غفلت نظام آموزشی از ابزار هنر در «تربیت دینی» نسل امروز

«اکبر رضوانیان»، فعال فرهنگی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار ردنا (ادیان نیوز) پیرامون تربیت دینی نسل امروز و چالش های پیش روی آن، اظهار کرد: فضاهای ارتباطی جدید اتفاقی است که در همه زمان‌ها رخ می‌داده و مختص زمانه ما نیست مثلا ما هم در زمان کودکی پدیده‌های جدیدی را تجربه کرده‌ایم که حاصل روند زندگی است. اگر امروز کودک با ابزار جدیدی که در دست دارد ناآشناست، ایراد آموزش و پرورش است. نمی توانیم از کودک توقع برخورد منطقی با آن ابزار را داشته باشیم.

این استاد دانشگاه متذکر شد: چرا نیمه پر لیوان را نمی‌بینیم و فرصت‌های شبکه‌های مجازی را بررسی نمی کنیم؟ چرا وقتی کارگاه آموزشی می گذاریم کارگاه آسیب شناسی فضای مجازی است؟

رضوانیان تصریح کرد: ما از خیلی از ابزارهای هنری استفاده نمی‌کنیم در حالی که بسیاری از آن ها می توانند به عنوان واسطه آموزشی در تربیت و پرورش کودک و نوجوان به ما کمک کنند بنابراین ممکن است بعد از گذشت مدتی با نسلی مواجه شویم که با معیارهای ما همخوانی ندارد و به اصطلاح باب میل ما نیست و ما این را به عنوان یک اتفاق ناگوار می پنداریم.

عدم تناسب کتابخانه‌های مدارس با نیاز دانش آموزان

وی با بیان اینکه در زمبنه بازی های کوکانه وقتی محتوای به‌روز نداریم نگران بازی آن ها می شویم، افزود: ما در زمینه بازی‌های رایانه ای ضعیف عمل کرده و در این زمینه محصول درخوری ارائه نکرده ایم که نیاز کودک و نوجوان ما را رفع کند و در نتیجه کودک و نوجوان ما ناچار به استفاده از بازی‌های روز دنیا شده است.

این فعال فرهنگی با تأکید بر این که «بروز بودن» لازمه حوزه‌ای مثل آموزش و پرورش است، خاطرنشان کرد: کتاب‌های درسی ما متناسب با این عصر و زمان نیست و متناسب با خواسته‌ها و نیازهای نوجوان امروز پاسخ درخوری نداریم.

رضوانیان با اشاره به وضعیت کتابخانه‌های مدارس گفت: کودکان و نوجوانان ما به کتاب‌های غیردرسی دسترسی مطلوب ندارند؛ در بسیاری از مدارس ما کتابخانه وجود ندارد، در آن دسته از مدارس هم که کتابخانه وجود دارد، نیاز مطالعاتی دانش آموزان را مرتفع نمی‌کند. ضمن اینکه معلمان ما اغلب اهل مطالعه نیستند و نمی توانند آثار فاخری را برای مطالعات غیردرسی به دانش آموزان معرفی کنند.

وی افزود: معلم وقتی می‌خواهد به دانش‌آموز کتاب معرفی کند، باید آن را مطالعه کرده باشد و کتابخانه مدرسه هم آن کتاب را داشته باشد. درحالیکه کتابخانه‌های مدارس پویا و فعال نیستند.

این فعال فرهنگی تصریح کرد: کتابخانه‌ها و فضای مدارس با خواست‌ و نیازهای کودکان و نوجوانان ما فرسنگ‌ها فاصله دارد. اگر سخنم غیر واقعی است پس چرا دانش آموز و کودک و نوجوان ما نه فن سخنوری دارد و نه فن نوشتن؟ در حالیکه او در سرفصل درسی خود کتاب نگارشی دارد که من نداشتم پس بانک اطلاعاتی و مطالعاتی‌اش نامناسب و به کتاب‌های درسی محدود است و من به عنوان مسئول و بزرگتر خوراک مطالعاتی و اطلاعاتی مناسبی به او نداده ام.

دانش‌آموزان داستان‌های بومی را نمی‌شناسند

رضوانیان با بیان اینکه وقتی در عرصه فرهنگی سرمایه‌گذاری نداریم، نمی‌توانیم توقع نتیجه مفیدی داشته باشیم، ادامه داد: دانش‌آموز امروز، داستان‌های بومی خودمان را نمی شناسد و اینجاست که شاید بشود به دید چالش به این موضوع نگاه کرد. چالش در واقع کاری است که من باید می کرده ام و نکرده ام و امروز بدون اینکه چیزی بکارم توقع برداشت دارم.

وی با اشاره به جشنواره فیلم رشد، مطرح کرد: ایراد بزرگ جشنواره فیلم رشد، بایگانی شدن خروجی کار است. کودک ونوجوان به امید دیده شدن اثرش تلاش می کند  اما اثر بعد از برگزیده شدن به فراموشی سپرده می شود در حالی که اگر اثر برگزیده به معرض دید عموم گذاشته شود باعث تشویق و ایجاد انگیزه است.

مقاومت ناموجه برای استفاده از ابزارهای هنری در تربیت دینی

رضوانیان با بیان اینکه برای آموزش دین به کودکان و نوجوان هم، ناچار به استفاده از ابزار فرهنگی هنری هستیم که متاسفانه به این موضوع توجهی نمی شود، ابراز کرد: روش خشک و بدون نشاط در آموزش دینی راه به جایی نبرده و نمی برد. نباید در استفاده از ابزارهای فرهنگی و هنری برای آموزش کودکان و پرورش استعدادهای آنان مقاومت غیرموجه داشت.

این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه اگر به پرورش استعدادها بها بدهیم، با تنوع استعداد روبرو می شویم، تصریح کرد: باید شرایط را هم فراهم کنیم مثلا تا چه اندازه می‌توانیم از کودکی را که در حیاط مدرسه با توپ پلاستیکی هنرنمایی می‌کند، حمایت کنیم تا استعدادش شکوفا شود؟ یا چقدر تلاش می‌کنیم کودکی را که داستان نویس خوبی است پرورش دهیم؟

وی افزود: بخشی از مقاومت در این زمینه به عدم شناخت ما برمی‌گردد. معلم چون نمی تواند از  ابزارهای هنری استفاده کند، این فرصت را به دانش‌آموزش هم نمی‌دهد. در واقع معلمان باید به روز شوند تا بتوانند دانش آموزانی را تربیت کنند که برای نسل های بعدی مفید باشند.

تاثیر محتوای فرهنگی بر آینده کودک

رضوانیان تاثیر محتواهای فرهنگی بر سرنوشت کودک و نوجوان را انکار ناپذیر دانست و افزود:باید مراقب خوراک‌های ذهنی که به کودک می‌دهیم باشیم؛ محتواهای کارتون ها می توانند خلاقیت کودک را برانگیزند ولی چون از نوجوانی خود فاصله گرفته‌ایم، فراموش کرده‌ایم که این تولیدات چه تاثیرات مفیدی روی فکر و خلاقیت کودک می توانند داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه اگر بودجه‌ای را که در سن بزرگسالی به شکل‌های مختلف برای کنترل جوان هزینه می کنیم، در نوجوانی برای مسائل فرهنگی هزینه کنیم بازخورد بهتری خواهیم داشت، افزود: در سه چهار دهه قبل تولید محتوای برنامه های کودک غنی‌تر و پربار تر بود اما متأسفانه امروز به دلایل مختلفی از جمله از جمله محدود شدن بستر تولید، فاصله گرفتن کارگردانان از این فضا، عدم حمایت از متصدیان از آن سبک های غنی فاصله گرفته شده است.