ماجرای روضه‌های مخفی در دوران صدام

به گزارش ادیان نیوز، ایام عزاداری سیدالشهداء با برپایی تکایا و حسینیه های عزاداری در نقاط مختلف جهان همراه است به طوری که حتی در دورترین نقاط و در کشورهای غیراسلامی، خیمه عزای امام حسین برپا می شود اما کربلای امام حسین در ماه محرم، حال و هوای دیگری دارد.

در ماه محرم، حسینیه ها و تکیه های متعددی در شهر کربلا برپا می شود به طوری که حاج ریاض السلمان مسئول حسینیه ها و تکایای عراق، امسال به خدمت رسانی حداقل ۱۵۰۰ حسینیه در کربلا اشاره کرد.

حسینیه ها و هیات های کربلا چند دسته اند؛ برخی فقط به عزاداران خدمت رسانی می کنند، یعنی پذیرایی از عزاداران و احیانا تامین مکان استراحت آنها را فراهم می کنند. برخی هیات ها، دسته عزاداری دارند؛ طبق برنامه، هیات های عزاداری عمدتا شبها وارد حرم حضرت عباس شده و پس از عزاداری در بین الحرمین، وارد حرم سیدالشهداء شده و در جوار حرم ارباب، عزاداری می کنند. برخی هیات هم شبیه خوانی و تعزیه خوانی دارند. و البته بعضی هیات ها، خدمت رسانی و دسته عزاداری را با هم دارند . اینجا به دسته های عزاداری، “موکب” می گویند و بسیاری از دسته ها، به اسم محله و یا صنف های مختلف نامگذاری شده است.

هیات های کربلا مانند بسیاری از هیات ها، تاریخچه تاسیس خود را بالای حسینیه شان نصب می کنند و همه هیات ها اعم از اصناف یا محله ها، یک کفیل دارد که مسئولیت موکب را به عهده دارد. “کفیل”، باید از پلیس و همچنین اداره حسینیه ها و تکایا وابسته به آستان های مقدس حسینی و عباسی مجوز بگیرد و تمام مسئولیت ها و تعهدات به “کفیل” بر می گردد و پاسخگوی نهادهای ذیربط در موارد مورد نیاز خواهد بود.

در یکی از شبهای محرم به همراه “ابوزید” و “ابوعلی” از اهالی کربلا و نجف به چند هیات قدیمی سر می زنم و فرصتی پیش می آید تا گپ و گفتی با تعدادی از پیرغلام های قدیمی اباعبدالله داشته باشم. ابوحیدر مسئول هیات سیده رقیه است که سخت مشغول آماده کردن چای عراقی برای زایران و عزاداران حسینی است. ابوحیدر می گوید: “هیاتِ ما از خادمان امام حسین تشکیل شده و هر شب تا ۱۶ محرم (هفتم امام علیه السلام)، با چای و شام از عزاداران پذیرایی می کنیم به طوری که شب هفتم، ۷۵۰ کیلو برنج دَم می کنیم.”

ابوحیدر درباره تامین هزینه های هیات می گوید:‌” تمامی هزینه های ما مردمی است و علاوه بر افرادی که معمولا به مخارج هیات کمک می کنند، زایران از ایران و پاکستان و داخل عراق هم می آیند و به عشق اباعبدالله کمک می کنند.”

به هیات “طرف باب الطاق” می روم. این هیات بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد. سیستم قبیله ای در این هیات کاملا مشهود است به طوری که بیشترشان از چند عشیره معروف هستند. بنی زنگی و بنی سعد موسسان این هیات هستند و در حال حاضر حاج حمودی، کفیل این هیات است. او کارت رسمی از وزارت کشور دارد که رئیس عشیره آل زنگی است و با عشق و علاقه از خدمت به زوارالحسین می گوید. هیات باب الطاق، علاوه بر خدمت رسانی به زایران، دسته عزاداری هم دارد. شعرهایشان که برای نوحه خوانی در بین الحرمین آماده کرده اند، توجهم را جلب می کند؛ عمدتا درباره حمایت از بسیج مردمی عراق در برابر تکفیری ها و انتقاد از آل سعود است. پیوند بین واقعه عاشورا و زندگی امروز، رویداد زیبایی است که در هیات های عراقی به وضوح دیده می شود.

هیات القندرچیه، مقصد بعدی ام است. “القندرچیه” یعنی صنف کفاش ها و این هیات همانطور که از نامش پیداست، متعلق به صنف کفاشان است که حدود ۸۰ سال قبل تاسیس شده. با آقای عدنان مهدی جاسم کفیل این هیات هم صحبت می شوم؛ می گوید ۱۰ سال است که مسئول هیات است و به عزاداران و زایران امام حسین خدمت می کنند؛ صبحها سوپ می دهند و ظهرها، غذاهای متنوعی دارند و در طول ایام عزاداری، سه نوبت شام می دهند. می گوید که همه صنف ها هیات عزاداری دارند؛ مثلا طلافروشها، آهنگرها، نجارها و… هم هیات دارند. صحبتمان به صنف کفاش های کربلا هم می رسد. از مرغوبیت کفش های کربلا در دهه های گذشته می گوید و او هم از هجوم کالای چینی گلایه مند است!

آخرین مقصد، هیات باب الخان است که در نزدیکی حرم حضرت عباس علیه السلام محله باب الخان قرار دارد که سید عبدالله حسینی، کفیل هیات، صمیمانه ما را به هیات خود دعوت می کند. در این هیات تصاویری از شهدای محله که در نبرد با تکفیری ها به شهادت رسیده اند، گذاشته شده است. سید عبدالله می گوید: این هیات بیش از ۶۰ سال سابقه دارد اما صدام آمد هیات ها را تعطیل کرد و عزاداری را قدغن اعلام نمود. البته ما کوتاه نیامدیم و در خانه ها عزاداری می کردیم. ۱۰ سال در خانه من، عزاداری برپا بود و روضه و سینه زنی داشتیم.

سید عبدالله به اینجا که می رسد منقلب می شود و می گوید: آن موقع حتی روضه در خانه ها هم ممنوع بود و خیلی ها در این زمینه دستگیر و حتی برخی، اعدام شدند اما صدام نتوانست جلوی روضه سیدالشهداء را بگیرد و ما در شرایط خفقان هم مجالس عزای امام حسین را در خانه ها اقامه کردیم.

وی به شکسته شدن قفل ممنوعیت عزاداری در روزهای پایانی رژیم بعث اشاره می کند و می گوید: مدتی قبل از سقوط صدام، با بزرگان کربلا هماهنگ کردیم و روز عاشورا همه مان برای عزای طویریج آمدیم بیرون. آنقدر جمعیت زیاد بود که مستاصل شده بودند. همه یکصدا فریاد می زدیم: “ابدوالله یا زهراء ماننسی حسینا” (ای حضرت زهراء! به خدا قسم که هرگز حسین را فراموش نمی کنیم).

سید عبدالله اشک می ریزد و ادامه می دهد: ۳۰ نفر را همان ایام به شهادت رساندند اما ما به حضرت زهراء عهد داده ایم که هیچگاه از حسین(ع)، عزای حسین(ع) و راه حسین(ع) دست نکشیم.

از سید عبدالله تشکر کرده و با او خداحافظی میکنم و در میان دسته های عزاداری که خودشان را میخواهند به حرم برسانند گُم می شوم. لبیک یا حسین از زیباترین نداهایی است که در این دسته ها شنیده می شود. لبیک یا حسین. / حسن صدرایی عارف

منبع: حج