جغرافیای دینی سازمان، رفتارهای اخلاقی کارکنان را تقویت می کند

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، پویا پیرملکی، دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد یکشنبه ۲۳ آبان ماه، در دومین نشست «تاثیر ادیان بر تصمیم‌گیری اخلاقی» که از سوی پژوهشکده مطالعات اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با اشاره به تأثیر ابعاد دینی بر تصمیم گیری های اخلاقی، اظهار کرد: باور به خدا هویت دینی فرد را تقویت می کند و بر تصمیم گیری های اخلاق تأثیرگذار می گذارد به طوری که فرد در هر زمینه ای از دین استفاده ابزاری نمی کند و برای رضای خدا گام برمی دارد.

وی با بیان اینکه تفاوت افراد با باورهای دینی با افراد غیر دیندار دارند را می توان در رفتار آنها دید، اظهار کرد: هویت دینی، رویکرد دینی، تجربه دینی، نگرش به خدا، دینداری، باورها، ارزش ها، عواطف، مناسک، دانش، پیامدها، طرح واره دینی(بعد شناختی دین)، حضور قلب، مراقبه، تامل، فضای دینی و محرک های دینی ابعاد دین بر تحقیقات تجربی هستند.

پیرملکی تعهد دینی را یکی از ابعاد دین عنوان و خاطرنشان کرد: این مهم شامل اعتقادی، ماسکی، عاطفی، دانشی و پیامدی است. برخی مطالعات ترکیبی از ابعاد دین را بر تصمیم گیری اخلاقی سنجیده اند، برخی دیگر از مطالعات تأثیر یک باور خاص دینی را بر تصمیم گیری اخلاقی سنجیده اند و برخی فقط تأثیر اهمیت باورهای دینی را بررسی کرده اند.

باورهای دینی و قضاوت اخلاقی

به گفته پیرملکی باور به خدا، اهمیت دین و هویت دینی موجب تضعیف اخلاق نسبی گرا و در نتیجه تقویت تصمیم گیری اخلاقی می شود.

وی با بیان اینکه باور به خدا مناسک هویت دینی را تقویت می کند، خاطرنشان کرد: هرچه هویت دینی تقویت شود، فرد استاندارهای اخلاقی را به میزان بیشتری از دین گرفته و در ابعاد بیشتری از زندگی به کار می گیرد و در نتیجه تصمیم گیری اخلاقی در او تقویت می شود.

پیرملکی با اشاره به تحقیقی که بر روی ۶۳ هزار نفر در ۴۴ کشور جهان انجام شده است، گفت: در این تحقیقات مشخص شده که باورهای دینی بر قضاوت اخلاقی بی تأثیر است، در برخی از فرقه های مسیحیت به دلیل باور شدید به بخشش گناهان مسیحیان توسط حضرت مسیح(ع)، تاکید زیادی بر اهمیت رفتارهای اخلاقی وجود ندارد، بنابر این نوع باور نیز بر چگونگی تأثیر آن بر تصمیم گیری اخلاقی تأثیرگذار است.

وی بیان کرد: باور به خدا، باور به معاد، باور به اینکه استانداردهای اخلاقی از دین گرفته می شود و باور به بخشش گناهان از طریق توسل به پیامبران بر تصمیم گیری های اخلاقی تأثیر می گذارند.

اصول دین و رفتار اخلاقی تر

دبیر علمی وبینارهای بین المللی دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: افراد به میزان متفاوتی اصول و دستورات دینی را مبنای تصمیم گیری های روزانه خود قرار می دهند که می توان از آن به عنوان بعد پیامدی دینداری نام برد.

وی به تأثیر بعد پیامدی دینداری بر تصمیم گیری های اخلاقی اشاره و بیان کرد: شپارد و همکاران با مطالعه ۲۴۴ دانشجوی مدیریت و جامعه شناسی نشان دادند افرادی که اصول دینی را به هنگام تصمیم گیری در محیط کار بیشتر در نظر درند، اخلاقی تر هستند و گرایش آنها به خودخواهی کمتر است.

پیرملکی به تجربه دینی؛ دیگر بّعد دین اشاره و اظهار کرد: در رساله لب اللباب آیت الله طباطبایی آمده است« حقایق هستی را باید در درون، لمس کرد و اکتفاء به دانسته ها ننمود، به جذبه های الهی پاسخ دهید و بار سفر از عالم مادیات را بربندید، راه رسیدن به بارگاه الهی از درون انسان است، مراقبه و توجه به حقیقت «خود» انسان را به سوی خدا حرکت می دهد.»

تأثیرات مثبت تجارب دینی در رفتار انسان ها مشهود است

وی عنوان کرد: تجربه دینی منشآ عواطف مثبت، کمک به دیگران، افزایش تحمل فرد، حرمت نفس و بسیاری ویژگی های مثبت روانشناختی است و از طریق ایجاد این عواطف مثبت بر رفتار انسان ها تأثیرات مثبتی بر جای می گذارد.

پیرملکی با اشاره به وجود ارتباط بین تجربه های دینی و رشد اخلاقی اشاره و عنوان کرد: این مهم بر اخلاق و تصمیم گیری های اخلاقی تاثیر گذار است.

وی به محرک های دینی، دیگر ابعاد دین اشاره و بیان کرد: دریافت محرک های دینی موجب تقویت رفتارهای اخلاقی در دینداران می شود، رفتارهایی که منافع اجتماعی در پی دارند.

پیرملکی اظهار کرد: در رابطه با فضای دینی که از دیگر ابعاد دین است؛ باید گفت که این فضای دینی رفتارهای غیراخلاقی سهام داران عمده سازمان ها را کاهش می دهد.

وی با بیان اینکه رویکردهای دینی سه نوع درونی، بیرونی و جستجوگر است، خاطرنشان کرد: دینداران درونی باورهای دینی را عمیقا پذیرفته و درونی می کنند و تلاش زیادی در پیروی از این باورها دارند، نیازها و اهداف دیگربرای آنها از مرتبه و اهمیت کمتری برخوردار هستند و شرکت در مراسم مذهبی برای دینداران درونی به عنوان روشی برای رشد معنوی در نظر گرفته می شود.

استفاده ابزاری از دین، بین دینداران بیرونی رایج است

پیرملکی ادامه داد: دینداران بیرونی از دین برای رسیدن به ثروت مادی، موقعیت اجتماعی و سیاسی، دستیابی به امنیت و توجیه رفتارهای خود استفاده ابزاری می کنند و هدف آنها از شرکت در مراسم مذهبی عواملی به غیر از رشد معنوی است.

وی خاطرنشان کرد: دینداری جستجو گر جستجویی طولانی مدت برای فهم معناهای عمیق تر است، این افراد چالش ها و تناقضات زندگی را عاملی برای جست و جوی فردی و رشد معنوی می دانند.

پیرملکی با اشاره به تأثیر مثبت دینداری درونی بر تصمیم گیری اخلاقی از منظر ۳۳ تحقیق تجربی گفت: در این راستا با بررسی تحقیقاتی که از متغییرهای میانجی و تعدیل کننده استفاده نکرده اند و تحقیقاتی  که از متغییرهای میانجی و تعدیل کننده استفاده کرده اند؛ باید گفت که تأثیر مثبت گروه دوم بیشتر و ساز و کار تأثیر نیز دقیق تر تبیین شده است.

وی با تأکید بر اینکه تأثیر مثبت دینداری درونی بر تصمیم گیری اخلاقی بیشتر غیرمستقیم و شدیدا وابسته به شرایط است، خاطرنشان کرد: در بیش از ۸۰ درصد تحقیقات تأثیر درونی در مجموع بر تصمیم گیری های اخلاقی در کسب و کار مثبت و معنا دار گزارش شده است و فقط در هفت تحقیق این تأثیر بی معنا، ضعیف و خنثی یا مختلط گزارش شده است.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: طبق نظریه اخلاق نقش، افرادی که در بافت سازمانی و زمانی که در نقش حرفه و سازمانی هستند، به احتمال بیشتری غیراخلاقی تر رفتار می کنند که تأثیر محیط را نشان می دهد و برای رسیدن به اهداف خود از دین استفاده ابزاری می کنند.