بن مایه معنویت حضرت امام خمینی معنویت توحیدی-عرفانی است

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، نشست «بررسی مختصات شخصیت و شاکله امام خمینی (ره)» با حضور حجج اسلام علی امینی نژاد و سید علی موسوی به همت معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی پژوهشی نفحات شامگاه دیشب ۱۶ خردادماه برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام علی امینی نژاد استاد فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: فهم شاکله شخصیت حضرت امام بسیار اساسی است و باید به آن توجه داشت. بر همین اساس چهار بعد اساسی به عنوان شاکله شخصیتی ایشان می‌توان برشمرد. نخست بعد معنویت امام است، در چند سطر حضرت امام این بعد معنوی را بروز دادند و به واسطه این سطوح چند گانه مراحل متنوعی را متوجه شخصیت خویش کردند.

وی افزود: یکی از مراحل معنویت حضرت امام انسان محور بودن آدمی آن هم بر اساس کرامت انسان است که جاذبه دارد و همه انسان‌ها را به سمت خود جذب و شیفته خویش می‌کرد. لایه دیگر معنوی امام معنویت دینی است به گونه‌ای که همه پیروان ادیان دنیا اگر غرضی نداشته باشند امام را بشناسند ایشان را دوست خواهند داشت. مرحله سوم معنوی حضرت امام معنویت اسلامی است و از این منظر دیده می‌شود که در طول مبارزاتی که ایشان پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی داشتند مورد علاقه جهان اسلام بودند و قدرتی داشتند که می‌توانستند جهان اسلام را گرد خود جمع کنند و مرحله چهارم که بنیاد بقیه لایه‌ها است معنویت توحیدی عرفانی است که بن مایه معنویت حضرت امام همین لایه از معنویت بوده به گونه‌ای که معنویت دینی، اسلامی و انسان محورانه ایشان را پوشش می‌دهد.

این استاد حوزه علمیه عقلانیت را دومین بعد از شاکله و شخصیت حضرت امام برشمرد و گفت: در شخصیت ایشان شاهد عقلانیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هستیم. عمیق‌ترین ساحت و لایه عقلانیت ایشان عقلانیت حکمت متعالیه تأمین می‌کند. بعد سوم شاکله و شخصیت ایشان مربوط به شریعت محوری امام می‌شود؛ نگاه حضرت امام به دین بسیار متفاوت بوده و دین را جامع معنویت، عقلانیت و … می‌داند.

امام روح انقلاب محسوب می‌شوند

وی درباره چهارمین بعد عنوان کرد: برای شاکله شخصیتی حضرت امام بعد از معنویت، عقلانیت و شریعت می‌توان از بعد دیگری با عنوان اندیشه امتدادی و اجرایی ایشان نام برد. بنابراین حضرت امام یک تنه در همه این ابعاد حضور داشتند در حالی که چنین شخصیت‌هایی به ندرت دیده و یافت می‌شوند. امام یک شخصیت جامع بودند و به فرمایش مقام معظم رهبری روح انقلاب محسوب می‌شوند.

امینی نژاد با بیان اینکه امام معتقد به اجرا آن هم در وسعت وسیع و جهانی بود گفت: انقلاب زمانی دوام پیدا خواهد کرد که عناصر اصلی شخصیت امام زنده باشد و بعد معنویت عرفانی، عقلانیت متعالی صدرایی دائماً به جامعه تزریق و بر فقه شیعی و امتداد انقلاب اسلامی تاکید شود.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه حوزه نجف بسیار با عظمت و سابقه دار است، بیان کرد: اما الگو کردن حوزه علمیه نجف در برابر حوزه علمیه قم و تقویت آن زمانی که می‌دانیم چند لایه قبل تر از آن به استعمار انگلیس بر می‌گردد درست نیست. امروزه برخی با تقویت حوزه علمیه نجف قصد تضعیف حوزه علمیه قم و اندیشه حضرت امام را دارند. بنابراین اگر قرار باشد حوزه امام جامعه باشد باید حضرت امام، امام حوزه باشد یعنی اگر اندیشه امام در حوزه امامت پیدا کرد این حوزه می‌تواند امام جامعه باشد و جامعه را هدایت کند.

شخصیت امام راحل به وجود آمده حوزه علمیه قم است

در ادامه حجت الاسلام سید علی موسوی رئیس پژوهشکده باقرالعلوم (ع) به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: شخصیت حضرت امام طبق تعبیر مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیرشان یک شخصیت نابغه بود. ایشان ابعاد مختلف شخصیتی را در وجود خویش تجمیع کرد و شخصیتی بی نظیر از خود ساخت.

وی با بیان اینکه شخصیت امام راحل به وجود آمده حوزه علمیه قم است، گفت: این واقعیتی است که نمی‌توان آن را انکار کرد. گاهی اوقات برخی اظهار می‌کنند که شخصیت حضرت امام مولود حوزه علمیه نیست بلکه ایشان یک استثنا بود و حوزه علمیه چنین محصولی را ندارد. این تلقی تلقی غیر مستندی است و واقعیت آن است که این شخصیت در طول حیات جوانی و نوجوانی این ابعاد را به صورت‌های مختلف در زیست طلبگی خود جمع کرد. طبعاً رسیدن به آن قله در تیررس عقاب‌های بلند پرواز است و هر کسی نمی‌تواند به آن نقطه برسد اما می‌توان به آن نزدیک شد تا در حوزه شاهد افرادی باشیم که به افق این شخصیت نزدیک باشند.

رئیس پژوهشکده باقرالعلوم (ع) با طرح این پرسش مبنی بر اینکه چگونه شد چنین شخصیتی در حوزه علمیه پدید آمد؟ بیان داشت: باید دید امام چگونه طلبگی کرد و زیست طلبگی ایشان باید مشخص شود. متأسفانه در این میان سخنان زیادی درباره زیست طلبگی حضرت امام بیان می‌شود که از واقعیات به دور است. امام ابتدای طلبگی خودشان ۱۶ سال داشتند و نکته جالب این است که در همین سال‌ها حضرت امام از همان ابتدا اهل تهجد و شب زنده داری بودند و این سال، سال شکل گیری نهضت جنگل نیز محسوب می‌شود بر همین اساس ایشان می‌اندیشیدند که به نهضت جنگل ملحق شوند. اما اتفاقاتی رخ می‌دهد که حضرت امام به آن اتفاقات می‌پردازد.

موسوی افزود: امام زمانی که به سن ۲۱ سالگی می رسند حوزه علمیه قم شکل می‌گیرد و ایشان در این دوران همواره از قم به تهران می‌آمدند تا همراه شهید مدرس باشند. امام در طول سالهای جوانی با اساتید بزرگی چون آیت الله شاه آبادی ارتباط گرفتند و ملتزم به جلساتی بودند که ایشان در آن حضور داشتند.

وی خاطرنشان کرد: مکتبی که با تأسیس حوزه علمیه قم شکل می‌گیرد مفاهیم فلسفی عمق قابل توجهی پیدا می‌کند. ایشان با اندیشه عمیق فلسفی و روح معنوی که از اساتید خود کسب کردند سبب شد شخصیت امام خمینی شکل بگیرد.