دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی درباره وحدت اسلامی
ادیان‌نیوز/ آیت الله مکارم شیرازی دارای تألیفات متعدد در موضوعات مختلف می باشد. وی در این تألیفات، بارها به مسئله وحدت و همگرایی امت اسلامی توجه نموده و ضمن بیان ضرورت و اهمیت آن، به ذکر علل و عوامل تفرقه و از هم گسیختگی امت اسلامی پرداخته و راهکارهایی را به منظور رهایی از این مشکل ارائه نموده است.در کتاب «اخلاق اسلامى در نهج البلاغه» ضمن سرزنش مسلمانان به جهت دوری از قرآن و عدم توجه به دســتورات وحدت آفرینش، علت حرکت قهقرایى امت اسلامى و پیشی گرفتن دشمنان بر آنها را متروک ماندن قرآن دانسته و می گوید: «مسلمانان با رها کردن قرآن و پشت نمودن به آن، خود را از عزّت به ذلّت و از پیشرفت به واماندگی کشانده و موجبات تفرقه میان امت اسلامی و تسلط بیگانگان بر خود را با دست خود فراهم نمودهاند».
در ادامه با ذکر مثالی زیبا، وضعیت کنونی مسلمانان در دوری از قرآن را این چنین ترسیم می‌کند: «ما با دست خود پایگاه مطمئن ایمان را براى خود خراب کردیم و به آنچه باعث اتحاد و وحدت ما بود، پشــت پا زدیم و گویا دشــمنان ما از آن استقبال کردند، گویا قرآن براى دشمنان ما نازل شده بود که نداى وحدت آن را شنیدند و در برابر ما همگى جبهه گرفتند و در نتیجه ما را به خاک ســیاه نشاندند، آنها که با شعار همیشه زنده تاریخ که هرگز کهنه نمى شود، یعنى «تفرقه انداز و حکومت کن» ممالک اسلامى را دچار تشتت کردند، آنها کردند آنچه که کردند و ما هنوز خوابیم!».
مکارم شــیرازی مشکلات عمده جهان اسلام را عدم اتحاد و همدلى، نشناختن دوست و دشمن، و نداشتن وســایل ارتباط جمعى قوى و فراگیر دانسته که همه اینها وضعیت اســفبار کنونی را برای مسلمانان به بار آورده اســت، به گونه ای که امت اسلام در هیچ دورهای شاهد وضعیتی خطرناک‌تر از وضعیت کنونی نبوده اســت. امروز امت اسلامی با تفرقه دشمن را بر خود مســلط ســاخته و به جای برادری و اتحاد که شعار اسلام و قرآن است، به برادرکشی و خونریزی و تکفیر یکدیگر روی آورده اند، به طوری که حتی عدهای برای از بین بردن دیگری، دســت در دســت دشمنان می گذارند. این همان سیاست دشمنان است که مســلمانان را به جان هم بیاندازند و خود کنار بنشینند.
تجلی وحدت در فتاوی آیت الله مکارم شیرازی
۱. شرکت در نماز جماعت اهل سنت: براساس فتوای مکارم شیرازی شرکت در نماز جماعت اهل ســنت، بر طبق روایات معصومان (ع) مســتحب بوده، بلکه راهی برای تقویت صفوف مســلمانان در برابر دشمنان اســت.
۲. عدم توهین به مقدسات مذاهب اسلامی: مکارم شــیرازی ضمن ضروری دانســتن پرهیز از کارهایى که موجب تفرقه صفوف و ایجاد شــکاف بین مسلمانان مىشود و حرام دانستن این اعمال، می گویــد: «بارها این مطلب را گفتهام که اهانت به مقدسات دیگران نباید باشد؛ این را به صورت فتوا نوشتهام، ولی باز میبینیم که برخی می آیند و لعن و تعابیر بدی در این عرصه به کار می برند».
راهکارهای آیت الله مکارم شیرازی برای اتحاد و انسجام اسلامی
۱. شناخت ریشه اختلافات و زدودن آن: مهمترین عوامل تفرقه و اختلاف از نگاه مکارم شیرازی عبارت است از: الف) عدم شناخت مذاهب اسلامی از یکدیگر؛ ب) توطئه دشمنان؛ ج) دوری از قرآن؛ د) تعصبات جاهلانه.
۲. وحدت علمای فریقین: علما و فرهیختگان مذاهب مختلف اسلامی، مهمترین تأثیر را در تحکیم پایه های وحدت و انسجام اسلامی بر عهده دارند و در واقع سکان کشــتی وحدت در دستان آنها اســت. در همین راســتا آیت الله مکارم شیرازی در جایی ضمن مهم دانستن مسئله تقریب و همگرایی اسلامی، سیره علمای گذشته در این زمینه را یاد آور شده و می گوید: «البته قبل از زمان آیت الله العظمــی بروجردی حرکت های تقریبی وجود داشــته اســت، از جمله کتبی که مرحوم شیخ طوسی نوشته است، یا نوشته های مرحوم سید مرتضی و دیگر علما و بزرگان». او در ادامه ادبیات حاکم بر این کتاب ها را ادبیات تقریبی می داند.
۳. گنگره عظیم حج و آثار و برکات آن برای اتحاد و انسجام اسلامی: آیت الله مکارم شیرازی حج را فرصتی استثنایی برای جهان اسلام دانسته اســت که امت اسلامی می توانند بــا برنامه ریزی صحیح و بهرهمندی از ابعاد و آثار مختلف آن، علاوه بر تحکیم پایه های دین و تقویت وحدت صفوف مســلمانان، عزت و عظمت خود را افزایش داده و بر دشمنان غلبه یابند. وی همچنین به حضور شخصیت های بزرگ علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جهان اسلام در ایــن گردهمایی عظیم اشاره کرده و بیان می دارد: «متفکران اسلام که طبعاً در اجتماع مزبور شرکت خواهند داشت، مى توانند آخرین تحولات اوضاع جهان اسلام را مورد بررسى قرار دهند و پس از گردآورى اطلاعات دقیق و تبادل نظر، در بهبود وضع مسلمانان بکوشند».
خلاصه آنکه آیت الله مکارم شــیرازی صرف سخن گفتن از وحدت را چاره کار ندانسته و راهکار عملی وحدت را در ارتباط و آشــنایی علمای فریقین با یکدیگر دانسته است که از نظر ایشان، این مهم با برگزاری کنفرانس ها و همچنین استفاده از ظرفیت وحدت آفرین حج محقق خواهد شد.
منبع مقاله: شیرانی، مجتبی و وردی، علیالله، دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی درباره وحدت اسلامی، فصلنامه علمی-ترویجی مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)، شماره ۳۸، ۱۳۹۳، صص ۱۸-۳۱./تنا