سنت یهود هیچ ساحتی برای دین‌ورزی خارج از شریعت ندارد| مهراب صادق‌نیا

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، مدیر گروه ادیان ابراهیمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم در هشتمین نشست دوره پیشرفته «جریان شناسی ادیان ابراهیمی» با محوریت شریعت یهود اظهار کرد: شریعت در دین یهود به لحاظ تاریخی معمولا با دو کلمه بیان می شود؛ مفهوم اول اصطلاح رایج تورا در عبری است و تلفظ عربی که در قرآن آمده تورات می شود.

وی عنوان کرد: تورا به معنای تعلیم و آموزش می آید و در معنای خاص تر به معنای شریعت یا تعالیم یهود به کار می رود.

حجت الاسلام دکتر صادق‌نیا با اشاره به اینکه در یهودیت شریعت معادل تورا است، خاطرنشان کرد: دلیل این است در سنت یهودی هیچ ساحتی برای دین ورزی یهودی خارج از تورا یا شریعت وجود ندارد و به کل تعالیم یهود تورا گفته می شود.

وی عنوان کرد: تمام ساحت زندگی یهودیان را شریعت در بر می گیرد، برای همه چیز حکم شرعی وجود دارد و حتی در عقاید هم به احکام شرعی نگاه می شود.

مدیر گروه ادیان ابراهیمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم خاطرنشان کرد: در سنت یهودی توحید یک امر اخلاقی است و به عنوان یک حکم تشریحی به آن نگاه می کنند، در مراحل مختلف از قبل از تولد، حین تولید و بعد از تولد آداب و رسوم تشریحی مطرح است.

ساحت های زندگی یهود تحت سیطره شریعت یهود است

وی با اشاره به اینکه همه ساحت های زندگی یهودی تحت سیطره و تسلط شریعت یهودی است و این شریعت دامنه وسیعی دارد، عنوان کرد: تورا به معنای خاص یعنی تعالیم و دستوراتی که از جانب خدا آمده و یهودی ها ملزم هستند آن را اجرا کنند.

حجت الاسلام صادق‌نیا اصطلاح بعدی را نموس خواند و ادامه داد: در ترجمه یونانی متون مقدس یهودی کلمه نموس بجای تورات به کار رفته است و در دوره هلنی این اصطلاح در سنت یهود به معنای شریعت به کار می رود.

مدیر گروه ادیان ابراهیمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم خاطرنشان کرد: این اصطلاح در ادبیات دین پژوهشی شبیه تامو و یا خطوط قرمز و چیزهایی که به عنوان وجدان جمعی و اخلاقی جامعه به حساب می آید و کسی حق ندارد از آن عبور کند، اشاره شده است.

وی با بیان اینکه اصطلاح میصوا به معنای حکم و فرمان است، افزود: این اصطلاح معنای عام به شریعت به کار برده می شود و می گویند( میصوا)مراد شریعت است.

شریعت یهود انعطاف پذیر است

حجت الاسلام صادق‌نیا با بیان اینکه نکته دیگر در رابطه با شریعت یهود این است که این شریعت انعطاف پذیر است، اظهار کرد: به لحاظ تاریخی نشان داده شده که علمای یهود شریعت یهود را از خصلت انعطاف برخوردار کردند که در شرایط مختلف قابل تطبیق و اجرا است یعنی با تغییر جامعه یهود به صورتی دیگر این شریعت تعطیل نمی شود و احکام استفاده می شود.

وی با بیان اینکه شریعت یهود این انعطاف را دارد که مفاهیم فضیلت و رذیلت را توسعه دهد، خاطرنشان کرد: عنصر اجتهاد در سنت یهود توانسته شریعت را منعطف کند که در دوران جدید فضیلت و رذیلت مفاهیم عمیقی بگیرد.

مدیر گروه ادیان ابراهیمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم بیان کرد: انعطاف پذیری شریعت یهود  نشان دهنده این است که هلا خا یا سنت فقهی یهود توسط ربی ها و خاخام های خلاق یهودی توانسته خود را با شرایط مختلف در طول زمان تطبیق دهد و این انعطاف سبب شده شریعت یهود همواره برای آنها یک قسمت مهم از دین ورزی و دین داری باشد و تعطیل نشود.

حجت الاسلام صادق‌نیا با اشاره به اینکه این انعطاف شریعت یهود کم و زیاد می شود ولی وجود دارد، اظهار کرد: برخی گروه های یهودی ممکن است این انعطاف را در کمترین شکل و برخی در بالاترین حد این انعطاف را بپذیرند و این انعطاف باعث بقا و دوام شریعت در سنت یهودی شده است.

تورات در نگاه یهودیت ابدی و ازلی است

وی با اشاره به اینکه سنت یهودی عقیده اش بر این است که تورات امر ابدی و ازلی است، اظهار کرد: ازلی به این معنا که در سنت تلمودی می گویند موجودات قدیم که اول و آغازی ندارند چهار مورد خدا، حکمت، ماشیعه و تورات هستند و در برخی آنها را شش مورد  خدا، حکمت، تورات، ماشیعه، بهشت و دوزخ اعلام کرده اند و در همه این روایت های مختلف تورات یکی از موجودات قدیم است یعنی هم ذات خدا است و یک موجود و امر ازلی است و از ناحیه دیگر ابدی است یعنی تا جهان، جهان است تورات هم وجود دارد.

وی با بیان اینکه تورات در نگاه یهودی ها هم ابدی و ازلی است و هیچ یهودی در طول تاریخ بی نیاز و معاف از تورات نیست، گفت: یهودیت بدون تورات معنایی ندارد و قابل تصور نیست نخستین منبع برای شریعت اسرار پنج گانه و ۶۱۳ حکم که در این اسرار پنج گانه آمده است، می باشد.

حجت الاسلام صادق‌نیا عنوان کرد: نخستین دسته بندی که درباره این احکام شرعی شده بود توسط یک معلم فلسطینی انجام شد، او برای نخستین بار ۶۱۳ حکم شرعی را که عقیده بر این است به موسی وحی شده به دو دسته واجبات و محرمات تقسیم کرد.

وی ادامه داد: از اوامر و نواهی ۳۶۵ مورد را سلبی و ۲۴۸ حکم را امری عنوان کرده است، در اینجا سلبی ها بیشتر از ایجابی ها عنوان شده است، اینکه مردم را بیشتر نهی کرده است، به نوعی یک نکته منفی به حساب می آید و نشان می دهد جوامع آنها به بلوغ نرسیده است و سبب شده تا خداوند بیشتر آنها را نهی کند.

حجت الاسلام صادق‌نیا با اشاره به اینکه بعضی احکام شرعی را بر اساس قسمت های مختلف میشنا تقسیم بندی کرده اند، گفت: میشنای یهود ابواب مختلفی دارند و در میشنای اولیه ۱۲ باب فقهی وجود داشته که احکام مختلف زراعت، طهارت، ازدواج، طلاق و … را بر اساس این ۱۲ باب تقسیم کردند.

وی خاطرنشان کرد: در مدل دیگر احکام شرعی یهود را بر اساس ۱۰ فرمان تقسیم می کنند و ۶۱۳ حکم یهود خاستگاه آن ۱۰ فرمان است و براساس آن تقسیم شده اند، یک دسته پرستش، خدا، حرمت روز شنبه، خانواده، قتل، روابط جنسی و …هستند.

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه در دایره المعارف احکام شرعی در دو دسته واجبات و محرمات تقسیم شدند، گفت: دسته اول واجبات شامل خدا، یعنی هر یهودی باید نام خدا را تقدیس کنند و یک دسته مربوط به تورات، معبد و کائنات، قربانی، نذرها، طهارت، موقوفات معبد و برخی احکام شرعی مربوط به سال هفتم، برخی احکام مربوط به حیوانات حلال گوشت و ذبح حیوانات حلال گوشت، بخشی مربوط به عیدها و بخشی احکام نیز مربوط به اجتماع است که همه این احکام مستند به کتاب مقدس هستند.

مدیر گروه ادیان ابراهیمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم تصریح کرد: برخی واجبات مربوط به بت پرسی، جنگ، احکام اجتماعی و خانواده، احکام قضایی، بردگان و شبه جرم ها است.

حجت الاسلام صادق‌نیا بیان کرد: محرمات نیز مربوط به بت پرسی، حوادث تاریخی، نظیره ها، قوانین روزانه، کشاورزی، معبد و قربانی، کائنان، قرض و تجارت، عدالت و قاضی، روابط جنسی، پادشاهی و …است.

یهودیت دینی تقویم گراست

وی یهودیت را تا اندازه ای دین تقویم گرایی عنوان کرد و افزود: حوادثی که در تاریخ رخ داده مدام یادآوری می شوند و اعمالی باید در این راستا انجام شود.

حجت الاسلام صادق‌نیا با اشاره به اینکه این ۶۱۳ حکم شرعی یهودیت را وقتی نگاه می کنیم می بینیم مربوط به شرایط زندگی خاص و جایی که معبد وجود دارد، است، گفت: اینکه یهودیت توانسته این احکام را در دوران جدید ادامه دهد مربوط به انعطاف پذیری می شود.

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه شریعت یهودیان امروز نسبت به احکام شرعی به سه دسته تقسیم می شوند، یادآور شد: یک دسته یهودیان ارتدوکس که روی احکام متعصب هستند، دسته دوم یهودیان محافظه کار و دسته دیگر گروهی هستند که سعی می کنند انعطاف در احکام شرعی ایجاد کنند که در شرایط مختلف قابلیت اجرا داشته باشند.

گفتنی است، دوره پیشرفته «جریان شناسی ادیان ابراهیمی» از سوی هیئت اندیشه ورز اسلام، ادیان و ارتباطات میان فرهنگی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار می شود.

سایر دیدگاه های دکتر مهراب صادق‌نیا را در ستون اندیشمندان بخوانید