علم روانشناسی بدون دین، حرفی برای گفتن ندارد

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ماه گذشته لیست ۱۱۴ نفره‌ای را با عنوان «روانشناسان زرد» منتشر کرد و گفت این لیست فاقد مجوز برای ارائه خدمات مشاوره‌ای است. در این لیست نام‌ها آشنا و معروفی مانند دکتر انوشه قرار داشت.

دکتر انوشه در یک مصاحبه رادیویی در واکنش به انتشار این لیست گفت افتخار می‌کند که روانشناسی مبتنی بر آیات قرآن و روایات را دنبال می کند و این موضوع را یکی از علت‌های هجمه به خود دانست.

آیا دانشگاه‌های ما منابع دینی را علمی نمی‌دانند؟ روانشناس زرد به چه معنا است؟ در رشته‌هایی مانند روانشناسی و علوم تربیتی تا چه میزان از نظریه‌های دینی استفاده می‌شود؟

برای بررسی این پرسش‌ها با دکتر «زینب سادات اطهری» عضو هیئت علمی دانشگاه به گفتگو نشستیم. این استاد دانشگاه با ابراز تاسف از نوع نگاه جوامع آکادمیک به منابع دینی گفت: متاسفانه در دانشگاه‌های ما بسیار کم به منابع دینی به عنوان یک منبع الهام بخش توجه می شود. اگر استادی خودش دغدغه داشته باشد، شاید دانشجویانش را به این سمت سوق دهد. اما اینگونه نیست که این منابع، جزء سرفصل‌های مطرح وزارت علوم باشد.

وی ایجاد تفکر تقابل علم و دین را یکی از عمده علت‌های بی‌توجهی به منابع دینی در سرفصل‌های دروسی مانند روانشناسی دانست و تصریح کرد: گاهی فکر می‌کنیم اگر متن‌ها اسلامی شود دیگر علمی نیست. انگار بین علم و دین جدایی وجود دارد. اگر در سر کلاس یک کتاب دینی مطرح شود، می گویند اینکه علمی نیست، بلکه عقیدتی است. جدا انگاشتن دین و علم باعث شده که در برخی از رشته‌ها نگاه مناسبی به دین نشود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته اینگونه نیست که در سرفصل‌ها هیچ اثری از منابع دینی نباشد؛ بلکه آنگونه که باید و شاید به این منابع توجه نشده است. در دو سال اخیر، مقداری رد پای دین را در منابع درسی بیشتر می‌بینیم. بحث منابع درسی یک بحث است، نگاه و نظر استاد نیز یک بحث دیگر است. آنچه در کلاس اتفاق می‌افتد در دست استاد است. استاد است که می تواند شبهه ایجاد کند یا دانشجو را تشویق به رو آوردن به منابع دینی کند.

دکتر اطهری تصریح کرد: همیشه وقتی که می‌خواهیم اقدام بزرگ را انجام دهیم، دست اندازهای بزرگی سر راه‌مان قرار می‌دهند؛ پرداختن به روانشناسی با نگاه دینی یکی از جمله اقدامات بزرگی است که مورد پست عده ای نیست و لذا برای آن سنگ اندازی می‌کنند.

تربیت بدون مراجعه به منابع دینی امکان‌پذیر نیست

این استاد دانشگاه تربیت انسان بدون بهره‌گیری از منابع دینی را ناکارآمد توصیف کرد و گفت: هدف از دین و به ویژه دین اسلام تربیت انسان است. قرآن کریم یک کتاب تربیتی است که از سوی خداوند متعال به نبی خاتم صلی الله علیه و آله نازل شده است. خداوندی که انسان را خلق کرده، به خوبی به همه امور او احاطه دارد و مشخصات روانی و گره‌های تربیتی او را می‌داند. خداوند آگاه‌ترین فرد به علاج گره‌های رفتاری و روانی انسان‌ها است. علم روانشناسی بدون دین، حرفی برای گفتن ندارد.

وی تصریح کرد: انسان موجود پیچیده و دارای ابعاد مختلف است. موضوع تربیت، سخت‌ترین موضوع پیش‌روی انسان است. اگر دین در این حوزه راهگشا نباشد، تربیت امکان‌پذیر نیست.

دکتر اطهری قرآن را یکی از بهترین منابع الهام بخش در امر تربیت دانست و ادامه داد: قصه‌های قرآن همه تربیتی و بازگو کننده مسائل تربیتی است؛ مثلا ما در روانشناسی بحث شرم و حیا را داریم که هم خواست زن و هم خواست مرد است و البته این موضوع در زن‌ها قوت بیشتری دارد. قرآن در داستان مواجهه حضرت موسی علیه السلام با دختران حضرت شعیب علیه السلام این موضوع را به خوبی به تصویر کشیده است.  آنجا که حضرت موسی علیه السلام دختران حضرت شعیب را در کنار چاه آب می بینند، به کمک آنها می آیند. دختران مقداری از حضرت فاصله می‌گیرند و سپس حضرت ظرف‌های آنها را پر از آب کرده و مسیر منزل حضرت شعیب را بر اساس آن چیزی که قرآن آورده در پیش می‌گیرند.

این استاد دانشگاه افزود: این داستان علاوه بر تصویر زیبایی که از شرم و حیا ارائه می‌کند پاسخ یکی از پرسش‌های امروز ما را هم می‌دهد. آیه نشان می دهد که میزان مکالمه‌ها در بین دو جنس زن و مرد باید در حد ضرورت باشد. دختران حضرت شعیب و حضرت موسی به حد ضرورت فقط باهم به گفتگو می‌پردازند.

روانشناسی را از دین جدا نمی‌دانیم

این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: وقتی در دانشگاه بحث آزاد مطرح می شود، اولین پرسشی که دانشجو ممکن است مطرح کند میزان مکالمه بین دو جنس است. قرآن در ضمن یک داستان زیبا این موضوع را به خوبی واکاوی کرده و پاسخی روشن برای آن ارائه کرده است. لذا ما روانشناسی را از دین و قرآن و روایات موثق جدا نمی دانیم. دین است که می تواند راه را به ما نشان دهد و راه را از چاه مشخص کند.

دکتر اطهری در واکنش به انتشار لیست روانشناسان زرد گفت: افراد باید در هر علمی صاحب تخصص شوند تا بتوانیم آنها را عالم آن علم بنامیم. در حوزه روانشناسی اگر افرادی با مطالعه چند کتاب غیرآکادمیک به جمع آوری فالوور بپردازند، درواقع روانشناسی زرد را دنبال می کنند. اما دکتر انوشه یکی از روانشناسان برجسته کشور است و درست نیست افرادی مانند ایشان را در لیست روانشناسان زرد قرار دهیم.

انتهای پیام/