایام مهمی نظیر پسح را حفظ کرده‌اند.
به همین دلیل هفت یا هشت‌روزه شدن ایام عیدی چون پسح به مرانب باعث تغییراتی در آداب‌ورسوم و قواعد و مناسک دینی میان یهودیان شد. چراکه مثلاً در شب‌های اول و دوم پسح، مراسم خاصی نظیر قرائت دعای مخصوص، غسل و خوردن غذاهای ویژه با تفاوت‌های زمانی برای هر دو بازه زمانی در نظر گرفته می‌شود.
جالب است بدانید در ایران، جامعه کلیمیان نیز در اجرای این مراسم و سایر فرایض و مناسک دینی کاملاً آزاد هستند و دانش‌آموزان و سربازهای کلیمی در این روزها تعطیل هستند.
یادداشت: محمد پناه زاده
منابع: