برگزاری متفاوت جشن تیرگان در شیراز

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، انجمن زرتشتیان شیراز همازور با آیین واج‌یشت، آفرینگان‌خوانی آیین گهنبار چهره میدیوشهم‌گاه را در روز تیر ایزد و تیرماه هنگام جشن تیرگان با باشندگی شمار محدود زرتشتیان شیراز در فضای باز باغ آدریان این شهر با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی و همزمان با حضوری به گونه‌ی برخط برگزار کرد.

این آیین با گات‌هاخوانی از سوی فرشته هنگامی آغاز شد. از آغاز همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ و پایداری آن همه‌ی برنامه‌ها و آیین‌ها در شیراز بدون گردهمایی همکیشان و به گونه‌ی مجازی برگزار شده بود و این برای نخستین بار پس از ۱۶ ماه است که آیین گهنبار و جشن تیرگان با باشندگی همکیشان و با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی برگزار شد. زمانی که آوای خوش کلام اندیشه برانگیز گات‌ها در فضای باغ آدریان طنین‌انداز شد، گویی زمین و آسمان، گیاهان و پرندگان به وجد آمده بودند، درختان باغ آدریان پس از ۱۶ ماه تنهایی و دوری از همکیشان، با زمزمه‌های باشندگان و گرمای حضورشان، شاداب‌تر و سرزنده‌تر به نظر می‌رسیدند و چنان شاخ و برگ تکان می‌دادند که انگار در حال جشن و پایکوبی هستند.

در ادامه موبدیار رستم خسرویانی دومین چَهره‌ی گهنبار را با نو کردن کشتی آغاز کرد و با خواندن اوستای بایسته، آیین آفرینگان‌خوانی گهنبار را به‌جا آورد. پس از آن نیز همراه با بیان فلسفه‌ی این چهره از گهنبار، یادگویه‌ای از روانشاد افلاتون سهرابی بازگو کرد. این برنامه همزمان به گونه‌ی برخط از رویه‌ی اینستاگرامی انجمن زرتشتیان شیراز برای همکیشانی که از خانه‌هایشان، دورواج هم بهره‌ی مینوی این آیین بودند نیز پخش شد.

پس از آفرینگان‌خوانی، ناهید فلفلی مجری برنامه با پوشش سنتی به معرفی برنامه‌ها پرداخت و با شادباش خجسته جشن تیرگان، از انجمن زرتشتیان شیراز، کمیسیون دینی و دیگر کمیسیون‌ها و همه‌ی کسانی که در ماه‌های گذشته در برگزاری برخط و مجازی برنامه‌ها، آیین‌ها و جشن‌ها همکاری داشتند، به نیکی یاد کرد. سپس خسرو قدس فرنشین انجمن زرتشتیان شیراز در سخنانی با شادباش فرارسیدن جشن تیرگان، از گردهمایی همکیشان با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی سپاسگزاری کرد. خسرو قدس درباره‌ی تصمیم انجمن مبنی بر برگزاری نخستین آیین به گونه‌ی حضوری پس از ۱۶ ماه گفت: «در کنار سلامت جسم، می‌‎بایست به سلامت روان نیز نگاهی ویژه داشته باشیم، چه بسا ادامه‌ی این روند ممکن بود لطمه‌های روانی بسیاری را برای هازمان زرتشتی به دنبال داشته باشد. انجمن با اولویت سلامت جسم تصمیم بر این گرفت تا نشست‌های کمیسیون‌ها، مراسم و آیین‌ها را با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی به گونه‌ای محدود همزمان به شیوه حضوری و مجازی برگزار کند». قدس در ادامه‌ی سخنانش از روانشاد افلاتون سهرابی به عنوان بزرگمردی تکرارنشدنی یاد کرد که همازوری امروز همکیشان شیراز را بایستی ثمره و میراث ماندگار وی دانست. خسرو قدس با شادباش به خانواده‌های پوردهی و کاوسی که به تازگی دارای فرزند شده‌اند، به خانواده بنداریان نیز برای شنیدن خبر نامزدی دخترشان شادباش گفت. وی در بخشی از سخنانش به اهمیت حفظ و آموزش زبان «دَری» و همچنین دادودهش در دین زرتشتی اشاره کرد و نوسازی ساختمان جنوبی باغ آدریان را از برنامه‌های بایسته‌ی انجمن دانست و از همه‌ی دهشمندان برای همکاری و همازوری در این کار دعوت کرد.

در ادامه آیین «چک و دوله»از سوی ناهید فلفلی و با همراهی دوشیزه‌ی نونهال راتا پوردهی برگزار شد، بدین‌گونه که نام ۷ گل و درخت «یاس، نرگس، شب بو، سرو، بیدمشک، نسترن، بهارنارنج» به نیت همکیشان در کوزه پوشیده با پارچه‌ای سبز قرار گرفته بود و از باشندگان خواسته شد یکی از آنها را به یاد بسپارند تا پس از خروج نام آن گل و درخت از کوزه، چکامه‌ای که خوانده می‌شود را ازآنِ خود بدانند. در هنگام اجرای چک و دوله داستان دلاوری آرش کمانگیر نیز از سوی ناهید فلفلی با همراهی نونهال آریا مهربان شهریاری گفته شد. آرتان سرایی و راتا پوردهی هم پس از آن به شعرخوانی پرداختند.

ایرانیان به یاد تیراندازی آرش، فداکاری و جانبازی او در نگهداری مرزهای ایران جشن تیرگان را برگزار می‌کنند. آرش آگاه به عشق در جهان است و می‌داندکه فدا خواهد شد. آرش کمانگیر جان در تیر می‌گذارد و مرزها را باز می‌گشاید. زرتشتیان به یاد تیراندازی آرش و به شادی جشن تیرگان دستبندهای هفت رنگ تیر و باد را به دست‌ می‌بندند تا به یاد بیاورند دلاوری آرش را. تا از یاد نبرند تیر رهایی ایران را که به آرزوی ایرانیان رنگ شادی بخشید؛ از این‌رو نیز در پایان آیین دستبندهای هفت رنگ تیروباد بر دستان باشندگان شیرازی بسته شد و بدین گونه با غروب خورشید این آیین در میان شور و شادی باشندگان پایان یافت.

فرهنگ ایرانی سرشار از جشن‌ها و آ‌یین‌هایی که به مناسبت‌های گوناگون و در فصل‌های سال برگزار می‌شده. آنچه در بیشتر این جشن‌ها به چشم می‌خورد، شادی، همبستگی و دادودهش است. شادمان زیستن در فرهنگ و آیین ایران باستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار و جشن و شادمانی، نماد شکوه زندگی بوده است.

در حاشیه :
– هوشنگ اسفندیاریان سخنگوی انجمن زرتشتیان شیراز نیز در فایلی تصویری گزارش گاه‌تاگاه آن انجمن را بیان داشت.
– فرنام ایرجی، آرنیکا بهمردی کلانتری، پارسا دهموبد شریف‌آبادی و پیمان گشتاسبی از دانش‌آموزان کلاس‌های دینی سهم به‌سزایی در برگزاری این آیین داشتند.
– نسخه‌ی جدید گاهنامه «پیام سبز»، نشریه داخلی انجمن زرتشتیان شیراز نیز که به کوشش کمیسیون بانوان آماده شده بود، در میان مشترکان پخش شد.
– پس از پایان برنامه باشندگان در جمع‌آوری صندلی‌ها، دکور و … همچون همیشه همازوری مثال‌زدنی داشتند.
– از نونهالانی که در مدت برگزاری آیین سکوت را رعایت کرده، تا پایان برنامه بر روی صندلی‌های خود نشسته بودند، با پیشکش لُرک از سوی موبد همراه با تشویق باشندگان، سپاسداری شد.
– به جز از فردی که مشغول سخنرانی یا اجرای برنامه بود تمامی باشندگان از لحظه‌ی ورود به باغ آدریان تا زمان پایان برنامه و خروج از باغ آدریان، ماسک بر صورت داشتند و رعایت شیوه‌نامه‌های اعلامی و احترام به مقررات تعیین شده از سوی باشندگان، در نوع خود بی نظیر بود.
– آخرین بار زرتشتیان شیراز ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۸ جشن سپندارمزگان را حضوری برگزار کرده بودند که روانشاد افلاتون سهرابی در آن آیین باشنده بود و این نخستین آیین بود که پس از درگذشت آن بزرگمرد به‌گونه ی حضوری برگزار شد و جای خالی‌اش در مدت آیین حس می‌شد؛ هرگاه نامش بر زبان می‌آمد، نفس در سینه حبس می‌شد و آه و صدافسوس که دیگر در میان ما نیست.