خاطرات و تاملات الیاس شوفانی، متفکر برجسته فلسطینی درباره فلسطین، صهیونیسم و اسرائیل
گوهر واقعی اسرائیل، صرف نظر از تعابیر بالادستانه دارای ویژگی دینی، پدیده ای شهرک نشین و نژادپرستانه است. اسرائیل خود را کشوری یهودی و دموکراتیک اعلام می کند و به هر دو اعتبار شهرک نشینی نژادپرستانه یا یهودی بودن، صفت دموکراتیک را از خود دور می کند. جمع میان دموکراسی و شهرک نشینی و نژادپرستی امکان پذیر نیست.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، همان گونه که پیوند خوردن یهودیت و دموکراتیک بودن کشور امکان پذیر نیست. بنابراین در تعریف بنیادین از اسرائیل ویژگی دموکراتیک حقیقی از آن رانده می شود؛ اما نوعی از رفتار دموکراتیک یا همسانی شکلی فرصت ها میان توده های شهرک نشین وجود دارد. این را به طور حتم نمی توان دموکراسی دانست؛ چون دموکراسی آقابالاسرها است. روابط دموکراتیک بر پیوند میان شهرک نشینان و نهادهای کشوری حاکم است؛ اما این قاعده شامل حال آنهایی نمی شود که شهرک نشین نیستند.
کدام یک از دو ویژگی یهودی بودن کشور یا نژادپرستانه بودن شهرک نشینی صهیونیستی در دور کردن صفت دمکراتیک از اسرائیل اولویت دارد؟
من بر این باورم که هر دو با یکدیگر، چنین نقشی دارند. این مساله، یعنی تمایز میان شهرک نشینی صهیونیستی و یهودی بودن، در خود اسرائیل هم نهایی نشده است. از همین رو این مساله در صهیونیسم، دچار نوعی سرگردانی و غیر شفاف و تا همین دوره اخیر به سمت شکل گرفتن بحران نرفته است. نه تنها دموکراسی، بلکه حتی صهیونیسم نیز در مفهوم کلاسیک آن، با یهودی بودن کشور در تناقض است. اگر به جنبش صهیونیسم از جنبه یهودی نگاه کنیم، نوعی عصیان علیه میراث سنتی یهودی است. در مرحله آغازین شهرک نشینی، این مساله به همین شکل باقی بود تا اینکه اسرائیل تاسیس و «بن گوریون» آن را کشور یهودی اعلام کرد که درهای آن به روی نه صهیونیست ها که همه یهودیان باز است. بدین سان تناقض بنیادین در کشور یهودی شکل گرفت.
مساله یهودی یا دموکراتیک بودن، از عناصر بحرانی است که رژیم صهیونسیتی در آن زندگی می کند؛ اما آنها به صورت عمومی اسرائیل را کشوری یهودی و دموکراتیک می خوانند. ما آنچه را نمی خواهند آشکارا اعتراف کنند، می دانیم که اسرائیل کشوری شهرک نشین است که هنوز و تاکنون شهرک نشینان ویژه ای را به خود جذب می کند. پس این شهرک نشینی، از نوع نژادپرستانه آن است. هنگامی که اسرائیل خود را کشور یهودی می خواند، جمع میان شهرک نشینی و یهودی بودن، ویژگی دموکراتیک را از آن دور می کند. جمع بین این عناصر سه گانه با هم امکان پذیر نیست.
اما موضوع مهم تر و دارای تاثیر بیشتر در منتفی کردن موضوع دموکراتیک بودن اسرائیل، به یهودیان ساکن آن تعلق دارد؛ زیرا در این کشور کسانی هستند که ویژگی صهیونیست بودن بر آنها غلبه دارد و کسانی هم هستند که ویژگی یهودی بودن بر آنها غالب است. البته چه درباره گروه اول و چه گروه دوم، تفاوت ها نسبی است. شاید بتوان صهیونیست ها را به آنچه «دموکراسی» تلقی می شود، نزدیک تر دانست؛ اما هر چه فردی در یهودی بودن خود غوطه ور شود، تا آنجا که به اصولگرایی نزدیک شود، از هرگونه رابطه ای با دموکراسی دورتر می شود.
در دین یهودی، عناصر زیادی از نژادپرستی مانند «خلق برگزیده خدا» و «سرزمین موعود» و الخ وجود دارد. اصل اساسی در یهودیت این است که یهودی بر هر کسی غیر از خود برتری دارد. در وضعیت جاری در فلسطین، پایبند به صهیونیسم و شهرک نشینی با مایه گذاشتن از جیب دیگران، نژادپرست است، همچنان که پایبند به وجود خود در فلسطین، بر اساس باورمند بودن به دین یهودی نیز، هم نژادپرست و هم غیردموکرات است.
در هر حال غیر یهودیان که در چارچوب آنچه دموکراسی اسرائیلی نامیده می شود، نمی گنجیدند؛ به بهانه های امنیتی برای دوره ای درازمدت تابع قوانین فوق العاده نظامی شدند. درحالی که عرب های فلسطینی قرار گرفته زیر سیطره اشغال، تهدیدی برای امنیت موجودیت اسرائیل نبودند. بهانه امنیت اسرائیل، یک دروغ بزرگ بود و هدف واقعی از قوانین فوق العاده و فرمان های نظامی، تامین امنیت روند یهودی سازی بود که با جنگ حاصل شده بود؛ اما هنوز تثبیت و تعمیق نشده بود. حکومت نظامی برای تثبیت روند یهودی سازی و تعمیق آن و تکمیل همه جنبه هایش اعلام شد.
هدف قوانین فوق العاده، تکمیل مصادره زمین های فلسطینی ها بود. سرزمین فلسطین به مناطق چندگانه تقسیم شد و عرب ها اجازه داشتند در یک منطقه رفت و آمد داشته باشند؛ اما رفتن از یک منطقه نظامی به منطقه دیگر برای آنها ممنوع بود. اگر زمین های متعلق به یک عرب، در منطقه دیگری بود، او مجاز نبود به آنها سر بزند و در آن کشت و کار کند، مگر اینکه بتواند مجوز بگیرد؛ مجوزی که به طور معمول به او داده نمی شد. حتی زمین های اوقاف اسلامی در مناطق اشغالی ۱۹۴۸ که بخش بزرگی از زمین های فلسطین را دربرمی گرفت، مشمول قوانین فوق العاده و حکومت نظامی شد. هدف از این قوانین، همچنین تکمیل روند ناپدیدسازی مادی عرب ها و قرار دادن آنها در حاشیه – به لحاظ سیاسی – و مهار پیشرفت اقتصادی و اجتماعی آنها بود. به دیگر سخن، هدف، تکمیل روند ناپدیدسازی عرب ها از راه حاشیه نشین کردن آنها بود.
حکومت نظامی، در پی استمرار بخش بخش و تکه تکه کردن مجموعه های مردمی عرب و سپس جمع این تکه ها در روستاهای مشخص و تخلیه روستاهای دیگر پس از ویران سازی و سیطره بر زمین های آنها بود. هدف حکومت نظامی در عمل، استمرار سیطره بر همه جنبه های زندگی مجموعه های مردمی عرب و فلسطینی بود. مردم زیر سیطره اشغال قرار گرفته بودند و باید این سیطره بر آنها تحکیم شود. حکومت نظامی این ماموریت را برعهده داشت و از نان تا حرف سیاسی یا از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را دربرمی گرفت.
در عمل و با کمک طیف گسترده ای از قوانین و نظام نامه ها، اقدام به تحریف آگاهی نسبت به پیوستگی قومی و عربی مردم فلسطین یا پیوستگی فلسطین – میهن تاریخی اش – با میهن بزرگ عربی می شد. هدف این شکل از استعمار، از طریق آنچه «عادی سازی فرهنگی» نامیده می شود، تحریف آگاهی عربی و در نتیجه، سوراخ سوراخ کردن پایه های اراده رویارویی با آن و دچار خلل و ازهم گسیختگی کردن مدیریت رویارویی با آن بود.