عقد نکاح مربوط به اسلام نیست و پیروان همه ادیان به آن پایبندند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، ازدواج و عقد نکاح، یکی از سیره و سنت‌های انبیاء و اولیاء الهی است که تضمین بنیاد خانواده و تربیت مطلوب نسل و تحقق حقوق دو طرف خصوصاً زن بستگی به آن دارد، زیرا ارتباط بدون ازدواج هیچ تعهدی برای طرفین خصوصاً مرد نداشته و مشکلات بعد از آن گریبان‌گیر زن می‌شود.

با توجه به حواشی اخیر در جشنواره فیلم فجر درخصوص لزوم جاری شدن صیغه عقد و ازدواج دقایقی با حجت‌الاسلام علی اعظمی کارشناس مذهبی به گفت‌وگو نشستیم.

ازدواج سنت انبیاء و اولیای الهی است

وی با بیان اینکه ازدواج سنت انبیاء و اولیای الهی برای تحکیم خانواده و جامعه است، گفت: اگر بخواهیم در زمره‌ ائمه هدی و حضرات معصومین (ع) قرار بگیریم، در عمل باید به آنها تأسی کنیم. به همین خاطر در دین اسلام، پیامبر عظیم الشأن به مسلمانان می‌فرمایند: «مَنْ کَانَ یُحِبُّ أَنْ یَتَّبِعَ سُنَّتِی فَإِنَّ مِنْ سُنَّتِیَ اَلتَّزْوِیجَ؛ (وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳) هرکس دوست دارد پیرو سنت و مرام من باشد، قطعاً ازدواج، از سنت‌های من است.» و در کلامی دیگر با صراحت بیشتر ازدواج را سنت خویش قرار داده و ترک آن را خروج از دایره‌ سنت نبوی بیان فرموده‌اند: «مِنْ سُنَّتِیَ اَلتَّزْوِیجُ فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی؛ (بحار الانوار، ج۱۰۳، ص۲۲۰) یکی از سنت‌های من ازدواج است هرکسی از آن روی گرداند از من نیست.»

تعهدات و الزامات ازدواج مانند سایر امور بزرگ و خطیر در سایه عقد محقق می‌شوند

حجت‌الاسلام اعظمی ادامه داد: با توجه به مطالب یاد شده، ازدواج امر مهمی در دین اسلام است و اهتمام زیادی به آن شده است که با صیغه عقد منعقد می‌شود و در پی آن، زن و مرد بر همدیگر محرم می‌شوند. شرع، بدون عقد، این ازدواج را مشروع نمی‌شمارد؛ زیرا تعهدات و الزامات ازدواج مانند سایر امور بزرگ و خطیر در سایه عقد محقق می‌شوند. این عقد، آن اندازه در اسلام اهمیت و جایگاه دارد که حتی نکاح سایر ادیان که نوع عقد در آن‌ها متفاوت از اسلام است، را مورد احترام شمرده و عقد آنها را موثر می‌داند. رسول خدا در این باره مى‌فرماید: «در اسلام هیچ بنیادى پى‌ریزى نشد که مانند ازدواج، محبوب خداى بزرگ باشد.» (من لا یحضره الفقیه، ج ‏۳، ص ۳۸۳)

این کارشناس مذهبی افزود: در این راستا، اگر بخواهیم این عقد را بی‌اهمیت جلوه بدهیم و بگوییم که صرف محبت بین این دو نفر کفایت می‌کند، خبر از سطحی‌نگری و عدم اطلاع خود از اهمیت و جایگاه عقد ازدواج در دین اسلام و دیگر ادیان داده‌ایم.

فلسفه‌ خواندن صیغه عقد

وی خواندن صیغه ازدواج را سبب ایجاد اعتبار در رابطه زن و مرد دانست و گفت: صیغه عقد از جمله امور حقوقی، اعتباری و قراردادی است. زندگی اجتماعی و روابط حقوقی نیز براساس همین الفاظ و کلمات شکل می‌گیرد. به عنوان مثال اگر شخصی به دیگری بگوید: «منزل تو را اجاره می‌کنم.» و او قبول کند، رابطه خاصی بین آنها به وجود می‌آید (رابطه موجر و مستأجر) در نتیجه روابط حقوقی افراد بر اساس الفاظ و کلمات، معنا و سامان یافته و این الفاظ و کلمات از حمایت قانون برخوردار می‌شوند به خاطر این که شرع و قانون رفتارهای فردی و اجتماعی را ضابطه‌مند می‌کنند. عقد‌ها و قراردادها در همه نظام‌های حقوقی حتی حساس‌ترین آنها بر اساس یک یا چند کلمه و یا یک مهر و امضا برقرار می‌شود، به عنوان مثال فاصله بین کفر و مسلمانی چند کلمه «شهادتین» است.

حجت‌الاسلام اعظمی افزود: نباید نقش کلمات و عبارات را اندک شمرد. صیغه ازدواج یک نوع عقد است، با همه مشخصات عقدهای دیگر که حتی در ضمن آن می‌توان شروطی را نیز قرار داد که الزام‌آور هستند. پذیرش زوجیت به واسطه عقد در حقیقت الزام طرفین به رعایت احکام و ضوابط شرعی و اعلام وفاداری به آن است و این، کم چیزی نیست. (اخلاق در شش دین جهان، ص ۲۷۶)

تعهد و مسئولیت در قالب عقد ازدواج

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه کارهای بزرگ و خطیر نیاز به تعهد و مسئولیت دارند، گفت: ازدواج نیز یکی از کارهای بزرگی است که نیازمند تعهد و مسئولیت است. عقلاء، در کارهای بزرگ مثل انجام معاملات بزرگ از عقد استفاده می‌کنند و البته رضایت دو طرف معامله کافی نیست. صرف رضایت دو طرف، تأمین‌کننده تعهد و مسئولیت مورد نیاز در این گونه امور مهم نیست و تثبیت این تعهدات در قالب عقد، تحقق می‌یابد. (قواعد عمومی قراردادها، ج۱، ص ۱۸)

نکاح، عقد سایر ادیان

اعظمی افزود: اسلام با این که ادیان قبل از خود را ناقص و تحریف شده اعلام می‌کند و در زمان فعلی تنها دینی که باید پیروی کرد را اسلام می‌داند، نکاح سایر ادیان را صحیح دانسته و می‌فرماید: هر دینی برای خودش نکاح و عقدی دارد، به همین خاطر زن و شوهری که از یک دین دیگر به اسلام روی می‌آورند، دیگر نیاز نیست بین آنها عقد جدیدی خوانده شود. (برگرفته از: مجله فقه اهل بیت شماره ۵۱)

در نتیجه می‌توان گفت که عقد و ازدواج از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و از طرفی چون ازدواج از امور حقوقی و بزرگ شمرده می‌شود و طرفین، طی آن تعهداتی نسبت به همدیگر می‌دهند، این تعهدات مانند سایر امور بزرگ نیازمند تعهد قانونی و کتبی است. از لحاظ شرعی نیز، کلمات علاوه بر معنا تأثیراتی را بر پایه اعتبارات خود در زندگی می‌گذارند؛ مانند عقد که خداوند آن را قرار داده است و تأثیرات و ویژگی‌هایی را در آن قرار داده که فقط در عقد محقق می‌شوند و قابل انکار نیست. به همین خاطر، می‌توان گفت که این تأثیرات با صرف محبت حاصل نمی‌شوند.