ابوذر ابراهیمی‌ترکمان: جمود بر ظاهر، به مرگ غرض اصلی دین منجر می‌شود
به گزارش ادیان نیوز (ردنا)؛ ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، روز دوشنبه در دومین دور گفت‌وگوهای دینی اسلام و هندوئیزم با موضوع صلح و عدالت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم اظهار داشت: صلح پایدار جز در سایه عدالت قابل تامین نیست و عدالت زمانی تامین خواهد شد که تمایلات شیطانی به کناری وانهاده وخردورزی حاکم شود.
وی افزود: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای روابط فرهنگی هند به دنبال امضای توافقی در سال ۲۰۱۶ در تهران و در حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست وزیر هند، پایه گذار گفت‌وگوهای دینی ارزشمندی بین اندیشمندان و رهبران مسلمان از ایران و آئین هندوئیزم از هندوستان شدند.
ترکمان خاطرنشان کرد: اجلاس اول گفتگوی دینی تحت عنوان معنویت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم در سال ۲۰۱۷ در دهلی انجام شد که بسیار موفقیت آمیز بود و شناخت خوبی را بین طرفین از یکدیگر ایجاد کرد و اینک دور دوم گفت‌وگوها تحت عنوان صلح و عدالت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم را برگزار خواهیم کرد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: انتخاب عنوان صلح و عدالت برای این نشست از این روست که این دو از گمشدگان انسان معاصر است و سازمان ها، اجلاس و اندیشکده های فراوانی در حال کار هستند تا بلکه این دو گمشده را به حیات بشری برگردانند و طعم و لذت شیرین صلح و عدالت را به بشر امروز بچشانند.
ترکمان ضمن اشاره به میل فطری انسان در حرکت به سوی کمال گفت: انسان عاشق کمال است؛ اما در درون او خصلت‌هایی وجود دارد که او را در تشخیص کمال دچار اشتباه می‌کند. خصلت‌هایی؛ همچون خود برتربینی و خواهش‌های نفسانی و شهوانی سبب می‌شود نتواند کمال حقیقی را دریابد. وظیفه ادیان این است که این خصلت‌ها را کنترل کنند تا مانع تشخیص حقیقت کمال نشوند. قوه تشخیص انسان بر اساس توهمات و تخیلات ناصحیح به انحراف کشانده می‌شود و گاه شخصیت‌های بزرگ علمی در این تشخیص به بیراهه می‌روند و دچار اشتباهاتی می‌شوند که برای دیگران فهم چنین خطایی بسیار مشکل است.
او ادامه داد: کنترل شهوات و خواهش‌های نفسانی در همه ادیان و آئین‌ها تأکید شده است؛ علت اصلی تأکید فراوان بر کنترل آنها، سلامت نگهداشتن خرد و عقل است. همه انسان‌ها در بدو خلقت معصوم آفریده شده‌اند، اما در گذر زمان توجه به ظواهر چشم‌نواز مادی آنها را از پرده عصمت بیرون می‌آورد و به راه‌هایی سوق داده می‌شوند که خرد تضعیف شده و در نتیجه آنها را از کمال دور می‌کند. به عبارت دیگر فطرت پاک انسانی در دنیا به انواع آلودگی‌ها آلوده می‌شود و قدرت تشخیص را تخریب می‌کند.
صلح و عدالت نیز از زمره همین کمالات است. انسان پاک و پایبند به اخلاق، به صورت طبیعی به عدالت و صلح گرایش دارد، از همین رو هیچ.گاه درباره خود، بی‌عدالتی و خشونت را نمی‌پذیرد. اما به دلیل رشد رذیلت‌های اخلاقی، هاله‌ای بر دور عقل و خرد او به وجود می آورد تا نتواند صلح و عدالت را برای دیگران به رسمیت بشناسد، تا جایی که خودش از صلح و عدالت منتفع شود آن را خوب شمرده و اگر خودش از صلح و عدالت متضرر شود، آن را شر می پندارد.
او تاکید کرد: ادیان وظیفه دارند تمایلات انسان را با عبادت و ریاضت‌های مشروع تحت کنترل در آورند و صلح و عدالت را در دایره باورهای او تثبیت کنند. تثبیت صلح‌جویی و عدالت‌خواهی تنها با الزام به باورهای دینی و ارزش‌های انسانی ممکن و توقف در ظواهر آموزه‌های دینی، پوسته‌ای فاقد هسته پدید می‌آورد که جز هدایت انسان به سمت انجام مراسم و تشریفات دینی نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت. التزام عملی به این معنی است که فرد دیندار به آنچه دین از او خواسته عمل کند. زیرا عمل همواره فرع بر باور است و جنس باور از جنس علم و آگاهی است.
ترکمان ضمن اشاره به تاکید اسلام بر ایمان و عمل صالح گفت: دین مبین اسلام، ابتدا انسان را به ایمان به خدا و سپس به عمل صالح دعوت می‌کند. ایمان و عمل صالح دو بال برای پرواز به سوی کمال هستند که فقدان هریک او را از رسیدن به کمال باز می‌دارد. ایمان نیز مراحلی دارد؛ از کلام آغاز می‌شود و به باور قلبی منتهی می‌شود. وقتی ایمان به باور قلبی تبدیل شد، قدرت التزام فرد به عمل پدید می‌آید و فرد باورمند می‌کوشد رفتارهای خود را با باورهای قلبی منطبق سازد.
باور قلبی یعنی همان ایمان، هرچه تقویت شود، به همان میزان پایبندی به رفتارهای خواسته شده از سوی دین تقویت می‌شود. اشکال اساسی آنجاست که گذر از خواهش‌های نفسانی بسیار سخت است؛ زیرا به مبارزه با تمایلات مادی بشر نیاز دارد و تمایلات مادی نیز کشش‌ها و جاذبه‌های فراوانی در پی دارد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطرنشان کرد: دانش و دانستن فقط بخشی از راه رسیدن به کمال است نه تمام آن. به همین دلیل گاه در بین دانشمندان نیز که به حقیقت مسأله آگاهی دارند، عمل منتهی به کمال پدید نمی‌آید. امام علی (ع) می‌فرماید: چه بسیار عالمی که جهل او، او را به نابودی می‌کشاند و علم او هیچ سودی برای او نخواهد داشت. بسیاری از انسان‌ها در زندگی شخصی خود به زیان مصرف بسیاری از مواد در تغذیه آگاهی دارند. اما این آگاهی به آن درجه از قوت نرسیده که بتواند بازدارنده باشد بنابراین صرف دانستن کافی نیست.
وی افزود: متأسفانه امروز این اشتباه اساسی در جهان رخ می‌دهد که صرف آموزش را کافی می‌دانند. در صورتیکه آموزش فقط روشن کردن چراغ در پیش روی است؛ امّا آیا مگر هرگاه چراغ روشن شد، الزامی برای پیمودن راه نیز هست؟ صلح و عدالت، کمال است. امروز در کنار فقر دانشی، فقر حرکتی است که انسان را از دستیابی به این کمالات محروم کرده است. حرکت؛ جز با التزام عملی به علم و آگاهی ممکن نیست. التزام عملی نیز در پی توجه به باطن دین ایجاد می‌شود و توقف در ظواهر دینی و تنزل دادن دین و آموزه‌های آن به حدّ انجام تشریفات نه تنها نمی‌تواند انسان را به صلح و عدالت برساند بلکه هاله تقدیسی پدید می‌آورد که به انسان در ارتکاب خشونت، به ظاهر آرامش روحی می‌بخشد و انجام خشونت و بی‌عدالتی را برای او آسان می‌کند.
ترکمان با بیان اینکه خداوند متعال در قرآن کریم فرموده در بخش پایانی سخنان خود گفت: «ویعلمون ظاهراً من الحیوه الدنیا و هم عن الآخره هم غافلون» گفت: جمود بر ظاهر احکام و غفلت از باطن دین، منجربه میراندن مصالح تشریع احکام و غرض اصلی از دین و سعادت حیات انسانی می‌شود. موضوعی که متاسفانه امروز در برخی از نقاط جهان در قالب افراط گرایی شاهد آن هستیم و برخی سیاستمداران نیز به آن دامن میزنند.
خشونت های سازمان یافته کنونی در جهان ؛ اسلام هراسی و دین هراسی و نیز مسابقات تسلیحاتی در جهان کنونی؛ معلول رشد فزاینده تمایلات نفسانی در استعمارگران است که با استفاده از اهرم قدرت ؛ در پی تثبیت برتری اندیشه های ظالمانه وخشونت گرایانه خود در جهان هستند و قدرتی که می تواند در خدمت بشر باشد؛ به ضد خود تبدیل شده است . وعجیب تر اینکه پوششی از آزادیخواهی ودموکراسی طلبی بر تن تمایلات برتری جویانه کرده اند وخود را شایسته تصمیم گیری برای کلیت جهان می دانند وکشور ما که در برابر چنین خواسته ای ایستادگی شرافتمندانه کرده است را آماج تحریم های ظالمانه قرار می دهند.
امروز نیازمند گفت‌وگوهای فرهنگی و دینی هستیم
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دیدار دوجانبه قبل از این نشست با رییس سابق شورای تحقیقات فلسفی هند، گفت: امروز نیازمند گفت‌وگوهای فرهنگی و دینی با سایر جوامع به خصوص کشور دوست و همسایه هند هستیم. گرچه همه ادیان تابع آیین خود هستند، اما همه به وحدانیت پروردگار متعال اعتقاد دارند و معتقدیم که معنویت بخشی از وجود انسان است.
ابوذر ابراهیمی‌ترکمان در این نشست با اشاره به دور نخست گفت‌وگو اسلام و هندوئیزم در آبان‌ماه سال ۱۳۹۶ با موضوع «معنویت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم» در دهلی‌نو، به تشریح فعالیت‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در زمینه گفت‌وگوهای فرهنگی و دینی پرداخت.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به اشتراکات فرهنگی بین ایران و هند اشاره کرد و گفت: تا پیش از استقلال هند، زبان فارسی در هند زبان فرهنگ تلقی می‌شد و شُعرای فراوانی همچون امیرخسرو دهلوی به زبان فارسی شعر می‌گفتند که همه این موارد نشان از اشتراکات فرهنگی و روابط دیرینه بین دو کشور دارد.
وی با تأکید بر شناساندن فرهنگ دو کشور به یکدیگر افزود: جمهوری اسلامی ایران و هند پیوند مستحکم فرهنگی دارند و این سابقه بسیار طولانی فرهنگی می‌تواند راه روشنی آیندگان دو کشور باشد.
ابراهیمی‌ترکمان با بیان اینکه امیدواریم این گفت‌وگوها مفید واقع شود، گفت: امروز نیازمند گفت‌وگوهای فرهنگی و دینی با سایر جوامع به خصوص کشور دوست و همسایه هند هستیم. گرچه همه ادیان تابع آیین خود هستند، اما همه به وحدانیت پروردگار متعال اعتقاد دارند و معتقدیم که معنویت بخشی از وجود انسان است و باید به اخلاق پایبند باشیم.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: امروز آمریکا با داشتن قدرت رسانه‌ای درصدد است تا کشورهای اسلامی را عامل خشونت معرفی کند و اسلام هراسی و ایران هراسی را در دنیا تبلیغ می‌کند، در صورتیکه جمهوری اسلامی ایران حامی صلح در جهان است.
ترکمان در پایان سخنانش، خاطرنشان کرد: پله‌های مشترک زیادی بین ایران و هند موجود است که می‌تواند این روابط را مستحکم‌تر از قبل کرد، بنابراین به جای اینکه بر روی اختلافات تأکید کنیم، باید بر اشتراکات معنوی تکیه کنیم.
در ادامه سیدیشهور رامیش وار بات در سخنانی اظهار کرد: روابط فرهنگی هند و ایران موضوعی است که قدمتی ریشه‌دار در تاریخ دو ملت دارد و مربوط به دوران جدید نیست، اما نیازمند احیاء است.
وی به دومین دور گفت‌وگوهای دینی با موضوع «صلح و عدالت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم» اشاره و بیان کرد: در آیین هندوئیزم معتقدیم که بین اسلام و هندوئیزم مشترکات معنوی بسیاری است.
رییس سابق شورای تحقیقات فلسفی هند در ادامه، افزود: مفاهیم صلح و عدالت، مفاهیم بنیادی برای خیر و سعادت انسان‌هاست.
وی همچنین، خواستار تداوم همکاری‌های فرهنگی فی مابین دو کشور هند و ایران به خصوص در زمینه تبادلات علمی و گسترش زبان فارسی در هند شد.
شناخت طرفین از دیدگاه‌های همدیگر بیشتر شود
رییس مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در ابتدای این مراسم در سخنرانی خود، به دور اول این گفت‌وگوها اشاره کرد و گفت: دور اول گفت‌وگوهای دینی اسلام و هندوئیزم تحت عنوان «معنویت از دیدگاه اسلام و هندوئیزم» در آبان ماه سال ۱۳۹۶ برابر با سال ۲۰۱۷ در دهلی‌نو و به میزبانی شورای تحقیقات فلسفه هند که در آن زمان جناب پرفسور بات ریاست آن را به عهده داشتند، با موفقیت برگزار شد و اندیشمندان دو طرف نقطه نظرات ارزشمند خود را به اشتراک گذاشتند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی تسخیری، اظهار کرد: موضوع اصلی دور دوم گفت‌وگوهای دینی اسلام و هندوئیزم، «صلح و عدالت از دیدگاه اسلام و هندوییسم» است که اندیشمندان و اساتید هندی و ایرانی به ارایه مقالات و پژوهش‌های علمی خود در این زمینه می‌پردازند.
حجت‌الاسلام تسخیری ابراز امیدواری کرد، دور دوم این گفت‌وگوها هم با حضور و مشارکت فعال اندیشمندان دو طرف به خوبی برگزار شود و از رهگذر این گفت‌وگوهای سازنده، هم شناخت طرفین از دیدگاه‌های همدیگر بیشتر شود و هم همکاری‌های دو جانبه از شتاب و عمق بیشتری برخوردار گردد.
دومین دور گفت‌وگوهای دینی اسلام و هندوئیزم روز دوشنبه با همکاری مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد. هیأت هفت نفره اساتید هندوئیزم در طول اقامت خود در جمهوری اسلامی ایران و در حاشیه برنامه اصلی از چندین مرکز علمی فرهنگی کشورمان بازدید و با تنی چند از اساتید کشورمان دیدار و گفت‌وگو خواهند داشت.