شیطان را الههٔ سیاه هم گفتهاند و اهریمن که در آیین زرتشت، مظهر شر و ناخوشی و پلیدی است و «مونستر» به معنای هیولای بزرگ میتواند بر شیطان و یارانش اطلاق شود. متون یهودی، گمانهزنیهایی راجع به فرشتهٔ شر به نام «بیلیارد» دارند که به عنوان آخرین دشمن خدا ایفای نقش میکند. همچنین کلمه «دیمن» که در افسانههای یونان به معنای خدای باقدرت و روح شریر جنی و شیطان به کار میرفته در برخی متون و فیلمهای غربی به جای شیطان و یارانش به کار میرود . مثلاً در فیلم «طالع نحس»، نام کودکی که فرزند شیطان و رئیس شیطان پرستان است و عدد ۶۶۶ بر سر او حک شده، «دیمین» است. در سنت مسیحی – یهودی به موجودات معنوی و روحانی که در مخالفت و شورش علیه خدا و آسیب رساندن به انسانها مانند شیطان هستند، «دیمن» گفته میشود.
نماد ابلیسک که همان سر ستونهای سنگی مخروطی شکل خورشید پرستان است، از لفظ ابلیس گرفته شده است. امروزه این نماد به وفور در کشورهای غربی مورد استفاده قرار میگیرد و فیلمهایی مانند طالع نحس (انتهای فیلم در قبرستان) استفاده میشود. در سه گانهٔ ارباب حلقهها نیز، «سایرون» که محور نیروهای شیطانی است به صورت چشمی درخشان بر فراز نماد ابلیسک به تصویر در آمده است. علاوه بر اینها در کتاب مقدس به شیطان، وحش یا جانور عجیبی که از چاه بی انتها بیرون خواهد آمد اطلاق شده است. البته وحش در کتاب مقدس به دو جانور عجیب هم اطلاق شده که متابعان اژدها (شیطان) هستند و مردم را به تبعیت از دستورات شیطانی فرا میخوانند. یکیاز آنها هفت سر دارد و ده شاخ و روی هر شاخ او یک تاج است و روی هر سر او نام کفر آمیزی نوشته شده است، این جانور شبیه پلنگ است با پاهایی مثل خرس و دهانی چون شیر که اژدها تمام قدرتش را به او میدهد و تمام مردم دنیا به جز دینداران (مسیحی) او را پرستش میکنند! این جانور از دریا بالا میآید. جانور دوم که از زمین بالا میآید دو شاخ مثل قوچ دارد. او صدای وحشتناکی چون اژدها دارد و از آسمان، آتش به زمین میآورد و مردم دنیا را به تبعیت از جانور اول و درست کردن مجسمهای از او و پرستش وی وادار میکند. به علاوه این موجود همه را مجبور میکند که علامت مخصوص جانور را بر روی دست راست یا پیشانی خود بگذارند و بدون داشتن عدد ۶۶۶ نمیتوان شغلی به دست آورد یا چیزی خرید. [۱]
مفسران مسیحی در تفسیر این دو جانور و منظور از آنها در مکاشفات یوحنا اختلاف نظر دارند ولی در دنیای هنر و سینما این تصویرسازیها دست مایهٔ آثار گوناگونی درباره شیطان شده است زیرا جذابیت دیداری و هیجان بسیاری دارد. برای نمونه در فیلم پسر جهنمی موجود شیطانی ستارهٔ فیلم با رنگ قرمز خود یادآور دوزخ است و در صحنهای دو شاخ قوچ مانندش رشد میکند که او با شکستن آنها شرارت را از وجود خود دور میسازد. موجود دیگری که در بسیاری از فیلمهای هالیوود وجود دارد دجال است. در روایتهای مسیحی دجال را ضد مسیح یا مسیح دروغین دانستهاند که دروغگوست و اتحاد ناسوت و لاهوتی عیسی در یک بدن را نفی و به جسمانی بودن خدا خدشه وارد میکند. در روایتهای اسلامی دجال، صیغهٔ مبالغه از ریشه «دجل» است که به معنای بسیار فریب کار و کذاب است و پیش از ظهور امام زمان (علیهالسلام) میآید و خلق را فریب میدهد و مردم بر گردش جمع میشوند. در کتابهای عهد عتیق که برای یهودیان است، واژه دجال نیامده ولی برخی مفسران کتاب مقدس از برخی مفاد سفر دانیال در عهد عتیق پی به دجال بردهاند، در جایی دانیال نبی (علیهالسلام) در رؤیایی چهار جانور را میبیند که چهارمی بسیار هولناک است و قربانیان خود را با دندانهای بزرگ و آهنینش پاره و بقیه را زیر پا له میکند.
این مکاشفات سبب آفرینش آثار زیبایی در هالیوود شده و مخاطبان بسیاری را هم جذب کرده است. در پایان فیلم پسر جهنمی، شیطان را میبینیم که شبیه شاخهای بسیار بزرگ و پیچیده ی بز است و پسر مو قرمز دوزخی او را نابود میکند. البته خود این پسر دوزخی قرار بود کلید قدرت شیطان در دنیا باشد که به واسطهٔ عشق، راه ورود شیطان به دنیا را میبندد. در این فیلم موجودهای شیطانی و یارانش، آلمانیهای نازی هستند که موجودهای عجیب و شروری را به نام سموئل از دل مجسمهای از ایران باستان بیرون میکشند تا راه را برای تسلط شیطان اصلی هموار کنند. در فیلم طالع نحس نیز فرازهایی از کتاب دانیال و مکاشفات آخر الزمانی یوحنا خوانده میشود سپس مبارزه با شیطان آغاز میگردد البته در قسمت پنجم این فیلم برای یافتن ابزاری برای مبارزه با شیطان باید به اورشلیم (بیت المقدس) رفت. بخشی از هزینههای قسمت دوم و سوم این فیلم را دولت اسرائیل پرداخته است.
لوسیفر به معنای آورنده نور است. در یونانی «Lux» به معنای نور و دارای درخشش و «Ferre» به معنای آورنده است. «اشعیا»، آن را برای پادشاه بابل به کار برد و گفت که او ستارهای است که از آسمان افتاده است. بعدها قدیس جروم و دیگر نیاکان کلیسا از این عنوان اشعیای نبی بهرهمند شدند و لوسیفر را یکی از نامهای شیطان دانستند. به نظر آنها شیطان پیش از آنکه به سبب غرورش از آسمان اخراج شود، نامش لوسیفر بود. «تروتولین» و «اوریژن»، لوسیفر را با شیطان یک شخص میدانند ولی در دایره المعارف دین، لوسیفر بزرگترین پسر شیطان معرفی میشود. [۲] لوسیفر در روایتهای مسیحی، همان «عزازیل» است که میگویند از مشرق به سرزمینهای مسیحی رفته است. عزازیل در اصل واژهای عبرانی است. لوسیفر در افسانههای یونان، «تیتان»، فرزند «پاتیتوس» است که در برابر اقتدار «زاوش» (زئوس) رئیس خدایان یونان شورید و آتش را به انسان هدیه داد و به همین دلیل یکی از نمادهای مهم شیطانپرستان آتش است. در نسخه لاتین کتاب مقدس، لوسیفر کاربردهای دیگری نیز داشته است: توصیفگر ستاره صبح، نور صبح [۳] و صورتهای فلکی منطقهٔ البروج [۴] حضرت عیسی بن مریم هم بدین نام خوانده شده [۵] و پادشاه بابل را نیز چنین ندا کردهاند. [۶] بز بافومت هم یکی از نمادهای اصلی شیطانپرستان و کابالیستها و فراماسونها است که بدین صورت نقاشی میشود: بزی به صورت چهار زانو روی کرهٔ زمین نشسته که شاخهای بلندی دارد و بین شاخهایش شعلهای فروزان است و پنج ضلعی پنتاگرام بر پیشانی او نقش بسته است.
در فرهنگ یهودی از اهریمن شب به نام «لیلیث» یاد شده که احتمالاً نامش از دیو بابلی «لیلیت» گرفته شده است. در نظر یهود او همسر نخست حضرت آدم بود که چون حاضر به پذیرش برتری شوهرش نشد حوا جای او را گرفت. خداوند تمام فرزندان «لیلیث» را نابود کرد، از این رو او به فرزندان آدم حسد میورزد و هر گاه بتواند آنها را نابود میکند. در ادبیات کابالایی وی نماد شهوت جسمی و وسوسههای جنسی است. البته در سینمای غرب، شیطان به صورت مرد به تصویر در میآید، به جز در موارد نادر مثل فیلم «مسحور» شده که شیطان به شکل آشکارا یک زن است. معمولاً دیوهای زن روحهای پلیدی هستند که هم آغوش مردان میشوند. در فیلم دروازه نهم شیطان زن است ولی باز هم بیشتر منتقدان آن را با یکی از همان روحهای بد جنس مؤنث اشتباه گرفتهاند. [۷][۸]
………………………………………….
پینوشت:
[۱]. مکاشفه یوحنا، ۱۸:۱۳.
[۲]. Encyclopedia of religion، Jones، بی تا، بیجا، ج ۱۳، ص ۱۱۵.
[۳]. ایوب، ۱۷:۱۱.
[۴]. ایوب، ۳۲:۳۸.
[۵]. پطرس، ۹:۱؛ مکاشفه یوحنا، ۱۶:۲۲.
[۶]. اشعیا، ۱۲:۱۴.
[۷]. مراجعه شود به: اسطورههای صهیونیستی سینما، فرجنژاد، محمد حسین، نشر هلال.
[۸]. بینقاب، حسین عرب، نشر صهبای یقین، ۱۳۹۳، ص ۱۷۳.
منبع : فرقه نیوز