ارتباط مذهب شینتو با علاقه ژاپنی‌ها به آدم‌ماشینی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، شینتو شکلی از «جاندارانگاری» است که مطابق آن نه تنها انسان، بلکه حیوانات، کوه‌ها و دریاها، و حتی اشیاء عادی مانند مداد هم روح یا «کامی» دارند. بر اساس اعتقاد شینتویی، هر چیزی کمی روح در خود دارد.

شینتو بابت جاندارانگاری میان انسان‌ها، حیوانات، و اشیاء تمایز قاطعی قائل نمی‌شود. بر همین مبنا، ربات‌ها، به خصوص آنهایی که به شکل انسان هستند و رفتارهای مشابه انسان از خود نشان می‌دهند، نوع خاصی کامی در خودشان دارند.

جاندارانگاری ژاپنی در تقابل با سنت فلسفی غرب است. یونانیان باستان از آن جهت که مکان‌های طبیعی مانند رودها را دارای روح می‌دانستند، جاندارانگار بودند؛ اما آنها روح و ذهن انسان را آشکارا جدا از باقی طبیعت و بسیار فراتر از آن می‌دانستند.

ادیان ابراهیمی نیز انسان را «اشرف مخلوقات» می‌دانند و جایگاهی فراتر از تمام چیزهای دیگر جهان برایش قائل می‌شوند. بر این اساس، دستگاهی که مانند انسان عمل می‌کند، مرزهای طبیعی را نقض کرده و به طور خطرناکی «امر قدسی» و «امر مادی» را در هم می‌آمیزد. این هشدار اخلاقی، در اسطوره‌های مدرن درباره فناوری، مانند «فرانکنشتاین»، که از «کتاب مقدس» الهام گرفته، به وضوح نمایان می‌شود.

در رمان قرن نوزدهمی مری شلی، دکتر فرانکنشتاین موجودی زنده در قالب یک هیولا که از اعضای بدن انسان‌های مرده شکل گرفته خلق می‌کند. کاری که او می‌کند با خلقتِ خداوند تداخل پیدا می‌کند. مثل این است که میوه «درخت دانش» در بهشت را خورده باشد. این همان «گناه اصلی» در ادیان ابراهیمی است، و بزرگترین مجازات را به دنبال دارد. پایان تراژیک داستان، که به مرگ فرانکنشتاین و هیولایش می‌انجامد، بر این درس اخلاقی سنت فلسفی غرب تاکید می‌کند: آی آدم‌ها، مراقب باشید! پا توی کفش خدا نکنید!