شرط صحت و قبولی اعمال عبادی

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا حاجی ابراهیم، عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر در بیست و دومین نشست دوره عرفان و معنویت با عنوان «روزه و تقوا و آثار آن» اظهار کرد: انسان‌های پارسامنش در تنگناها به بن بست دچار نمی‌شوند و خداوند رزق‌های به حساب نیامده را نصیب آنها می‌کند و بحث حمایت و معیت خاص الهی از جمله آثار پارسامنشی است.

وی خاطرنشان کرد: آسانی کارها از دیگر آثار پارسامنشی است به طوری که کارهای بزرگ برای انسان‌های پارسامنش کوچک جلوه می‌کند و کارهای خوب کوچک، بزرگ جلوه می‌کند. این تعبیری است که در سوره طلاق آمده که هر کس اهل پارسامنشی نسبت به خدا باشد خداوند کار را برای او آسان می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر با بیان اینکه خداوند در آیات قرآن نسبت به پارسامنشی تذکر داده است، بیان کرد: نخستین خصوصیت پارسامنشی این است که شرط قبولی همه اعمال ما است و اگر بخواهیم اعمالمان مقبول درگاه حق شود شرط دارد و آن شرط رعایت حدود و شخصیت از سوی شخص پارسامنش است.

وی با اشاره به شرایط چهارگانه اعمال عبادی مانند نماز و روزه عنوان کرد: در این اعمال عبادی شرایط تکلیف، صحت، قبول و کمال وجود دارد. نخستین شرطی که سبب می‌شود تکلیفی دامن‌گیر ما شود و نمازی بر عهده ما قرار گیرد این است که عاقل و بالغ باشیم. ممکن است نماز صحیح باشد ولی مقبول درگاه حق واقع نشود زیرا شرط قبول به جز شرط صحت است.

حجت‌الاسلام حاجی ابراهیم یادآور شد: در روایت نماز آمده است که عده‌ای نماز اقامه می‌کنند ولی نیمی، یک سوم، یک پنجم یا برخی‌ها یک دهم نمازشان قبول می‌شود زیرا شرط قبول به جز شرایط صحت است و شامل حضور قلب انسان نمازگزار است.

وی عنوان کرد: دسته چهارم مواردی است که از آنها به شرایط کمال تعبیر می‌شود مانند اینکه اقامه نماز به صورت جماعت کامل‌تر از فرادا است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر با بیان اینکه در زمینه قبول شرایط عام و خاص شرایطی وجود دارد، تصریح کرد: برخی شرایط قابل قبول عام هستند یعنی برای همه اعمال این شرط است و برخی شرط خاص هستند و برای عمل خاص باید مشروط به شرایط باشد.

وی خاطرنشان کرد: نماز وسیله تقرب هر انسان متقی است و بر اساس سخن خداوند در قرآنی است که تنها از سوی انسان‌های پارسامنش صورت گرفته باشد بنابراین عبادت واجب و مستحب زمانی پذیرفته می‌شود که از سوی فرد پارسا منش صورت گرفته باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حاجی ابراهیم با اشاره به تفاوت بین شرط صحت و قبول گفت: ممکن است عملی صحیح باشد ولی مقبول نباشد ما اعمالی که انجام می‌دهیم این اعمال سبب می‌شود به لحاظ روحی انسانیت تحت تأثیر قرار گیرد و اعمال زشت جنبه‌های انسانی را سرکوب و زنگارهایی بر قلب و دل ما قرار می‌دهد و از شفافیت و صفای دل دور می‌شویم.

وی خاطرنشان کرد: فرد کارهای خوبی که انجام می‌دهد،‌ اگر با شرایط قبولی مطابق باشد روح و دل ما تعالی پیدا کرده و یک پله از جایگاه کنونی خود در قالب عقاید و اعمال ارتقا پیدا می‌کند و به لحاظ روانی عروج دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر عنوان کرد: پارسایی و پارسامنشی شرط عام قبولی همه عبادات و اعمال خوب است و خدا اعمال را تنها از انسان‌های متقی و پارسامنش می‌پذیرد کمیت در اعمال مهم نیست بلکه کیفیت مهم است و کاری که از سر اتقا و پارسامنشی نباشد کار غیر مقبول است.

وی با اشاره به شرایط پذیرش اعمالی مانند صدقه دادن، گرفتن روزه و انفاق گفت: این اعمال زمانی پذیرفته می‌شود که رعایت حدود الهی و تقوا صورت گرفته باشد. قرآن مانند ریسمان است و حبل الله متین است که می‌توانید این ریسمان را بگیرید و بالا بروید و ممکن است پایین بیایید.

حجت‌الاسلام والمسلمین حاجی ابراهیم ادامه داد: افراد قرآن قرائت می‌کنند ولی به دلیل آلوده بودن ظرف وجودشان ممکن است برای آنها مسمومیت ایجاد کند. همه آنچه انجام می‌دهیم؛ مانند روزه‌داری و انفاق این است که بر اساس تقوا حرکت کنید.

وی رعایت حدود و حقوق را شرط قبولی عام برای همه اعمال عنوان و اظهار کرد: زمانی که نماز واجب اقامه می‌کنم ولی مال پاک و حرام با یکدیگر مخلوط شده باشد نمازم قبول نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر یادآور شد: تقوا در قرآن مقابل فجور به کار رفته است و معنای لغوی تقوا یعنی حفظ، صیانت و حفاظت خود از فجور است. فجور یعنی ظهور فسق است و فسق در اصل این است که شئی از پوسته خود بیرون آورند و مانند گوشت خرما که از پوسته خارج کنند و ما پوسته انسانی و حقیقت انسانی داریم و هر رفتاری که ما را از پوسته و حقیقت انسانی بیرون آورد فسق است و هر رفتاری که انسانیت من را حفظ کند تقوا محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: انسانیت برخی اوقات در قبال این است که کار و عملی انجام دهم و به فقیری کمک کنم و برخی اوقات محتاج ترک عمل است که ظلم نکنم و حق کسی را زیر پا نگذارم.

حجت‌الاسلام والمسلمین حاجی ابراهیم با بیان اینکه تقوا و پارسایی و انسانیت ما بهترین ره توشه حرکت ما به سمت خداوند است، تبیین کرد: این نکته مهم است که ما انسان‌ها را در چه بازه و محدوده‌ای تعریف می‌کنیم و بسته به این محدوده برخی کارها معقول و برخی کارها نامعقول هستند.

وی عنوان کرد: در جایی که راه بی‌نهایت در پیش داریم، این راه را نباید رها کنیم زیرا این راه محتاج ره توشه است بنابراین قرآن به ما امر می‌کند که دست مایه و ره توشه جمع کنیم «ای بندگان من بهترین ره توشه انسانیت، تقوا و پارسایی» است.

یادآور می‌شود، دوره تخصصی «عرفان و معنویت» از سوی مؤسسه بین المللی حکمت، ویژه ماه مبارک رمضان هرشب ساعت ۹:۳۰ به صورت آنلاین برگزار می‌شود.

خبرنگار: ایمن سادات موسوی نژاد