زن در نگاه غزالی و تأثیر آن بر تفکرات سلفی معاصر

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، زن در نگاه غزالی (م ۵۰۵ق) را می‌توان در دو باب از کتاب «احیا علوم الدین» ذیل عنوان باب «النکاح» و باب «کسر الشهوتین» پیدا کرد.

به گفته عایشه موسی – فعال حقوق زن سودانی الاصل- غزالی اولین اندیشمند مسلمانی است که برای «شر» بر خلاف نص قرآن، وجودی مستقل قائل شده است و «شر» و «زن» را با یکدیگر پیوند زده است.

مستقل انگاری «شر» برگرفته از عقاید زرتشتیان ایران باستان بوده است و غزالی که با عقاید و کیش باستانی ایرانیان آشنایی داشته است و این ایده را از آنجا وام گرفته است.

غزالی لشکر شیطان را در دو موضوع خلاصه می‌کند: «خشم» و «شهوت». وی خطرناک‌ترین نوع شهوت را «شهوت نسبت به زنان» می‌داند.

او شکم و غذا را اولین عامل انحراف انسان در می‌داند و استناد به این می کند که تنها «طمع در خوردن» بود که سبب رانده شدن آدم و حوا از بهشت شد.

در پی سیر شدن شکم، انسان به زنان متمایل می‌شود و پس از آن برای لذت بیشتر از خوردن و جماع و کثرت بخشیدن به طعام و نکاح، به دنبال مال و ثروت می‌رود و آن‌گاه به ریا و تفاخر و …. سایر صفات رذیله دچار می‌شود.

از این رو در ادامه بحثش به بیان فواید جوع و گرسنگی می‌پردازد تا شکم گرسنه، هوس در آمیختن با زنان نکند.

«شرانگاری زنان» در کتاب «احیا علوم الدین» غزالی، تاثیر شگرفی بر تفکرات سلفی حسن البنا، بنیان‌گذار اخوان المسلمین می‌گذارد.

اما وی این تفکر را تحت تاثیر شعری، تلطیف می نماید و زنان را به «دُر» تشبیه می کند که جایشان در «صدف» است و همین منجر به شکل گیری نظریه معروف وی تحت عنوان «المرأه الجوهره و العزل» می‌شود.

حسن البنا بر جدایی زن و مرد در تمام عرصه ها به شدت تأکید می کند و بودن زن و مرد در کنار یکدیگر را در هیچ شرایطی غیر از ازدواج نمی‌پذیرد.

بنا هم بر خانه نشینی زنان تأکید می کند و هم در صورت حضور زن در اجتماع بر پوشش کاملی که صورت و دست‌ها را هم بپوشاند تأکید می‌ورزد.

آموزش زنان را منحصر به علوم دینی و کسب دانشهایی که برای فرزند پروری مفید است می نماید و با اندک تسامحی یادگیری برخی از علوم را به جهت نیاز جامعه چون معلمی جایز می شمارد،؛ اما سایر دانش‌ها همچون ریاضیات و دروس فنی و زبان‌های گوناگون را برای زنان ضروری نمی‌داند و بعضا وقت هدر دادن می‌انگارد.