بررسی وضعیت آموزش قرآن در فرانسه/ سبک زندگی اسلامی میان مسلمانان فرانسوی
دولت فرانسه اجازه برگزاری جلسات قرآن و مراسم اسلامی را به مسلمان‌های فرانسوی نمی‌دهد، لذا آنها مراسم را در خانه‌های خودشان یا در مساجد برگزار می‌کنند که البته نیاز به پیگیری‌ها و کسب اجازه از مقامات فرانسوی دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سابقه ورود اسلام و آیات قرآن کریم به کشور فرانسه، به قرن هشتم و نهم میلادی برمی‌گردد. بر اساس تخمین آماری، از جمعیت مسلمانان در فرانسه، مسلمانان حدود ۱۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، البته فشارها بر مسلمانان باعث شده است که اکثر آنها به‌صورت شهروندان درجه‌دوم باشند و در قسمت‌های فقیرنشین مشخص شهرها زندگی کنند. در سال‌های اخیر سخن از بازگرداندن مسلمانان مهاجر به آفریقای شمالی زده می‌شود و هرروزه وحشت از آنچه «بنیادگرایی اسلامی» نامیده می‌شود، بیشتر می‌شود.
با وجود تمام فشارها، فعالیت‌های مسلمانان در فرانسه گسترده است. در ۱۹۲۷ میلادی با کمک دولت فرانسه، مسجد پاریس توسط معماران سنتی آفریقای شمالی بنا شد. از آن زمان تاکنون مساجد زیادی در سراسر فرانسه ساخته شده است و مدارس اسلامی و مراکز ترویج فعالیت‌های قرآنی هم وجود دارد.
در این گفتگو به بررسی شرایط زندگی مسلمانان در کشور فرانسه و میزان انس آنها با آیات قرآن کریم پرداخته شده است. البته توجه به این نکته ضرورت دارد که بدانیم در فرانسه هیچ دینی به‌طور رسمی شناخته نشده است، با وجود این، یهودیان و مسیحیان از آزادی برخوردارند اما مسلمان‌ها در فشارهای دولتی قرار دارند.
مسلمانان در فرانسه
در زمان حاضر از جمعیت فرانسه، نزدیک به ده درصد مردم، یعنی حدود شش میلیون نفر مسلمان هستند، البته بیشتر آنها اهل‌سنت هستند و جمعیت شیعیان ساکن در فرانسه کم است. البته در سال‌های اخیر شاهد هستیم که بر اثر تلاوت آیات قرآن و با وجود فشارهای دولتی بر مسلمانان، باز هم هر روز بر جمعیت مسلمان‌ها و به‌خصوص شیعیان این کشور اضافه می‌شود.
بر اساس قانون سال ۱۹۰۵ فرانسه، کلیسا از دولت جداست و قانون تصریح کرده است که جمهوری فرانسه هیچ دین خاصی را دین رسمی کشور نمی‌داند، با این حال حکومت این کشور، ادیان مسیحی و یهودی را به‌رسمیت شناخته است و متأسفانه دین اسلام چون در آن زمان به‌عنوان دینی تأثیرگذار مطرح نبوده، نتوانسته است مثل ادیان دیگر از امتیازات قوانین فرانسه خصوصاً در زمینه تدریس که در مورد ادیان مسیحی و یهودی در برنامه آموزشی کشور گنجانده شده‌اند، بهره‌مند شود.
البته این نکته را هم باید یادآوری کرد که ظهور اسلام در فرانسه به‌دنبال مهاجرت مسلمانان جهت کار و ادامه تحصیل یا تجارت مطرح شد که بیشتر می‌توان آن را اسلام مردمی بدانیم.
میان مراکز و نهادهای اسلامی نام فدراسیون عامه مسلمانان از فرانسه بسیار شنیده می‌شود، درواقع یکی از فعال‌ترین مراکز اسلامی که مطالعات و برنامه‌های بسیار و متنوعی در زمینه قرآن و علوم قرآنی برگزار می‌کند، فدراسیون عامه مسلمانان فرانسه است.
این فدراسیون در سال ۱۹۸۵ میلادی به‌دنبال تشکیل کنفرانس بزرگی با شرکت نمایندگان گروه‌های فعال اسلامی فرانسه، در تلاش برای کاهش سلطه اعمال نفوذ الجزایر بر گروه‌ها و جوامع اسلامی فرانسه تأسیس شد.
فدراسیون تلاش زیادی برای آشنایی پیروان ادیان دیگر با دین اسلام و قرآن کریم انجام می‌دهد و در حقیقت یکی از برنامه‌های اصلی این مرکز، گسترش فرهنگ قرآنی بین مسلمانان فرانسه است. فدراسیون عامه مسلمانان در این زمینه، برنامه‌ها و کلاس‌هایی در زمینه آشنایی با علوم قرآنی، جایگاه قرآن در جامعه اسلامی، معرفی و ترویج دین اسلام، روان‌خوانی صحیح آیات قرآن و برنامه‌های قرآنی دیگر برگزار می‌کند.
اوضاع قاریان قرآن در فرانسه
شورای بیداری اسلامی، یکی از گروه‌های فعال اسلامی است که اعضای آن را مسلمانان علاقه‌مند به فعالیت در زمینه گسترش فرهنگ اسلام و قرآن تشکیل می‌دهند. این افراد، هر سال در یکی از مراکز اسلامی دور هم جمع می‌شوند و پیرامون ایده‌های گوناگون اعضا برای نهادینه کردن اصول قرآنی در جامعه مسلمانان، بحث و تبادل نظر می‌کنند.
موضوعات مورد بحث شامل تمامی دستورات قرآن کریم مثل جایگاه قرآن کریم در کشورهای غربی، باورسازی قرآنی در جوانان، جایگاه زن در جامعه اسلامی، قرآن و اندیشه برتر و برنامه‌های دیگری است. هر یک از این موضوعات در جلسه‌های جداگانه‌ای، از جوانب گوناگون بررسی می‌شوند تا تصویری صحیح، منطقی و عملی از دستورات قرآنی و در چهارچوب فرهنگ و تمدن اسلامی ارائه شود.
نشست‌های قرآنی
یکی دیگر از روش‌های نزدیک کردن مردم فرانسه به قرآن و به‌خصوص مسلمان‌های فرانسوی، برگزاری سمینارها و کنفرانس‌هایی است که در آن به بررسی نکات و مفاهیم قرآنی می‌پردازند. نمونه این نشست‌ها چندین بار در این کشور برگزار شده است که از آن میان می‌توان به دوره زبان‌آموزی قرآن کریم در شهر پاریس و نشست وظیفه مسلمانان در برابر قرآن در شهر بوندی در حومه پاریس اشاره کرد.
متأسفانه به‌دلیل فضای اسلام‌ستیزی در این کشور، در زمان حاضر برگزاری این‌گونه نشست‌ها به‌شکل غیررسمی و به‌طور داوطلبانه میان جمعیت مسلمان فرانسه برگزار می‌شود.
باید یادآوری کرد که مباحث مربوط به علوم قرآنی، در جلسات و کنفرانس‌های رسمی میان مسلمانان و مسیحیان مطرح می‌شود و مسلمانان فرانسه در این گونه جلسات، آزادی بیشتری را برای مطرح کردن مفاهیم ناب اسلام و قرآن، ارائه تصویری روشن از پیدایش و تاریخ اسلام و همچنین مطرح کردن اعتقادات، اخلاق و حقوق قرآنی دارند.
بررسی موضوعاتی مانند اهمیت قرآن کریم در زندگی مسلمانان، نحوه آموزش قرآن و راه‌های تبلیغ و گسترش پیام الهی از محورهای اصلی برگزاری این گونه نشست‌ها هستند.
مرکزی برای فعالیت قرآنی زنان مسلمان
خانم‌های مسلمان می‌توانند در جلسات آموزش قرآن کریم در بیت الزهرای(ع) پاریس شرکت کنند. این جلسه‌ها که مخصوص زنان مسلمان است، از دیگر فعالیت‌های قرآنی مسلمانان فرانسوی است که دو بار در هفته و معمولاً در دوره‌های ۴ماهه تشکیل می‌شوند. این دوره‌های آموزشی، زیر نظر سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشور فرانسه اداره می‌شود.
آموزش‌ها مورد استقبال خانم‌های ایرانی، فرانسوی و بعضی زنان مسلمان از کشورهای مغرب و الجزایر و ایرانی‌هایی که سال‌هاست مقیم فرانسه هستند، قرار گرفته و قرار است که این کلاس‌ها در قالب دوره‌های دیگری ادامه پیدا کند.
در این جلسات افراد با هر سطح از دانش عمومی و یا دانشگاهی می‌توانند آموزش قرآن کریم را با روخوانی ساده ترجمه آیات قرآن مجید به‌زبان فارسی آغاز کنند و با حفظ تدریجی آنها با مفاهیم عمیق موجود در مصحف شریف آشنا شوند و آن را الگوی رفتار عملی و فکری خود در زندگی قرار دهند.
بانوان مسلمان می‌توانند با برنامه‌ریزی بهینه کنار سایر امور زندگی روزانه خود، زمینه را برای بهره‌مندی بیشتر از آموزه‌های قرآن کریم و دستاوردهای غنی و عمیق منابع قرآنی از طریق آموزش، تفکر و تدبر در کلام الهی فراهم آورند و با توجه به نقش مهم مادران در تربیت فرزندان، این آموخته‌ها را به فرزندان خود نیز منتقل کنند.
روش آموزش نوین قرآن کریم، از جمله ابتکارات جدیدی است که آموزش هدفمند قرآن کریم را دنبال می‌کند و شروع آن در جمهوری اسلامی ایران بوده و با معرفی و توسعه تدریجی آن، در زمان حاضر از نظر بین‌المللی نیز در مسیر مطلوبی حرکت می‌کند که اجرای موفقیت‌آمیز آن را در کشورهایی همچون فرانسه و بسیاری دیگر از سفارت‌خانه‌های ایران در مناطق مختلف جهان و استقبال ایرانی‌ها و غیرایرانی‌ها از این کلاس‌ها می‌توان نشانه کارایی و اثرگذاری مثبت این آموزش‌ها میان علاقه‌مندان به نور و معرفت الهی دانست.
آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان
یکی از فعالیت‌های قرآنی که میان مسلمانان فرانسه رواج دارد و مورد استقبال قرار گرفته، آموزش سطحی از مفاهیم قرآن است. این آموزش‌ها که به‌شکل غیررسمی انجام می‌شود، شامل سطوح قابل درک از مفاهیم قرآنی و اسلامی است.
در عین حال، برای اینکه کودکان و نوجوانان فرانسوی به‌طور ساده‌تر و روان‌تری مفاهیم را به‌خاطر بسپارند، در این گونه از آموزش‌ها از وسایل کمک‌آموزشی هم استفاده می‌شود تا از یک طرف رغبت و علاقه یادگیری آن را افزایش دهد و از طرف دیگر موجب یادگیری و تثبیت بیشتر و بهتر مطالب در ذهن آنها شود.
برگزاری جشن‌ها و مراسم عزاداری
جمعیت مسلمان فرانسه به‌صورت خودجوش و داوطلبانه اقدام به برگزاری مراسمی در ایام ولادت و یا شهادت حضرات ائمه اطهار علیهم السلام می‌کنند. آنها از این گونه فرصت‌ها برای بیان اصول و فرهنگ قرآنی و اسلامی استفاده می‌کنند و تلاش می‌کنند از طریق برگزاری مجالس میلاد یا شهادت ائمه اطهار علیهم السلام، از کمرنگ شدن نقش آموزه‌های دینی و قرآنی در زندگی خودشان و دیگر مسلمان‌ها جلوگیری کنند.
بررسی سیره ائمه اطهار علیهم السلام، آشنا کردن بیشتر مسلمان‌ها با فرهنگ قرآنی حاکم بر زندگی آن بزرگان، تبیین نقش دستورات دینی در زندگی مسلمان‌ها و نهادینه کردن اصول قرآنی در ذهن و اندیشه مسلمان‌ها از جمله اهداف برگزاری این گونه مراسم است.
از آنجایی که دولت فرانسه، اجازه برگزاری این مراسم را به‌شکل گسترده و باشکوه، به مسلمان‌های فرانسوی نمی‌دهد، آنها ناگزیر هستند مراسم را در منازل خودشان و یا در مساجد برگزار کنند که البته نیاز به پیگیری‌ها و کسب اجازه از مقامات فرانسوی را دارد.