ورود اسلام به ایران و تاثیراتش در قرون بعد

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، مقصود کتاب «ورود اسلام به ایران و تاثیراتش در قرون بعد» بررسی پرسش ­های جذابی مانند این است که ورود اسلام به ایران، طبق داده­ های تاریخی چگونه بوده؟ نحوۀ مواجهۀ اجداد ما با اسلام به چه صورتی بوده است؟ و اکنون ما پس از گذشت چندین قرن از این واقعه، چه نسبتی را با آن می­ توانیم صورت­بندی کنیم؟ تأثیر اسلام در فرهنگ و تمدن و خلق­وخو و آداب ایرانیان چه بوده است؟ تحول­آفرین و مثبت بوده یا دهشتناک و منفی؟ قراین تمدنی طی ۸ قرن (از ورود اسلام تا دوران مغول) چه چیزهایی را نشان می­ دهد؟

تلاش کتاب، بررسی پرسش­‌های مهمی است که یکی از مسائل امروز جامعۀ ما نیز می­باشد: ایرانیان چگونه مسلمان شدند؟ قبل از جنگ نهاوند (۶۴۲م)، ما چه می‌‌کردیم و چه آدابی داشتیم؟ آیا آن آداب، محبوب مردم ایران بود؟ زبان ما چه بود؟ جنگ قادسیه (۶۳۵م) چرا آغاز شد؟ چه کسانی در این جنگ شرکت داشتند؟ برخوردها با اسرای جنگی و زنان ایرانی چگونه بود؟ آیا این واقعه، جنگی تجاوزکارانه و ظالمانه برای کسب ثروت بود؟

در بازۀ ۱۸۰سالۀ اول، ایرانیان با چه زبانی سخن می‌‌گفتند؟ آیا با همان زبان فارسیِ اشکانیان و ساسانیان تکلّم می‌‌کردند؟ آیا خطی که با آن می‌‌نوشتند، همان خطی است که آنها، و اکنون ما با آن می‌‌نویسیم؟ اگر اکنون یکی از هخامنشیان زنده شود، آیا واژگانش قابل فهم خواهد بود؟ چه پیوند زبانی یا فرهنگی بین من و انسانِ هخامنشی برقرار است؟ آیا هنر و دانش جهان، نزد ما ایرانیان بود و اعراب، آنها را ربودند؟

نویسنده، دکتر محمّد مسعود نوروزی، به کمک حدود ۴۰۰ منبع فارسی و عربی و لاتین، با روش تحلیل انتقادیِ تاریخی در پی ایضاح این پرسش­ها بوده است. کار تحقیق و فیش­برداری کتاب، حدود ۵ سالِ جانفرسا و سخت به طول انجامید. گستردگی و دقّت این کار تحقیقی، هر خواننده­ای را متوجه زحماتِ وقت­گیر و صعب محقق می­کند. محقق در پی ارایۀ گزاره‌‌های عینیِ تاریخی و رخداد‌‌های نقل‌‌شده و نه بیان تمایلات شخصی بوده است.

البته پس از آن، قرائت و تحلیلِ انتقادی خود را از وقایع اعلام کرده است. ممکن است کسی با قرائت و تحلیل­های محقق، موافق نباشد اما گزاره‌‌های تاریخی و فاکت­های معتبر ارائه شده از میان انبوه اسناد تاریخی، برای همگان مفید و پذیرفتنی خواهد بود. محقق سعی داشته با خالی‌‌کردن ذهن از پیش‌‌فرض‌‌ها، و روشن‌‌کردن چراغِ وجدان، در برابر پرسش «ما چگونه مسلمان شدیم؟»، با بی‌‌طرفی و روش علمی، پاسخی منصفانه دهد. از سوی دیگر، پاورقی­ها­ و ارجاعات متعدد و حجم بالای کتاب (بیش از ۵۰۰ صفحه)، نیازمند ویرایش­­ ها ونسخه­ خوانی ­های صبورانه بود و نیز تجربه و دغدغۀ ناشر و ویراستار برای ارایۀ کتابی زیبا و پالوده، کار تنظیم و صفحه­آرایی این کتاب را بیش از دو سال به درازا کشاند.

مطالب کتاب، به هم مرتبط، و هر قسمت پیش‌‌درآمد قسمت بعدی است.

در فصل اوّل، مطالبی از ورود آریایی‌‌ها، حکومت‌‌ ماد، هخامنشی، سلوکی و اشکانی مختصراً آورده شده است. البته تأکید بیشتر، بر وقایع اواخر حکومت ساسانی یعنی اوضاع «آستانۀ» ظهور اسلام در ایران بوده که در فصل دوم به آن پرداخته می‌‌شود. ممکن است خواندن فصول اوّل و دوم، برای آنان که در پی بحث اصلی هستند، بیهوده به نظر آید، ولی مطالعۀ این دو فصل به عنوان پیش­زمینه و مقدمۀ ورود به فصل سوم، ضروری است. بحث اصلی از فصل سوم آغاز می‌‌شود که دربرگیرندۀ وقایع قرن هفتم میلادی (اوّل هجری) است و صفحات زیادی از کتاب به آن اختصاص یافته.

در فصول بعد، به اوضاع اجتماعی و سیاسی و علمی بعد از ورود اسلام پرداخته شده است. فصول چهارم تا هفتم، تأثیر اسلام بر فرهنگ، روابط اجتماعی و علمی در ایران‌‌زمین، از ورود اسلام تا واقعۀ مغولان، یعنی در بازۀ زمانی‌‌ای در حدود ۸۰۰ سال را بررسی می­ کند. در آخرین فصل (فصل هشتم)، نتیجه‌‌گیری و جمع‌‌بندی جذاب و محققانۀ نگارنده ارائه می­شود.

کتاب پژوهشی «ورود اسلام به ایران» اثر دکتر نوروزی، در ۵۳۴ صفحه، توسط نشر معتبر گامِ نو (تهران؛ تلفن: ۷۷۶۲۶۳۷۹) در ۵۰۰ نسخه به قیمت ۲۴۰ هزار تومان با طرح جلد و صفحه­ آرایی زیبا منتشر شده است.

با توجه به وقت زیاد و هزینۀ بالایی که برای تهیه این اثر پژوهشی صورت گرفته است، به تمام ایران­دوستان و اهل مطالعه، پیشنهاد می­ شود به تهیۀ نسخۀ چاپی این اثر اقدام کنند تا کمکی به کورسوی نحیف فرهنگ نشر و کتاب ایران زمین باشد.

گفتنی است که برخی پایگاه‌های فروش آنلاین کتاب، این کتاب را با تخفیف قابل توجهی به فروش می‌رسانند.