کدام مناظره از منظر دین و اخلاق پذیرفتنی است / پخش ضبط شده مناظره‌ها به خاطر تجارب تلخ پیشین
آیت‌الله غروی پاسخ می‌دهد:
ردنا – عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مناظره‌ای را از منظر اخلاقی و شرعی مقبول و پذیرفتنی خواند که بر محور طرح برنامه و نظرات نامزدها و نقد عالمانه آنها از سوی سایر نامزدها بوده و مردم را به شناخت و آگاهی نسبت به ظرفیت نامزدها برای اداره کشور برساند لذا چنین مناظره‌ای باید هرگونه تندی، بداخلاقی، اتهام‌زنی و انگ‌زنی مبرا باشد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و شورای عالی حوزه‌های علمیه، درباره چارچوب‌های اخلاقی مناظره‌ها و تبلیغات انتخاباتی و نسبت «جدال احسن» با مفهوم مناظره گفت: برای من مناظره به معنای عرفی آن در نظام دینی چندان مفهوم نیست. مناظره‌ای در چارچوب‌های دینی و اخلاقی قابل پذیرش است که دو مسلمان اهل فکر که به این نتیجه رسیدند ظرفیت لازم را برای پذیرش یک مسئولیت دارند برای عرضه کردن خود به صحنه بیایند و در قالب مناظره و گفت‌وگو مشکلات مختلف کشور را طرح و هر یک درباره آن اظهارنظر و راه حل‌های هم را بیان کنند و بدون تندی، بداخلاقی، اتهام‌زنی و جستجوی نقاط ضعف دیگری، به صورت مستدل برنامه‌ها و نظرات همدیگر را نقد کنند؛ در واقع اگر اتفاقی غیر از این بیفتد امر مقبولی نیست و اساساً چنین مناظره‌ای وجهی ندارد.
هدف از مناظره، شناخت توانمندی نامزدها
وی اظهار کرد: در واقع هدف از برگزاری مناظره‌ها این است که مشخص شود کدام یک از نامزدها ظرفیت و توانمندی لازم را برای پذیرش مسئولیت و مدیریت کشور دارند و لازمه تحقق این هدف آن است که موضوعات در حوزه‌های مختلف طرح شده و نظر نامزدها ارائه شود و در ادامه نامزدها به صورت علمی و مستدل و منطقی نظرات و برنامه‌های دیگری را نقد کنند اما اینکه نامزدها سریع رو به اتهام‌زنی بیاورند و یکدیگر را به غرب گرا، سکولار و غیر انقلابی بودن متهم کنند وجهی در مناظره ندارد و این مناظره را از منظر شرعی و اخلاقی خارج می‌کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: اینکه قرآن می‌فرماید «ادْعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» بدین معناست که انسان اصولاً حرف‌هایی که می‌زند براساس حکمت باشد و موعظه‌گونه صحبت کند، اما درباره جدال احسن مهم این است که این جدال در مقابل چه کسی است؟ درباره دو برادر مسلمان که مورد تأیید کلی شورای نگهبان قرار گرفته‌اند، مجادله، حتی اگر اخلاقی هم باشد، معنا نمی‌دهد و قابل فهم نیست.
ویژگی مناظره اخلاق‌محور
آیت‌الله غروی تصریح کرد: آنچه ضروری است شناخت طرح و برنامه افراد و قابلیت عملی شدن این برنامه‌هاست و در نهایت این مردم هستند که باید تشخیص دهند کدام یک از نامزدها توانمندی و دست برتر را برای اجرای آن برنامه و حل مشکلات کشور دارد و مناظره اخلاقی باید این مسائل را برای جامعه روشن کند.
وی یادآور شد: متأسفانه گاهی اوقات طعم این مناظره‌ها به چاشنی تهمت، بداخلاقی، برچسب‌زنی و انگ‌زنی آلوده می‌شود و نامزدها برچسب هایی مانند غیر دینی، غیر انقلابی، غربی، شرقی، لائیک و … به تفکرات طرف مقابل می‌زنند تا رقیب را از صحنه رقابت خارج کنند. از نگاه من مناظره اخلاق‌مدار باید مبین ظرفیت افراد برای اداره کشور باشد تا مردم در فضایی منطقی، مبتنی بر آگاهی و به دور از تهمت‌زنی، به شناخت لازم از توان نامزدها برسند و رأی خود را به فرد مدنظرشان بدهند.
آفات مناظرههای زنده و مستقیم
آیت‌الله غروی درباره بهترین شکل برگزاری مناظره‌ها در انتخابات پیش رو با توجه به تجربه تلخ بداخلاقی‌های مناظرههای قبلی گفت: بنده اعتقاد دارم برای مناظره‌ها باید آیین‌نامه نوشته شود و چارچوب‌های سختگیرانه‌ای برای آن در نظر گرفته شود و لذا بهتر است که مناظره‌ها به صورت زنده و مستقیم نباشد و ضبط شده باشد. تجربه مناظرههای زنده نشان داد که برخی نامزدها قابل کنترل نیستند و هرطور دل‌شان می‌خواهد سخن می‌گویند و تصورشان از مناظره، یک میدان مسابقه است که به هر نحوی که شده باید برنده شوند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: از طرفی مناظره‌ها نباید به شکلی پیش برود که اقدامات مثبت دیگران زیر سؤال برود و مجموعه نظام به ناکارآمدی متهم شود. نظام جمهوری اسلامی در دولت‌های مختلف کارهای بسیار ارزشمندی انجام داده که غالباً در این مناظره‌ها و رقابت‌های انتخاباتی نادیده گرفته می‌شود و فقط ضعف‌ها و کاستی‌ها برجسته می‌شود و به نوعی یک سیاه‌نمایی نسبت به نظام انجام می‌گیرد که این مردم را نسبت به کلیت نظام ناامید و بدبین می‌کند.
برخی مناظره را به میدان سیاه‌نمایی علیه نظام تبدیل می‌کنند
آیت‌الله غروی بیان کرد: به همین دلیل تأکید من بر نقد همدیگر این است که معطوف به برنامه‌ها و ایده‌های افراد، آن هم با استدلال علمی و منطقی، باشد و بعد راه حل‌ها بیان شود اما اینکه از فرصت مناظره برای چوب حراج زدن به آبروی کشور و نظام سوء استفاده شود و اقدامات مثبت کاملا مورد غفلت قرار گیرد یک آسیب جدی است که این فرصت ارزشمند را به تهدید تبدیل می‌کند.
وی افزود: حقیقت این است که نظام جمهوری اسلامی کارهای بزرگی را در ارتباط با آب، برق، راه، بهداشت و درمان، کشاورزی و … انجام داده و مهم‌تر اینکه با توجه به تحریم‌ها و فشارهای حداکثری توانسته روی پای خود بایستد و این نکات مثبت و نقاط قوتی است که نباید به خاطر کسب رأی و شکست رقیب فراموش شود.
آیت‌الله غروی در پایان اظهار کرد: واقعاً اگر برخی از ما، از جمله نامزدهای امروز، جای برخی از مسئولان فعلی بودند معلوم نبود در این وضعیت بهتر از این عمل می‌کردند. در واقع مشکل این است که عده‌ای به جای آنکه مشکلات و راه حل‌های آن را احصا کنند تنها به دنبال آن هستند که مشکلی درست کرده و شخص یا جریانی را از صحنه خارج کنند و کاری هم به تبعات این تخریب‌ها برای کشور و نظام ندارند.