چه کسی کارشناسان مذهبی را ممنوع‌التصویر می‌کند؟
به گزارش ادیان نیوز؛ ممنوع‌التصویر شدن بازیگران و مجریان در صدا و سیما به یک امر عادی در بین این گروه تبدیل شده است و حتی مخاطبان تلویزیون هم عادت کرده‌اند که هرچند وقت یک‌بار یکی از بازیگران یا مجریان مورد علاقه خود را در تلویزیون نبینند. اما ممنوع‌التصویر شدن کارشناسان مذهبی و اندیشمندان علوم انسانی، که عموماً غیرسیاسی‌اند و مشکل اخلاقی هم ندارند، در رسانه ملی عجیب و تأسف‌بار است.
حال سؤال اینجاست که چه کسی در این سازمان عریض و طویل تصمیم می‌گیرد یک روحانی یا یک استاد دانشگاه را به‌طور دائم یا موقت ممنوع‌التصویر کند؟
انتقاد از یک سریال و قطع یک برنامه دینی
حجت‌الاسلام شهاب مرادی، روحانی جوانی که با حضور در برنامه «مردم ایران سلام» و توسط محمدرضا شهیدی‌فر شناخته و معروف شد، یکی از کسانی است که مدتی به دلیل انتقاد از یک سریال، ممنوع‌التصویر شد. وی در یکی از قسمت‌های برنامه «آیینه خانه» که از شبکه دوم سیما روی آنتن می‌رفت با انتقاد از سریال «معمای شاه» و با مقایسه این مجموعه با سریال‌های شبکه فارسی وان چنین گفت: من اجازه نمی‌دهم فرزندانم این سریال را تماشا کنند. کسی با دیدن این سریال درباره بد بودن شاه قانع می‌شود؟ چرا چنین پولی باید صرف چنین سریال بی‌تأثیری شود؟ همین صحبت‌های شهاب مرادی به مذاق مدیران شبکه خوش نیامد و از هفته بعدش برنامه آیینه خانه پخش نشد.
از نقویان تا پناهیان
گفته می‌شود حجت‌الاسلام زائری در دوره‌های مختلف سابقه ممنوع‌التصویری و حتی قطع برنامه دارد. اما در آخرین مورد، او به دلیل انتقادهایی که در برنامه «فرمول یک» به یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی کرد از حضور در صداوسیما محروم شد. ماجرای این محرومیت جنجالی شد و حتی آن را به دستور مستقیم رئیس سازمان ربط دادند و برخی هم تکذیب کردند، اما به‌هرحال دیگر از این روحانی صریح در تلویزیون خبری نیست. همچنین شایعاتی درباره ممنوع‌التصویری حجت‌الاسلام نقویان به خاطر انتشار یک فایل صوتی شنیده شده که البته خود نقویان ممنوع‌التصویری‌اش را تکذیب کرده است، اما غیبت نقویان که مخاطب زیادی هم دارد، بیشتر از یک ممنوع‌التصویری موقت است.
حجت‌الاسلام حسین خادمیان همان کسی است که حضورش با لباس زردرنگ در تلویزیون برایش دردسر درست کرد. او هم مدعی است که از سوی رئیس اسبق رسانه ملی، ممنوع‌التصویر شده است. وی در گفت‌وگویی این‌گونه توضیح داده است: آقای سرافراز به دلیل آنکه من در برنامه‌ای لباده زرد پوشیده بودم با لحن تند گفت از این به بعد ممنوع‌التصویری… تمام اینها گذشت و بعد از مدتی دیدیم که در همین صداوسیما روحانیون دیگری لباس‌های متفاوت پوشیدند زیرا صدا و سیما احساس کرد می‌تواند با این کار مردم را به سمت خود جذب کند.
از حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان که پای ثابت منبرهای بیت رهبری است، بین سال‌های ۸۶ تا ۸۸ در صداوسیما خبری نبود. پناهیان در همان روزها در پاسخ به ابهاماتی در مورد ممنوع‌التصویر شدن خود گفته بود: از این تصمیم و آیین و مقررات سازمان صداوسیما اطلاعی ندارم، اما به نظر می‌رسد مسئولان سازمان صداوسیما به خاطر انتقادهایم از این رسانه ناراحت شده‌اند.
پیش از این اتفاق، پناهیان در یک از منبرهای خود با انتقاد از سریال «ساعت شنی» که به موضوع رحم اجاره‌ای پرداخته بود، اعلام کرده بود: با اصرار دوستان بخشی از این سریال را دیدم و با خود گفتم مگر نظام ساقط شده است که چنین چیزهایی از تلویزیون پخش می‌شود! من با دیدن این داستان‌ها، به یاد کتاب‌های صادق هدایت و کافکا می‌افتم.
برنامه «سمت خدا» یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های مذهبی تلویزیون در سال‌های گذشته است. برنامه‌ای که در اسفند ۹۳ دچار یک حاشیه جدی شد و طی آن به محرومیت از آنتن یکی از کارشناسان روحانی این برنامه انجامید. حجت‌الاسلام ماندگاری، در یکی از قسمت‌های این برنامه با لحنی اعتراض‌آمیز و انتقادی نسبت به تبلیغات انبوه تلویزیونی و جوایز نامتناسب گفت: آیا این همین دانشگاهی است که مدنظر و تأکید حضرت امام خمینی (ره) بود؟ این جملات واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشت. نهی از منکر ماندگاری، برایش گران تمام شد و مسئولان تاب این انتقادات را نیاوردند و خودش و برنامه سمت خدا برای مدتی دچار حاشیه و چالش شدند.
مبهم، محرمانه و شاید سلیقه‌ای
ممنوع‌التصویری در تلویزیون یک روند مبهم و محرمانه دارد. تصمیمات گرفته شده دراین‌باره در خفا گرفته می‌شود و دقیقاً مشخص نیست که حرف اصلی و نهایی را چه کسی و با چه سازوکاری می‌زند و هیچ‌وقت هم به کسی ابلاغ رسمی نمی‌شود که شما ممنوع‌التصویر هستید. علیرغم فشارهایی که از درون و بیرون به مدیران سازمان وارد شده، آن‌ها هیچ‌گاه لیست ممنوع‌التصویرها را به‌طور رسمی اعلام نکرده‌اند؛ چه بازیگر و مجری باشد یا روحانی و استاد دانشگاه. اما برای برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان دو اصطلاح آشناست: «نامه دارد» یا «اجازه آنتن ندارد».
طبیعی است که هیچ‌کدام از برنامه‌سازان و مسئولان تلویزیون درباره این روند به‌طور رسمی حرفی نمی‌زنند تا بقایشان در سازمان و کارهای بعدی حفظ شود و روزیِ زن و بچه‌شان قطع نشود، اما طبق شنیده‌ها، ماجرا از این قرار است که وقتی یک برنامه‌ساز می‌خواهد کارشناسی را دعوت کند باید نام و مشخصات او را به مدیر گروه و مدیر شبکه اعلام کند تا تأیید آن‌ها را بگیرد. مدیر شبکه این فرد را به حراست معرفی می‌کند تا آن‌ها بررسی و اعلام نظر کنند و اینجاست که حراست سازمان نتیجه بررسی‌اش را اگر منفی باشد در قالب دو عبارت «اجازه آنتن ندارد» یا «نامه دارد»، اعلام می‌کند و بدون چون و چرا تکلیف همه معلوم می‌شود.
«اجازه آنتن ندارد»، به معنای نظر منفی است که توسط واحد حراست بررسی شده است. حال ممکن است این نتیجه، نظر معاون یا رئیس سازمان باشد یا نظر مستقل حراست باشد و گاهی حتی به عکس یا نوشته‌ای در فضای مجازی مرتبط باشد و یا حتی به سلیقه و نظر شخص مدیر شبکه بازگردد. مثلاً مواردی وجود داشته که یک کارشناس در شبکه‌ای برنامه داشته، ولی از حضورش در شبکه دیگر ممانعت به عمل آمده، چرا؟ چون مثلاً درباره حذف فلان مجری یا فلان برنامه محبوب، در صفحات شخصی‌اش چیزکی نوشته و موجب ناراحتی مدیر شبکه شده و به همین دلیل، حضورش در این شبکه حرام است و در آن شبکه مباح.
گاهی پیش آمده که حتی نماینده مجلس یا کارشناس_مجری علوم انسانی که اتفاقاً همراه و هم‌جناح رسانه ملی هم هستند، به دلیل نقد فلان مسئول یا فلان برنامه، به‌طور موقت و مثلاً یک هفته‌ای محروم شده‌اند.
«نامه دارد»، هم به معنای استعلام منفی از قوه قضاییه یا دستگاه‌های دیگر است. این استعلام منفی ممکن است به دلیل جرم یا پرونده‌ای خاص باشد و ممکن هم هست مستقیماً به مجرم بودن برنگردد و همین‌که از نظر این دستگاه‌ها، فرد صلاحیت حضور روی آنتن را نداشته باشد، برای آفیش نشدنش کافی است.
در ماجرای ممنوع‌التصویری کارشناسان مذهبی، غیر از افرادی که کلاً هیچ‌گاه اجازه حضور در تلویزیون را نداشتند، اکثر محرومیت‌ها به دلیل انتقاد از خود صدا و سیما و برنامه‌هایش بوده است و در مواردی هم انتقاد از نمایندگان مجلس، و فشار بعدی که از مجلس به مدیران سیما وارد شده، باعث شده تا کارشناس مذهبی مورد نظر، اجازه آنتن نداشته باشد؛ درگیری نماینده سراوان با کارمند گمرک را که یادتان هست؟
انتهای پیام/