آسیب شناسی عزاداری های عاشورایی
پآسیب شناسی عزاداری های عاشورایی با تاکید بر «نمود و ظاهر مراسم» ؛ یادداشتی از امیر محمدیان خراسانی، جامعه شناس و پژوهشگر
ردنا (ادیان نیوز) – برخی عزاداری های ماه محرم در جهتی گسترش پیدا کرده اند که منجر به فروپاشی مرز بین جشن و عزا شده اند. گاهی بسیار می گردید تا نشانی از عزا پیدا کنید اما نمی توانید. ریتم آن چه تحت عنوان نوحه خوانده می شود فرقی با ریتم آهنگی در مراسم عروسی برای رقص ندارد بلکه گاه بهتر می توان همراه با نوحه ها حرکات موزون انجام داد. سینه زدن را اگر مشاهده نکنید صدایش بسیار شبیه دست زدن در مراسم عروسی ست (هیچ کدام در جای خود اشکالی ندارد بلکه منظور آسیب شناسی ست).
موتیف تکرار شونده، موهن و هیجان بخشی که فقط جنبه اشاعه یا سرایت نوعی احساسات لحظه ای را در میان جمعیت دارد که متناسب با عزاداری برای هیچ کس و مخصوصا سید الشهدا نیست، بسیار شنیده می شود : “سین سین سین سین” که با شدت های مختلف و به انواع گوناگون، گاه از ته حلق و گاه با تکیه بر نوک زبان ادا می شود و منظور از آن همان نام” حسین” است اما شبیه انواع مشخصی از سبک های موسیقی با ریتم تند نیز می باشد.
به لباس سیاه هم نمی توانید اتکا کنید زیرا در مراسم عروسی هم لباس هایی تیره و حتی مشکی می پوشند( باز هم منظور عیب جویی و ایراد گیری از هیچ کدام نیست). می ماند محتوای اشعاری که خوانده می شود. متاسفانه در میان آن ها اشعاری سطحی، مادی پرستانه و ظاهر بین، دور از واقعه کربلا وجود دارد که متناسب با مد های ( fashion) عاشورایی ست ( اشاره به آرایش های غلیظ و چیدمان صحنه و خودروها و لباس های اعیانی مشکی و حتی فیگورهای خاص جهت قرار گرفتن جلوی دوربین و تبلیغات ( بله امام حسین متعلق به همه هست، منظور اشاره به تناسب این نوع مد با محتوای مصنوعی ظاهرپرستانه و مادی گرایانه عاشورا ست. مثلا همان طور که شنیده اید بسیار از چهره قمر بنی هاشم تعریف می کنند و…..).
در برخی از این عزاداری ها که در مقیاس وسیع تری انجام می شود و از رسانه ها نیز پخش می گردد، شاهد حرکات موزون بدنی نوحه خوان یا مداح و نیز مخاطبین و عزاداران هستیم. حاج X در هنگام مداحی آن چنان بدن و دست های خود را به بالا و پایین و چپ و راست تکان می دهد و گاه حرکات چرخشی می نماید که باورش سخت است او در حال عزاداری ست. بیشتر به جشن و سرور شباهت دارد.
این مطلب تنها به گوشه ای از آسیب های شکلی و ظاهری مراسم عزاداری در ماه های محرم و صفر اشاره کرده است. سخن در این باب مفصل است و مجال دیگری می طلبد. گاه دلتنگ نوحه های ساده و حزن انگیز قدیم می شوی. لازم به ذکر است که همان طور که بیان شد تمامی عزاداری ها مصداق مطالب گفته شده در این یادداشت نمی باشد.