بکارگیری ظرفیت حقوقی مساجد در حل دعاوی/ اشتغال فارغ التحصیلان حقوق در مسجد
به گزارش ادیان نیوز (ردنا)، حل دعوای قضایی و افزایش بی رویه پرونده های قضایی و ورودی این پرونده با توجه به افزایش مراکز رسمی و دولتی قضایی برای رسیدگی به این امر از چالش های اصلی دستگاه قضا است که حتی با اختصاصی کردن محاکم و مراکز رسیدگی به پرونده های مختلف نتوانسته از بار پرونده های ورودی دستگاه قضا کم کند اما در این میان شاید مساجد به عنوان یک مرکز دینی و اعتقادی مردم که تا حد زیادی مورد اعتماد اقشار مختلف مردم در محلات و شهرهای گوناگون هستند ظرفیت قابل توجهی در کاهش بار ورودی پرونده ها به دستگاه قضا داشته باشد و شاید بتوانند با برنامه ریزی مدون و با در دست داشتن آیین نامه های قانونی و البته استفاده از افراد کارشناس و آموزش دیده در کنار ائمه جماعت در مساجد به عنوان افراد قابل اعتماد مردم در محلات در حل دعاوی مالی، حقوقی و خانوادگی و ….. نقش موثر ایفا کنند.
استفاده از ظرفیت مساجد در حل دعاوی حقوقی حتی می تواند در بکارگیری فارغ التحصیلان رشته حقوق و وکالت نیز اثر گذار باشد و از دغدغه اشتغال فارغ التحصیلان در این رشته نیز بکاهد. در همین رابطه مصاحبه ای به شرح زیر با «پیمان حاج محمود عطار»، وکیل پایه یک دادگستری به شرح زیر ارایه شده است.
ظرفیت مساجد را در حل دعوای و حل اختلاف و ایجاد صلح و سازش میان طرفین چگونه می بینید؟
مساجد به عنوان مرکز تجمع مومنین و نمازگزاران در طول تاریخ اسلام از زمان بعثت رسول اکرم (ص) تا کنون محل تبادل نظر و حل مشکلات شهروندان بوده است این ویژگی شامل مساجد مسلمانان از ابتدای تاریخ اسلام است که معابد و مراکز مذهبی سایر ادیان از قبیل مسحیان از این ویژگی مساجد در میان مسلمانان برخودار نیست.
آیا برگزاری نمازهای پنج گانه در طی روز در مساجد می تواند نشاندهنده ظرفیت عظیم مساجد در جذب اقشار گوناگون جامعه برای حل مشکلات آنها باشد؟
نمازهای جماعت در پنج وعده در مساجد مسلمانان برای نیایش پروردگار در غالب یک کنگره گروهی و به شکل واحد با حضور جمع کثیری از افراد برگزار می شود که قبل از برگزاری نماز مسلمانان با شنیدن صدای اذان از مساجد خود را برای حضور در این مکان مقدس حاضر می کنند که در این تجمع غیبت افرادی که در روزها و هفته های قبل در صف نماز حضور داشتند موجب می شود تا دیگران از مشکل فرد غایب پرس و جو کنند و از مشکل قضایی یا مالی و یا سایر مشکلات او برای عدم حضور در مسجد آگاه شوند.
آیا مساجد سابقه تاریخی در حل مشکلات حقوقی مردم در تاریخ ایران دارند؟
پیش از تشکیل دادگاههای رسمی و وزارت دادگستری بعد از فروپاشی قاجار مساجد در رفع خصومت و دعاوی ساکنین محل از طریق امام جماعت و ریش سفیدان ان منطقه حضور داشتند و بسیاری از افرادی که با هم مشکل مالی و یا اختلاف ملکی و یا اختلاف در توزیع آب و یا مسائل خانوادگی داشتند به علت نبود دادگستری امروزی به امام جماعت و پیش نماز مسجد که دارای اطلاعات فقهی و حقوقی و دینی بوده مراجعه می کردند و اختلافات خود را از طریق حضور در نماز جماعت حل و فصل می کردند.
آیا در قانون می توانیم از نهادهای مدنی یا غیر رسمی در حل دعاوی استفاده کرد؟
در بحث حقوق جزا و آیین دادرسی کیفی در قوانینی که در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید نهادهای مدنی و غیر رسمی را در قانون برای دعوای مردم پیش بینی کرده ایم این نهادها عبارتند از سازمانهای مردم نهاد و نهادهای صنفی در قانون آیین دادرسی کیفری عهده دار پیگیری مشکلات قضایی شهروندان و تضعیف حقوق زنان، کودکان، بهداشت و محیط زیست و … هستند.
مساجد به عنوان یکی از نهادهای غیردولتی محسوب می شوند که بدون تامین مالی از سوی دولت و با کمک مردم وافراد خیر اداره می شوند که می توانند از مصادیق نهادهای غیر دولتی و مردمی صنفی محسوب شوند که مردم قبل از مراجعه به دادگستری، دادگاه، شورای حل اختلاف که مراجع رسمی دولتی و قضایی هستند با مراجعه به دفاتر امام جماعت و افرادی که در فعالیتهای فرهنگی و صنفی مساجد حضور فعال دارند اختلافات ملکی و حقوقی و مالی و خانوادگی خود را با این افراد در میان گذاشته و در صورتی که مشکل انها حل نشد به مراجعه قضایی رسمی دیگر مراجعه کنند.
برای استفاده از ظرفیت مساجد در حل اختلاف میان افراد نیازمند چه ابزاری هستیم؟
در صورتی که بخواهیم به این فریضه که در فرایض و سفارشات دینی بر حل اختلافات و اصلاح ذات البین از طریق مومنان از طریق مساجد بپردازیم نیازمند آیین نامه ها و راهکارهای قانونی از طریق مراجع سیاستگذاری قانونی و مجلس شورای اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز رسیدگی به مساجد و …. هستیم تا تشکلی رسمی برای عهده دار شدن رفع خصومت و رفع اختلاف میان شهروندان از طریق مسئولان مساجد شکل بگیرد.
آیا شرایط ائمه جماعت پاسخگوی نیاز حقوقی شهروندان در مساجد است؟
در شرایط کنونی در مساجد امکانات فیزیکی برای مراجعه افرادیکه با یکدیگر خصومت پیدا کرده اند وجود ندارد و مساجد فاقد این امکانات هستند و متولیان مساجد از جمله ائمه جماعت و مسئولان فرهنگی مساجد از اطلاعات لازم قانونی و قضایی برخوردار نیستند برای به روز رسانی این امر و بهره مندی از امکانات مساجد با توجه به اینکه در هر محله ای چندین مسجد در حال فعالیت هستند از میان فارغ التحصیلان رشته حقوق که دارای تحصیلات اکادمی و دانشگاهی حقوق هستند و آشنا به مقرارت حقوقی شهروندان هستند به صورت قراردادی در واحدهای حل اختلاف مساجد می توان استفاده کرد. این فارغ التحصیلان می توانند با توجه به فرصتهایی که در طول هفته دارند در کنار ائمه جماعت در مساجد حضور پیدا کنند به صورت پاره وقت به حل و فصل مشکلات خانواده ها قبل از مراجعه به مراکز رسمی و دولتی قضایی بپردازند.
ایا استفاده از ظرفیت مساجد در حل اختلاف و دعاوی میان افراد می تواند نوعی اشتغال افرینی را در میان فارغ التحصیلان حقوق رقم بزند؟
از جمله معضلات دولت اشتغال و کارافرینی برای فارغ التحصیلان حقوق است که اگر سازمان تبلیغات اسلامی و مرکز رسیدگی به مساجد با رایزنی با دانشگاهها و مراکز تربیت کارشناسان حقوقی تعدادی از فارغ التحصیلان حقوق و فقه را به کار بگیرند، این امر می تواند بسیاری از مشکلات مردم را حل کند.
برای شروع این امر خطیر در مساجد از کجا باید آغاز کرد؟
حل دعوای در مساجد می تواند از طریق فراخوان در محلات و محله ها در غالب حل اختلافات ملکی ، مالی ، چک و سفته، طلاق، نفقه و سایر مشکلات در محله در واحد حل اختلاف در مسجد محله پیگیری شود که به کارگیری این روش در مساجد بار مسئولیت مراکز قضایی را کاهش می دهد و از مراجعه مردم به دادگاه و شورای حل اختلاف می کاهد و مردم با مراجعه به مساجد اشنایی ببیشتری با توانمندی مساجد پیدا می کنند و علاقه آنها برای حضور در مساجد بیشتر می شود.
پایان پیام/ک