جشن آب پاشی | از سنت ارامنه تا تجلی روح عیسی مسیحی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، جشن وارداوار (آب پاشی) از قدیمی‌ترین جشن‌های ارامنه محسوب می‌شود که در میان ایرانیان به عید آب پاشی ارمنیان شهرت دارد. ارامنه در این روز به یکدیگر آب می‌پاشیدند، کبوترپرانی می‌کردند و مسابقات ورزشی ترتیب می‌دادند.

سنت آب پاشی در باور ارامنه

ارامنه به جشن آب پاشی، وارداوار Vardavar Վարդավառ می گویند. در زبان سانسکریت وارت به معنی؛ آب و وار معنی؛ پاشیدن و شستن است، پس وارداوار یعنی؛ آب پاشی.

جشن آب پاشی در میان آشوریان و کلدانیان نوسَردإیل نام دارد. در زبان آشوری نوسردیل از کلمه نو به معنی تازه ، سر به معنی سال و ایل یعنی خدواند ساخته شده است، پس در کلیسای آشور نوسَردإیل یعنی؛ سالِ نوی خدا، چون اشاره به زمانی است که خداوند توسط روح القدس، همه چیز را پاک و تطهیر می‌کند و ایام نوینی را برای انسان در نظر دارد.

پیشینیه جشن وارداوار در میان ارمنه

بیشتر محققانی که در زمینه اعیاد ارمنیان پیش از مسیحیت تحقیق می‌کنند، این جشن را مربوط به الههٔ آستغیگ و الههٔ آناهید می‌دانند. بنابراین اگر بخواهیم ریشه و تاریخچه آن را بررسی کنیم، به سالیان دور پیش از میلاد مسیح می‌رسیم.

زمانی که مربوط به دوره پرستش خدایان و الهه‌ها دارد. دوره‌ای که مردم به پرستش خدای «آستغیک» می‌پرداختند که الهه زیبایی، باروری و عشق بوده است. بر اساس افسانه‌های موجود، در این زمان، آستغیک آب گل رز را در سرزمین ارمنستان می‌پراکنده و با این کار عشق را در میان مردم پخش می‌کرده است. نام جشن آب ارمنستان که با عنوان «وارداوار» یا «وارتاوار» شناخته می‌شود هم از کلمه «Vard» به معنای «گل سرخ» گرفته شده است. البته این کار به افتخار «واهاگان» خدای آتش و جنگ نیز انجام می‌شده است.

به موجب افسانه‌های ارمنی، آستغیگ، الههٔ زیبایی، باروری و حاصل‌خیزی بود و برگزاری این جشن در فصل تابستان به منظور طلب باران و برکت بوده است. جشن آب پاشی از جشن‌های خاص اقوام آریایی است و ارتباطی با دین خاصی ندارد ولی ارمنیان از سدهٔ چهارم میلادی پیرایه‌هایی مذهبی برای آن فراهم کردند. اکنون جشن وارداوار به عنوان یکی از اعیاد مسیحیت، نود و هشت روز پس از عید پاک، بین بیست و هشتم ماه ژوئن تا اول ماه اگوست برگزار می‌شود. این جشن در ایران از زمان مادها تا پایان دورهٔ صفوی برگزار می‌شد.

روایت دیگری نیز برای این جشن وجود دارد و آن متبرک ساختن آب دریاچه‌ی ارومیه توسط «تومای قدیس» و دستور او مبنی بر پاشیدن آب به یکدیگر به نیت تعمید است.

روایت دیگر آشوری‌ها از جشن آب ریزان نوسردیل، نگاهی مذهبی است که ۶۰ روز بعد از کلوسولاقا (عید صعود مسیح) برگزار می‌شود. براساس باور مردم آشوری، این رسم نمودی از تعمید حضرت عیسی توسط یحیای تعمید دهنده در رود اردن است و هنگام این تعمید جماعتی شامل ۴۰۰۰ نفر نزد عیسی آمدند و تقاضا کردند که توسط او تعمید شوند و از آنجا که تعمید این تعداد توسط یک نفر امکان‌پذیر نبود، حواریون مسیح با پاشیدن آب بر آن جماعت آنها را تعمید دادند. روایت دیگری نیز موجود است که هنگامی که آشوری‌ها توسط مارتوما به مسیحیت گرویدند در گروه‌های بزرگ توسط او تعمید داده شدند.

سنتی مذهبی در جهت شادی اجتماعی

مراسم بسیار عجیب و جالب دیگر این جشن، سنت ریختن آب بر روی یکدیگر به شمار می‌آید که تا به امروز حفظ شده است. تمام مردم، چه پیر چه جوان، چه زن چه مرد، چه کودک چه بزرگسال، چه دوست چه غریبه، از صبح تا شب در سطل‌ها یا ظروف دیگر خود آب پر می‌کنند و به همدیگر آب می‌پاشند.

هیچ کس از این کار دلخور و رنجیده خاطر نمی‌شود. مردم در این روز، شاد، صمیمی و مهربان هستند. کودکان و نوجوانان سرتاسر سال چشم انتظار فرارسیدن این جشن هستند و این جشن از نظر آن‌ها، محبوب‌ترین جشن و تعطیلات سال به شمار می‌آید.

در این روز به جز اجرای مراسم “باداراک” در کلیسا، دعا و خطبه‌ای اضافه بر مراسم هر یکشنبه، مخصوص روز “وارداوار” ‌ایراد می‌شود و سرانجام، هنگامی که از کلیسا بیرون می‌آیند، در کوچه و خیابان و در منزل به روی یکدیگر یا زمین آب می‌پاشند. از دیگر مراسم این روز می‌توان از کبوتر‌پرانی نیز نام برد که این رسم نیز از گذشته‌های دور به یادگار مانده است، چرا که کبوتران سپید، همگی به الهه ی زیبایی و عشق تعلق دارند.

منابع:

https://lastsecond.ir/blog/10276-vardavar-festival

safarnevis.com/?p=21770

isftour.ir/ab-pashan-festival

فرآوری: محمد پناه زاده