تشویق بزرگان دینی به واکسیناسیون سبب جلب اعتماد عمومی می شود

ردنا (ادیان نیوز)، ایمن‌السادات موسوی‌نژاد نائینی: واکسیناسیون دارای کاربردهای پیشگیرانه است که برای جلوگیری از شیوع هر ویروسی می‌تواند به عنوان ابزاری مؤثر ایفای نقش کند. کسانی که طرفداران شبه علم و ادعای مطلع بودن از جریانات پشت پرده را دارند در نشر مخالفت با جریان واکسن اقدام به نشر اکاذیب که پایه و اساس مناسبی ندارد در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.

بعضی از مردم ممکن است کمی در خصوص تزریق این واکسن مردد باشند یا بعضی از مردم مخالف واکسیناسیون هستند. این گروه از افراد هواداران ضد واکسن هستند.

با توجه به اهمیت واکسیناسیون در شرایط کنونی به بررسی دستورات ادیان به ویژه دین اسلام در خصوص واکسیناسیون به گفتگو با وحید سهرابی فر، مدیر گروه فسلفه دین دانشگاه ادیان و مذاهب پرداختیم؛

توجه به سلامت شخصی و عموم در ادیان از چه جایگاهی برخوردار است؟

نمی‌توان یک نوع احکام را درباره همه ادیان صادر کرد زیرا در هر دین طیف‌ها، گروه‌ها، فرقه‌ها و مکاتب فکری مختلف وجود دارد بنابراین یک نگاه واحد در مورد سلامت جسم شاید چندان مجاز نباشد.

به عنوان مثال در مسیحیت گرایش‌های زاهدانه عزلت‌گزینانه و دین‌گریزانه وجود داشت و بدن مظهر کم ارزش وجود انسان بود و امور مربوط به بدن دست کم گرفته می‌شد و از طرفی دیگر در نگاه اسلامی بحث سلامتی مهم است.

بحث سلامت در فرقه‌ها و گروه‌های دیگر نشر پیدا کرد ولی نگاه غالب آن را در آموزه‌های اسلامی می‌شناسیم که براساس آن بدن و سلامتی انسان بسیار حائز اهمیت است و در آموزه‌های دینی تأکیدات زیادی درباره سلامت انسان وجود دارد.

حفظ سلامت لازم است بنابراین نباید خود را به بیماری مبتلا کنیم. قواعدی در فقه وجود دارد که اضرار به نفس را حرام می‌شمارد یعنی هر عاملی که انسان از طریق آن به خود ضرر بزند.

برخی فتواها در زمینه حرمت دخانیات مربوط به آسیب به بدن است. به طور کلی می‌توان بیان کرد در آموزه‌های اسلامی تاکید بلیغی برای سلامت جسمی، روحی و روانی و شاخص‌های دیگر از سلامتی وجود دارد.

آیا بین سلامت شخصی و سلامت عموم در ادیان اولویتی تعیین شده است یا دارای یک سطح هستند؟

در نگاه دینی در واقع اساس زندگی پس از مرگ ما، جنبه و ساحت معنوی و روحانی انسان است ولی معنا این نیست که زندگی دنیوی و بدن مادی بی‌ارزش است بلکه خیلی مهم هستند و اگر کسی کوتاهی کند در واقع حتی اهداف معنوی او آسیب می‌بیند و زندگی اخروی او با نقصان همراه است.

مسئله دیگر که باید توجه کرد این است که تفکیک فرد و جامعه تفکیک مقبولی نیست و اگر در آموزه‌های اسلامی کسی یک نفر را نجات دهد گویا همه انسان‌ها را نجات داده است.

جامعه از تک تک اشخاص تشکیل شده و اینگونه نیست که بگوییم فرد یا جمع مهم است.

چه آموزه‌های دینی در زمینه واکسیناسیون وجود دارد؟

در خصوص واکسیناسیون مطلبی ذکر نشده زیرا واکسیناسیون پدیده مدرنی است ولی بخش مهمی از توصیه‌های بهداشتی که در متون دینی ما وجود دارد که به طب سنتی و اسلامی تعبیر می‌کنند؛ مجموعه آموزه‌های پیشگیرانه است.

به  عنوان مثال در متون دینی ذکر شده پرخوری نکنید یا آموزه‌های دیگری که جنبه پیشگیری دارد ولی این موضوع در ادبیات دینی بدیهی یا واضح است و بر حفظ جان و زندگی و سلامت انسان تأکید وجود دارد و از آیات و روایات می‌توان ادله‌ای در این زمینه پیدا کرد و جای تردید و ابهامی در آن وجود ندارد.

در دوره کرونا نیز فتاوایی از برخی مراجع وجود داشت که اگر فردی مبتلا به بیماری است و با آگاهی رعایت نمی‌کند و فرد دیگری از او این بیماری را دریافت و فوت می‌کند؛ دیه بر عهده فرد اول است بنابراین قتل غیر عمد محسوب می‌شود بنابراین در زمینه راه‌های پیشگیری و در مصداق امروز واکسیناسیون تأکیدات دینی بلیغ و روشن وجود دارد.

کسانی که اعتقادی به واکسیناسیون ندارند چه پیام دینی می‌توان به آنها داد؟

در این زمینه چند مسئله وجود دارد. اول مباحث نظری است که از سوی اندیشمندان است و در این زمینه اختلاف نظر وجود ندارد به عنوان مثال مسئله حفظ جان بسیار روشن و واجب است.

ممکن است برخی در مورد واکسن تردید کنند که چه اندازه واکسن قابل اعتماد است که این مسئله باید با متخصصان و پزشکان بررسی شود و به ما بگویند که چه اندازه واکسن‌ها قابل اعتماد هستند. نهادهایی که در کشور هستند؛ واکسن‌ها را تأیید می‌کنند.

در مرحله بعدی اعتمادسازی عمومی است که بزرگان دینی ما یا شخصیت‌های مقبول در میان مردم با توصیه‌هایی که می‌کنند و خواهند کرد می‌توانند اعتماد عمومی را نسبت به دریافت واکسن‌ها جلب کنند که در این زمینه می‌توانند از محتواها، برنامه‌ها و رسانه‌ها استفاده کنند.

نخستین بار نیست که مسئله واکسن در کشور ما مطرح می‌شود. در مورد آبله، بیماری‌های دیگر واکسن‌هایی مطرح بوده و در ۱۰۰ سال اخیر مقاومت‌هایی صورت گرفته ولی گذر تاریخ نشان داده که جهت صحیح ماجرا کجاست و می‌توان با بازگویی رخداد تاریخی زمینه را برای پذیرش مسئله برای دیگران فراهم کرد.

نقطه مشترک ادیان که می‌توان در واکسیناسیون به آن اتکا کرد چیست؟

اگر موارد نادر را کنار بگذاریم برخی از اصول بدیهی عقلی هستند و ادیان با آنها مخالفت ندارند بنابراین در تمام ادیان آسمانی می‌توانید به روشنی ببینید که حفظ جان و سلامتی بدیهی است و هیچ آیینی با آن مشکلی ندارد.

واکسیناسیوین امری عقلانی است بنابراین ادیان با آن مخالفت ندارد.

رهبران ادیان چگونه می‌توانند در جلوگیری از واکسن نزدن به دلیل دیدگاه‌های نادرست کمک کنند و  احساس وظیفه را به کسانی که در استفاده از واکسن مردد هستند، منتقل کنند؟

رهبران ادیان می‌توانند با نفوذ کلام در این زمینه با پیروان صحبت کنند و مطالب را توضیح دهند و بر اساس آموزه‌های دینی خود که حفظ سلامت خود و دیگران لازم و واجب است از بیانات و نفوذ کلام استفاده کنند.

در بسیاری از کشورها کسانی که از مراحل واکسیناسیون جلوتر هستند نه لزوما رهبران دینی بلکه شخصیت‌هایی که نفوذ کلام دارند پیشقدم می‌شوند و برای دریافت واکسن این اعتماد را در پیروان خود ایجاد می‌کنند که واکسن نه تنها بی‌خطر است بلکه برای سلامتی لازم است.

مبنای غالب تئوری‌های توطئه واکسن‌ستیزان چیست؟

در مورد مسائل تاریخی واکسن پدیده مدرن در ۱۰۰ سال گذشته است که مانند بسیاری از پدیده‌های جدید با مخالفت مواجه می‌شود.

چیزی که مواجه هستیم این است که در برخی از واکسن‌ها از تکنولوژی جدید استفاده می‌کنند. تکنولوژی های قدیمی در واقع بر اساس تضعیف ویروس بود یعنی ویروس ضعیف شده را به بدن منتقل می‌کردند تا بدن آنتی بادی تولید کند و در برابرش مقاوم شود.

اکنون شاهد نسل جدیدی از واکسن‌ها هستیم که تولید آن سریع‌تر اتفاق افتاده؛ بر خلاف واکسن‌های قدیم که شاید سال‌ها زمان می‌برد تا تولید شود.

این واکسن‌ها از ویروس‌های ضعیف شده نیستند بلکه از مکانیسم‌های دیگری استفاده می‌کنند که برخی این شائبه را مطرح کردند که ممکن است در واقع در بدن تغیییرات دیگری ایجاد کند و دشمنان بخواهند آسیبی به ما بزنند.

این واکسن‌ها در جوامع مختلف و کشورهای تولیدکننده رهبران جهان در حال استفاده است که همانجا نمود پیدا می‌کرد و مراکز تخصصی کشور خودمان می‌توانند سلامت واکسن‌ها را تأیید کنند.

برخی«مقابله با واکسن را به‌نام طب سنتی» تلقی می‌کنند در حالی که می‌تواند خطرساز و باوری نادرست باشد چه نظری در این رابطه دارید؟

اگر متولیان طب سنتی سخنی برای اثبات و ارائه دارند. با این گویایی می‌توانند روش‌ها و رویه‌های خود را اثبات کنند.

مشکل اینجاست که عده‌ای برای خود فضایی ایجاد کردند که در طب سنتی به مخاطب و منافعی برسند. قصد نیست طب سنتی به طور کلی انکار شود ولی پیشنهاد من این است که طب سنتی که داشته‌های ارزشمندی دارد برای اینکه پویا باشد و مخاطب آن را بپذیرد نیازمند است که وارد فضای علمی جدید شود و خودش را در فضای علمی جدید، آزمایشگاه‌ها و داد و ستد جدید علمی با پزشکی‌های دیگر اثبات کند.

اکنون واکسن که تولید می‌شود تا پیش از آنکه به استفاده انبوه برسد آزمایشات و مراحل زیادی بر آن انجام می‌شود تا نهایت به نتیجه برسند که واکسن کارایی دارد در حالی که در طب سنتی چنین چیزی مشاهده نمی‌شود‌ حتی بر فرض اینکه داروی کارآمدی داشته باشند هیچ جا بررسی، اثبات و تأیید نشده است.

اگر متولیان طب سنتی ایده‌های کارآمدی دارند باید نسبت به داد و ستد علمی و بررسی آزمایش گشوده باشند و بتوانند در عمل ایده‌های خود را نشان دهند.

ادیان نیوز: کسانی که به کرونا مبتلا شده اند شاید پیشگیری را برای خود بی‌معنا و بی‌ارزش بدانند، چگونه می‌توانند برای واکسن زدن خود را متقاعد کنند؟

کسانی که به کرونا مبتلا شده‌اند بارها شده که دوباره مبتلا شده‌اند بنابراین به پیشگیری از بیماری نیاز دارند و برای سلامت خودشان و دیگران ضرورت وجود دارد که واکسیناسیون انجام دهند.

در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید؟

من فکر میکنم در حوزه ادیان تعبیرات روشن و صریحی درباره حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری وجود دارد و عقل بشر بر آن تأکید بلیغ دارد و اگر گروه‌هایی به نام دین یا طب دینی بر آن تردید می‌کنند با آموزه‌های دینی قابل جمع نیستند.

در واقع این رسالتی است که حوزه‌های علمیه ما و متفکران دینی بر عهده دارند که آموزه‌های دینی را بهتر تبیین کنند و جای شک و شبهه‌ای برای پیروان ادیان باقی نگذارند و پیشگام این مسئله باشند.