حضرت آیت الله محقق کابلی که بود ؟ + زندگی نامه
به گزارش ادیان نیوز، حضرت آیت الله محقق کابلی صبح امروز در شهر مقدس قم درگذشت که زندگینامه این عالم ربانی تقدیم می گردد.
زندگینامه
آیت‌الله محقق کابلی، فرزند محمدرضا در ۸ خرداد ۱۳۰۸ش در دره ترکمن، در ولایت پروان افغانستان به دنیا آمد. دروس مقدماتی اسلامی را در زادگاه خود فرا گرفت و سپس به کابل رفت و در ۱۳۳۲ش مقیم نجف شد.
تحصیل در نجف
محقق نزد سید عبدالاعلی سبزواری، کاظم تبریزی، عبدالحسین رشتی و محمدتقی آل‌رازی، رسائل و مکاسب را فراگرفت. صدرا و مجتبی لنکرانی استادان کفایه الاصول وی بودند. شرح منظومه (سبزواری) را نزد عباس قوچانی شاگردی کرد.
شیخ قربان‌علی از زمستان ۱۳۳۴ش خارج فقه را با محمدباقر زنجانی شروع کرد. دو سال بعد در درس خارج فقه سید محسن حکیم و سید حسین حمامی و در درس خارج اصول خویی و حسین حلی شرکت نمود. کابلی مدت کوتاهی را نیز در درس‌های آیت الله خمینی شرکت می‌کرد. هم‌زمان با تحصیل درس خارج، محقق کابلی کتاب‌هایی چون شرح لمعه، قوانین، رسائل و مکاسب و کفایهالاصول را برای طلاب علوم دینی تدریس می‌کرد.
بازگشت به کابل
محقق کابلی، در ۲۲ اسفند ۱۳۵۱ش به کابل بازگشت و تا ابتدای سال ۱۳۵۸ش در آنجا ماند.
تدریس علوم دینی، تبلیغ معارف اسلامی و تاسیس چند مرکز اسلامی از فعالیت‌های وی در این مدت در کابل است. او همچنین مدرسه جامعهالاسلام را تاسیس کرد که از مراکز فعال برای طلاب علوم دینی است. همچنین ساخت مسجد امام خمینی را آغاز نمود که در اثر کودتای کمونیستی ناتمام ماند و چند سال بعد تکمیل شد. مراسم اهل‌بیت نیز به خصوص عزاداری سیدالشهداء در محرم و صفر، سخنرانی‌های جمعه و رمضان از سوی محقق کابلی برگزار می‌گردید.
اوایل دهه پنجاه، پس از رواج تبلیغات کمونیستی، نقد و مبارزه با اندیشه‌های آن در حوزه علمیه کابل آغاز شد. قربان‌علی محقق، همگام با واعظ بهسودی، محمدامین افشار و اسماعیل مبلغ و دیگران به سخنرانی و روشنگری پرداخت. این فعالیت‌ها به شروع نهضت اسلامی در درون نیروهای شیعه منجر شد. کودتای حزب خلق دموکراتیک افغانستان در اردیبهشت (ثور) ۱۳۵۷ش بر روند شکل‌گیری گروه‌های اسلامی شدت بخشید زیرا این حزب سیاست خود را بر مخالفت و سرکوب فعالان اسلامی قرار داد. از این‌رو افراد بسیاری از جمله محقق به کشورهای همسایه مانند پاکستان و ایران رفتند.
اقامت در پاکستان و ایران
محقق کابلی در بهمن ۱۳۵۷ش وارد پاکستان شد و برخی احزاب جهادی افغانستان مقیم پاکستان مانند حزب اسلامی و جمعیت اسلامی از او دعوت به همکاری کردند. برخی نیز پیشنهاد اقامت و فعالیت در کویته، مرکز بلوچستان را دادند. او پس از مدت کمی، در زمستان ۱۳۵۸ش، برای ملاقات با آیت الله خمینی و علمای افغانستانی مقیم قم، به ایران سفر کرد. در آن زمان یکسال از انقلاب اسلامی ایران می‌گذشت و بیشتر فعالان شیعه افغانستانی در ایران فعالیت می‌کردند.
آیت‌الله محقق ابتدا در مشهد و سپس در قم مقیم گشت. اقامت او در ایران تا اردیبهشت ۱۳۷۱ش و ورود مجاهدین به کابل طول کشید. در این مدت، او چند سال اول را به تدریس رسائل و مکاسب می‌پردازد و تدریس خارج فقه را در سال‌های آخر شروع می‌کند.
بازگشت دوباره به کابل
سقوط دولت کمونیستی در کابل و ورود مجاهدین به آن، سبب گردید که محقق کابلی در اردیبهشت ۱۳۷۱ش به عنوان دبیر شورای عالی نظارت بر حزب وحدت اسلامی به کابل بازگردد. او نماز جمعه شیعیان کابل را برپا کرد و با وجود درگیری گروه‌های مجاهدین با یکدیگر و تهاجم شدید به مواضع حزب وحدت اسلامی در مناطق شیعه‌نشین، اقامه نماز را تا یکسال ادامه داد. آیت‌الله محقق پس از اینکه چند بار مسجد و خانه محل اقامت مورد اصابت راکت و گلوله قرار گرفت، در بهار ۱۳۷۲ش به ایران بازگشت. و در ۲۱ خرداد ۱۳۹۸ش در قم فوت نمود.
محقق کابلی در زمستان ۱۳۷۲ش، رساله توضیح المسائل خود را منتشر کرد و در فروردین (حمل) ۱۳۷۳ش، دفتر وی در قم افتتاح شد. دفاتر وی همچنین در شهرهای بزرگ ایران و افغانستان مانند تهران، مشهد، اصفهان، کابل، هرات و مزار شریف و نیز در کویته پاکستان فعال است. آیت‌الله محقق به تدریس خارج فقه در حوزه علمیه قم اشتغال داشت. برخی معتقدند کابلی محبوبیت بسیاری در نزد شیعیان به خصوص هزاره‌های شیعه دارد.
نظرات خاص
محقق کابلی در برخی موضوعات و مسائل اجتماعی، نظر فقهی خاص داشت. او معتقد به حرمت شیربها است و بالا بودن مقدار مهریه، جهیزیه و دیگر هزینه‌های ازدواج را مصداق کامل افراط و اسراف می‌داند که درخواست آن، خلاف احتیاط و شبهه‌ناک بوده و باید از آنها اجتناب نمود. همچنین از سخنرانان، مداحان، نوحه‌خوانان و عزاداران خواسته که از اقدام به قمه‌زنی و برهنه شدن و ذکر مطالبی که باعث تحریف اذهان، نشر خرافات و غلو می‌شود، خودداری کنند.
فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
آیت‌الله کابلی پیش از مرجعیت، سوابق سیاسی و جهادی داشته است. او در اقامت کوتاه خود در کویته، به اتفاق عده‌ای از مهاجرین افغانستانی، سازمان دفاع از حریم اسلامی را تأسیس کرد. این سازمان در قم تبدیل به اتحادیه علماء افغانستان شد و مدتی بعد در گروه پاسداران جهاد اسلامی افغانستان ادغام گردید.
محقق پس از آن در تلاش مشترک با برخی افراد دیگر برای وحدت گروه‌های شیعه، در ائتلاف‌های متعدد این گروه‌ها حضور داشت. این تلاش‌ها سرانجام به تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در تابستان ۱۳۶۸ش در بامیان منجر شد. محقق کابلی در جلسه افتتاحیه حزب وحدت به عنوان دبیر شورای‌عالی نظارت انتخاب گردید. او پس از سقوط حکومت طالبان، چندین بار به افغانستان سفر کرد و در بیانیه‌ها و سخنرانی‌های متعدد، بر مشارکت شیعیان در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمان افغانستان، و توصیه به دولت افغانستان برای کاهش تبعیض و فساد تأکید کرده است.
آثار
آثار نوشتاری آیت‌الله محقق در سه گروه فقه و اصول، اخلاق و تربیت، و احکام و تکالیف منتشر شده است.
کتاب‌های مباحث الفقهیه که ۵ جلد آن منتشر شده، الخمس، تحریر العروه و وظیفه القضات از آثار فقهی وی است. منهاج الصلحاء، رساله عملیه وی به عربی و کتاب مناسک حج، در توضیح احکام حج از دیگر نوشته‌های وی به شمار می‌آید.