راه‌های پرهزینه ترمیم اخلاق
یادداشتی از مهراب صادق‌نیا/
شکاف میان اخلاق متن و اخلاق بافت در جامعه ما آن‌قدر زیاد است که اسباب ناامیدی دین‌داران می‌شود و معلمان اخلاق و واعظان را نگران و مأیوس می‌کند؛ ولی شورش منفی‌ترین و پرهزینه‌ترین روش برای دفاع از اخلاق متن است.
ردنا (ادیان نیوز)- حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مهراب صادق نیا در یادداشتی تحت عنوان «راه‌های پرهزینه ترمیم اخلاق» آورده است:
مسجد محله‌ی ما خادمی دارد بسیار جدّی و به قول خودش وظیفه‌شناس. هر وقت در محله‌ی ما مجلس عروسی برپاست، محمد قرآن بزرگش را بر‌می‌دارد و در مراسم عروسی هم‌محلّه‌ای‌هایش شرکت می‌کند. آن‌جا یک گوشه‌ای می‌ماند تا این‌که دی‌جی یا همان خواننده شروع کند به خواندن. هر جا تشخیص داد که یک آهنگ مطرب است و نامشروع، قرآنش را به سر می‌گذارد و با ذکر الله اکبر مستقیم به سربخت سیستم‌صوتی می‌رود و بلندگو‌ها را از کار می‌اندازد. البته کار به همین سادگی نیست، تا به سیستم صوتی برسد در راه ناسزا می‌شنود و گاهی مشت و لگد می‌خورد. محمد یک‌پدیده است برای خودش. یکی از نگرانی‌های صاحبان عروسی کنترل محمد است.
کاری که محمد می‌کند گونه‌ای شورش بر علیه اخلاق بافت (زمینه‌های اجتماعی) است. شورش یا “مردم انگیزی” عبارت است از به چالش کشیدن نظم و هنجارهای ثابت و مورد پذیرش جامعه. هنجارهایی که ممکن است به نگاه دین یا گروه دین‌داران نادرست باشند. نمونه‌های خبرسازتری از رفتار خادمِ گم‌نام محلّه‌ی ما را از رسانه‌ها شنیده‌ایم. از ماجرای اسیدپاشی‌ها تا بر هم‌زدن کنسرت‌های قانونی یزد و مشهد و دزفول.
شکاف میان اخلاقِ متن (اخلاقی که از ظاهر متون دینی قابل فهم است) و اخلاقِ بافت(هنجارهایی که در جامعه مسلط شده‌اند) یک واقعیّت اجتماعی و البته برای گروه دین‌داران آزاردهنده است. گاهی این شکاف آن‌قدر زیاد است که اسباب ناامیدی دین‌داران می‌شود و معلمان اخلاق و واعظان را نگران و مأیوس می‌کند؛ ولی شورش منفی‌ترین و پرهزینه‌ترین روش برای دفاع از اخلاق متن است.
این که این روزها حتی برخی از محافظه‌کارترین گروه‌های جامعه هم برخورد گشت ارشاد با دو ورزشکار زن و شوهر را دست‌مایه کرده و این روش را ناموفق می‌دانند و نکوهش می‌کنند، نشانه‌ی این است که حتّی آن‌ها هم فهمیده‌اند که برای دفاع از ارزش‌های اخلاق متن باید راه‌های دیگری برگزید.