موسیقی «اِمو»، تظاهری از عشق و افسردگی

به گزارش ادیان نیوز، استفاده از جلوه‌های بصری و موسیقی برای جذب نسل جوان از روش‌هایی است که از چند دهه پیش مورد توجه فرقه‌ها و گروه‌های انحرافی قرار گرفته است. روند استفاده از این تکنیک در طول سالیان گذشته به قدری شدت یافته است که در موارد بسیاری اساساً یک نوع از موسیقی، به عنوان محور یک گرایش یا فرقه معرفی می‌شود و دیگر مناسبات و القائات، حول این محور عرضه می‌شوند. در کشور ما ایران نیز ورود بسیاری از فرقه‌ها و آیین‌های انحرافی از انتشار و رواج یک نوع از پوشش، مد، موسیقی و… آغاز شده است؛ به همین منظور شاید بسیاری از خانواده‌ها تا مدت‌ها از مواجهه فرزندانشان با یک فرقه یا دین نوظهور بی‌اطلاع باشند. «اِمو» یکی از همین موارد است؛ نام یک نوع موسیقی که برای خود طرفدارانی دارد. طرفداران این سبک از موسیقی به روش خاص خود لباس می‌پوشند، رفتار اجتماعی مختص خود را به وجود آورده‌اند و سبک گفتاری و آرایش ظاهر مخصوصی دارند. گروه‌های امو سعی دارند تظاهری از عشق و افسردگی را جلوه‌گر کنند.

گزارش زیر حاصل یک تحقیقی میدانی از نوجوانان در مناطق مختلف تهران است که به شکل خلاصه منتشر شده است.

عموماً در فرهنگ‌نامه‌ها «امو» یکی از زیرشاخه‌های موسیقی راک و برآمده از سبک «هاردکور پانک» معرفی می‌شود و در برخی موارد واژه امو را مخفف «Emotional Hardcore» می‌شمارند که «Emocore» هم گفته می‌شود. وجه تمایز این شاخه از موسیقی راک از دیگر گروه‌های راک اشعار سوگوارانه و احساسی آن است.

امو سبکی فرعی از موسیقی «پانک‌راک» است که در اواسط دهه ۱۹۸۰ در واشنگتن‌دی‌سی به وجود آمد. از اعضای تأثیرگذار این جریان «گی پیچوتو»۱ است. وی بعدها یکی از اعضای مؤسس گروه «فوگازی»۲ شد. در آن مقطع گروه «رایتز آو اسپرینگ»۳ را راه‌اندازی کرد. کانون توجه موسیقی آنها اشعاری با مضامین درد و رنج شخصی بود و این رویکرد موسیقی توسط طرفدارانش «اموکور» نامیده شد. در دهه ۱۹۸۰ شعرها بیشتر مضامینی چون از دست دادن کسی یا عشق شکست‌خورده را در خود داشت و اغلب احساس ترحم به خود را القا می‌کرد. موسیقی امو به‌شدت طرفداران نوجوان را به خود جذب کرد تا اینکه با گذشت زمان، گروه‌های موسیقی مختلف و مشهوری را در خود پرورش داد که «Saves the Day Fall Out»، «Jimmy Eat World» از جمله آنها هستند.

برای اولین آثار موسیقی که در شکل‌گیری امو نقش قابل‌توجهی داشتند می‌توان از آلبوم ۱۹۸۴ گروه هاردکور پانک با نام «Zen Arcade» یادکرد. در سال‌های میانی دهه ۸۰ میلادی بود که در منطقه واشنگتن‌دی‌سی اولین گروه‌های امو ظهور کردند که از میان آنها می‌توان به «رایتز آو اسپرینگ» و «اِمبریس» اشاره کرد. امو در واقع تنها تعریفی از نوعی گرایش یا تقسیم‌بندی موسیقیایی نیست بلکه در کنار آن سبک زندگی خود را القا می‌کند؛ نوجوانانی که سعی دارند با استفاده از پوشش ظاهری خاص و منحصربه‌فرد، خود را به نمایش گذارند.

گروه‌های امو در دهه ۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی در نقاط مختلف دنیا رشد کردند و از نوعی موسیقی پراحساس که از سبک راک الهام گرفته بود الگو گرفتند؛ اما امو فقط به گروه‌های موسیقی محدود نماند و به مدل مو و لباس نیز توسعه یافت و سبکی از پوشش را ملقب به «امو فشن»۴ شکل داد. طرفداران امو آن را نوعی ارتباط می‌دانند که می‌شود با آن حرف‌های نگفته خود را بیان کرد!

یکی از افراد مورد تحقیق که خود را از فعالان امو می‌دانست در این باره می‌گوید: «امو می‌خواهد پرواز کند اما نه به بالا بلکه به تاریکی مطلق! بالأخره آنجاست که می‌فهمد روحش آزاد شده است… امو به این معناست که با خودت راحت باشی و احساس راحتی کنی.»

امو در ابتدا سبکی محلی بود، اما در حال حاضر گستره بین‌المللی دارد. آنچه مسلم است جذابیت ادبیات امو برای دوره نوجوانی است؛ چراکه سبک امو توانسته گستره‌ای از گروه‌های طرفدار خود اعم از نوجوان و جوان را از مکزیک تا خاورمیانه به خود جذب کند و گروه‌هایی را تولید کند که در شبکه‌های اجتماعی با هم در ارتباط هستند. این به اصطلاح سبک موسیقی سعی دارد خود را به‌عنوان خرده‌فرهنگ در کشورهای غربی جا بیندازد؛ روشی که به‌تدریج آثار هنری، نقاشی، موسیقی، نوشتن و سبک زندگی را در خود جای داده است.

نکته مهم و قابل بررسی دیگر آنکه گسترش گروه‌های امو در ایران بیشتر در مدارس دخترانه مشاهده ‌شده و به‌طورکلی قشر مخاطب این گروه‌ها را بیشتر دخترهای زیر ۱۸ و پسرهای زیر ۲۰ سال تشکیل می‌دهند. رفتار منزوی و افسرده طرفداران این گروه از شاخصه‌ها و تمایزات آن‌هاست. در این خصوص یکی از طرفداران امو در ایران که اتفاقاً یک دختر نوجوان است اینگونه توضیح می‌دهد: «اموها خودشان را آدم‌های افسرده‌ای نمی‌دانند ولی سکوت را به حرف زدن ترجیح می‌دهند، ما از آدم‌ها دوری می‌کنیم نه به این دلیل که افسرده‌ایم به این خاطر که عقاید و چیزهایی را که آدم‌ها به ما تحمیل می‌کنند قبول نداریم. ما از خیلی کارهای آدم‌ها بیزاریم و به نظر اموها دنیا چهره زشتی به خودش گرفته که دوست‌داشتنی نیست.»

موضوعاتی که در اشعار گروه‌های موسیقی امو بیشتر مورد اشاره قرار می‌گیرد «شکست یا ناکامی در روابط عاشقانه» است. القای احساسی از ترحم و افسردگی در اثر برانگیختن حس ترحم شنونده برای عاشق ناکام از نتایج گوش دادن به این سبک از موسیقی است. پرداختن به این‌گونه مضامین باعث شده بیشتر مخاطبان امو نوجوان‌ها و به‌ویژه دختران باشند. آن‌ها سعی دارند در روابطشان هیچ قیدوبندی وجود نداشته باشد و ارتباط نامحرم را بلامانع می‌دانند.

احساس برای آن‌ها محترم بوده و به آن احترام می‌گذارند و زندگی خود را بر پایه آن بنا می‌کنند. نوجوانان طرفدار امو با کمک گرفتن از موسیقی‌های احساسی سعی دارند هر چه بیشتر احساسات را تحت تأثیر قرار دهند.

عضویت افراد در گروه‌های انزواطلب به معنی احساس کمبود و نیاز به جلب توجه است، از همین رو است که نوجوانان متمایل به این گروه‌ها سعی دارند با پوشش متفاوت خود نمادی از هویت جدیدشان را به نمایش بگذارند.

از جمله رنگ‌های مورد استفاده در پوشش این افراد رنگ سیاه است که به شکل لاک سیاه ناخن یا موهای رنگ‌شده سیاه نمایان می‌شود. در برخی موارد استفاده از های‌لایت‌های فانتزی برای موها نیز در گروه‌های امو رایج است.

برخی نشانه‌های مشترک که نوجوانان طرفدار امو خود را ملزم به استفاده از آن‌ها می‌دانند، شامل موارد زیر است:

– تصویر قلب دوخته‌شده به‌ویژه برای دختران امو با رنگ‌های قرمز، مشکی و بنفش بر روی لباس

– شلوارهای بسیار تنگ جین، بیشتر بارنگ‌های آبی نفتی یا مشکی بخصوص به شکل پاره‌شده

– موهای رنگ‌شده و بلند برای پوشش صورت

– سویی‌شرت‌های کلاه‌دار زیپی، رنگ‌های سیاه و بنفش

– اموهای حرفه‌ای بر روی لب یا سینه خود حلقه‌های فلزی نصب می‌کنند.

البته باید گفت برخی از این پوشش‌ها در جامعه ایران نیز شکلی تقریباً رایج به خود گرفته و نمی‌تواند به طور قطع نشان‌دهنده گروه یا فرقه‌ای خاص باشد.

دریکی از سایت‌های گروه‌های امو در خصوص چگونگی آرایش مو توضیح داده شده که «هر طور دوست دارید موی خود را کوتاه کنید و حتی برادر کوچک شما هم می‌تواند این کار را برای شما انجام دهد!» طبق این دستورالعمل آرایش دخترها موهای بلند است که معمولاً طرف راست صورت با موها پوشیده می‌شود، طوری که چشم راست آن‌ها کمتر دیده شود. جنبه‌های گوناگون مرتبط با مُد، فرهنگ و خصوصیّات رفتاری نمودی از سبک امو است.

مدل مویی معروف به «Crazy» بسیار مورد علاقه دختران است. های‌لایت‌های رنگ قرمز یا بنفش، استفاده از رنگ‌های فانتزی مرسوم، کوتاه کردن فرق سر با کاتر یا قیچی به طوری که مو به حالت ایستاده باقی بماند و… از شاخصه‌های این مدل مو است.[S1]

 

طرفداران امو اعتقاد دارند باید با یکدیگر راحت باشند و احساسات تنها راهی است که می‌توانند به‌وسیله آن مستقیم حرف خود را به دیگری بگویند، بدون اینکه حتی کلمه‌ای حرف بزنند. این ویژگی باعث جذب نوجوانانی شده است که در بیان احساسات و خواسته‌های خود به شکل گفتاری ضعف دارند. افراد در این گروه در حالی خود و اعضا را به راستگویی دعوت می‌کنند که دیگر افراد جامعه را افرادی دروغگو می‌دانند.

اموها از نوع زندگی‌کردن رایج خود خسته هستند و به ‌شدت احساس تنهایی می‌کنند و می‌پندارند همه اطرافیان حتی خانواده و دوستانشان آن‌ها را تنها گذاشته‌اند. البته باید دانست این نوع نگاه به زندگی در واقع خصوصیت نسبتاً مشترک نوجوانان در سنین بلوغ است. بررسی در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد اموهای ایرانی حتی در عکس‌های منتشره خود در فیس‌بوک از سبکی بی‌روح با نور شدید بر صورت و زمینه‌ای تیره استفاده می‌کنند.

جالب است که اموها ابراز می‌دارند برای زندگی خود مبارزه می‌کنند، آنها قوانین جامعه را نتیجه زندگی روزمره می‌دانند و دوست دارند دیدگاه خود را به‌عنوان هنجارهای گروهی مابین خویش ترویج کنند. آنها با کشیدن تصاویر و اشکال مدرن و فانتزی باهم ارتباط برقرار می‌کنند.

گوشه‌گیری از دیگر صفات اعضای این گروه است به طوری که برخی از آنها دوست دارند ساعت‌های زیادی را در کنجی که کسی آن‌ها را نبیند بسر برند. طرفدار بازی‌های گروهی شاد و پرهیجان مانند بسکتبال، فوتبال و… نیستند و بیشتر به بازی‌های انزواطلب‌ علاقه‌مندند. دنبال دعوا با جامعه نیستند اما از جامعه هم راضی نیستند. می‌کوشند هنجارهای خود را حفظ کنند اما اگر با مقاومت مواجه شدند آن‌ها را کمی پنهان می‌کنند. نمود عینی چنین رفتاری را می‌توان در «تتوهایی» که بر قسمت‌هایی از بدنشان می‌گذارند مشاهده کرد؛ این طرح‌ها و نقش‌ها در قسمت‌هایی از بدن قرار می‌گیرند که در دید عموم نباشد.

از دیگر خصوصیات رفتاری و اجتماعی این افراد می‌توان به تمایل به عبور از تفکیک بین دختر و پسر اشاره کرد که در میان گروه‌های امو شدت داشته و عنوان تمایل به آزادی‌خواهی ابراز می‌شود.

وجود نوعی از تفکر که تمام آدم‌ها آن‌ها را کنار گذاشته‌اند باعث شده در برخی از موارد حاد، وابستگی به خانواده‌شان را از دست بدهند. بسیاری از دختر یا پسرهای عضو گروه امو افرادی بسیار حساس و از خانواده‌هایی هستند که مشکلات خانوادگی داشته‌اند. رفتارشان راهی است تا بتوانند به بروز احساس خود کمک کنند. نوجوانان در این گروه‌ها سعی دارند خلأهای زندگی خود را پر کنند و شاید علت ترویج روبوسی‌های گرم و پرحرارت در این گروه‌ها به همین خاطر باشد.

وقتی از یکی از نوجوانان امو سؤال کردیم تفاوت امو با گروه‌های «پانک» در چیست وی جواب داد گروه‌های پانک مانند امو نیاز به آزادی دارند اما آشوبگری نیز در رفتار آنها است، اما امو آزادی‌طلب گوشه‌گیر است!

 

از آنجا که قهرمانان گروه‌های امو غالباً هم‌جنس‌‌باز هستند و از سویی نقش الگویی برای نوجوانان دارند یکی از مخاطرات پیش‌رو برای خانواده‌ها بی‌شک غلتیدن فرزندانشان به این دام شیطانی خواهد بود. افرادی مانند «الکس مکفی»۵ یا «الکس ایوان»۶ از جمله این نمونه‌ها هستند.

ذیل این بحث یکی از سؤال‌شوندگان در پاسخ به این سؤال که چرا طرفدار امو شدید؟ گفت: «امو بودن تیپ و پوشیدن لباس و ریختن مو روی چشم نیست، امو بودن رو نمی‌توانی خودت انتخاب کنی، بلکه در وجود بعضی از آدم هست(!) من، شما و هر کس دیگری موقع تولد نمی‌تونیم انتخاب کنیم پسر باشیم یا دختر، امو بودن هم به همین شکل است.» این استدلال مشابه استدلال شیطانی هم‌جنس‌‌بازان در دفاع از خود است.

به نظر اموها فرقی بین دختر و پسر وجود ندارد و این توجیهی برای گرایش‌ به هم‌جنس‌ است. به نظر آن‌ها افراد باید با هرکسی که دوستش دارند رابطه داشته باشند نه اینکه فقط از روی جنسیت یک نفر را بخواهند و با او دوستی کنند. موضوعاتی از این ‌دست توجیهاتی است که در محافل امو در ایران برای هم‌جنس‌گرایی عنوان می‌شود، هرچند که این مسئله به این معنا نیست که همه افراد علاقه‌مند به این سبک موسیقی یا مدل آرایش، هم‌جنس‌باز باشند، بلکه هدف تذکر نسبت به وجود زیرساخت‌های فکری لازم جهت گرایش افراد به انحرافات جنسی در چنین گروه‌هایی است.

از مراسم شایع اموهای حرفه‌ای در دنیا مراسمی است که طی آن بدن خود را تیغ می‌زنند. البته خوشبختانه بنا بر تحقیقات این مراسم در ایران مانند کشورهای دیگر رایج نیست. اموها مراسم تیغ‌زنی را به عنوان اعلام دوستی دائمی مرتکب می‌شوند. در این مراسم همه رگ دستشان را با تیغ به شکلی سطحی می‌زنند و مقداری از خون یکدیگر را مزمزه می‌کنند و نوعی قسم نمادین به خون و تیغ می‌خورند تا به یکدیگر خیانت نکنند.

مانند بسیاری از گروه‌های موسیقی، فرقه‌ها و محافل غیر قانونی، در این گروه نیز مواد مخدر به عنوان یکی از پذیرایی‌های رایج و همیشگی محسوب می‌شود که البته از ارکان وابستگی اعضا به گروه می‌باشد. در یکی از موارد معروف، تعدادی از نوجوانان طرفدار برخی گروه‌های امو در هلند همگی آلوده به ویروس ایدز شدند.

به هر حال آنچه که مشخص است گروه‌های امو در ایران با ساختار و مناسبات رایج امو در کشورهای غربی فاصله دارند و به همین دلیل فعالیت امو در ایران به هیچ عنوان در دسته‌بندی فرق قرار نمی‌گیرد و کم‌شایع‌تر از آن است که در جامعه ایرانی به عنوان یک خرده‌فرهنگ به حساب آید؛ اما با این وجود نباید از شیوع آن در میان نوجوانان، بخصوص در مدارس دخترانه مناطق مرفه‌نشین شهری غافل شد. در انتها باید متذکر شد اقدام مناسب در برابر چنین پدیده‌ای همکاری تنگاتنگ والدین و اولیاء مدارس با روانشناسان بلوغ را می‌طلبد. 

پی‌نوشت:

۱. Guy Picciotto

۲. Fugazi

۳. Rites of Spring

۴. Emo Fashion

۵. Alex Mckee

۶. Alex E [S1]

منبع: سدید