زردشت و دین زردشتی و مباحث مربوط به آن همواره از موضوعات مورد بحث و تحقیق در حوزه مطالعات ایران شناسی و ادیان ایرانی بوده است. درباره زردشت، زمان و مکان زندگی او و اعتقادات و باورهایش از همان ابتدا آرای مختلف وجود داشت و این تشتت تا امروز نیز ادامه یافته است.
به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، در مجموعه دو جلدی «زردشت و جهان زردشتی» به صورت یک جا مهمترین آرایی را که در این باره وجود دارد در کنار یکدیگر آورده شده تا خواننده با نظرات متفاوت درباره زردشت و عقایدش رو به رو شود.
این دو جلد مشتمل بر مهمترین آرایی است که محققان درباره زردشت و زمان زندگی او بیان کرده اند تا خواننده بتواند دیدی کلی از این تفاوت و گوناگونی آرا درباره زردشت و عقاید او به دست آورد.
در جلد نخست به عنوان نخستین گام در این راه کوشیده شده است تا مهمترین و در عین حال پایه ای ترین نوشته هایی را که درباره زردشت، زمان زندگی و باورها و عقاید او تا کنون منتشر شده است در یک جا گردآوری شود.
در جلد نخست کتاب «زردشت و جهان زردشتی» ترجمه ۱۲ مقاله درباره زردشت، زمان زندگی و باورها و عقایدش پیش روی خواننده قرار دارد. هفت عنوان نخست این مجموعه مدخل هایی است که در دانشنامه ایرانیکا درباره زردشت آمده است.
مقاله نخست با عنوان زردشت به قلم رودیگر اشمیت است و به بحث و بررسی ریشه شناسی نام زردشت اختصاص دارد.
در مقاله دوم با عنوان «زردشت: ارزیابی کلی» ویلیام مالاندرا به طور موجز و مفید به مباحثی مانند نام زردشت، زمان و مکان زندگی زردشت، تاریخی یا افسانه ای بودن زردشت پرداخته است.
در مقاله سوم با نام «زردشت در اوستا» مانفرد هوتر بر پایه متون اوستایی قدیم و متأخر مطالب مختصری درباره وجوه متفاوت زندگی زردشت و زمان و زادگاه او اورده است.
در مقاله چهارم با عنوان «زردشت در کتاب های پهلوی» آلن ویلیامز آرا و عقایدی را که در متون پهلوی درباره زردشت، زندگانی و عقاید او آمده است، تحلیل و بررسی کرده است. مقاله پنجم با عنوان «زردشت در اندیشه یونانیان» به قلم راجر بک است که در آن آرا و عقاید یونانیان درباره شخصیت زردشت و عقایدش را تحلیل و بررسی کرده است. میشل اشتوسبرگ در مقاله ششم با عنوان زردشت در اندیشه اروپای غربی پس از روزگار باستان» شرح مختصری از نوشته ها و عقاید نویسندگان اروپایی تا پایان قرون وسطی درباره زردشت و دین و باورهای او را آورده است.
سرانجام، جنی رز در مقاله هفتم با عنوان «زردشت در اندیشه زردشتیان متأخر» به بررسی باورها و عقاید و مشکلات و مسائلی که زردشتیان پس از فتح ایران به دست اعراب تا به امروز با آن مواجه بودند و نیز تصور و عقاید آنها از زردشت پرداخته است.
مقاله های بعدی این مجموعه از نویسندگان متفاوتی است که در هریک از آنها یکی از وجوه مربوط به زردشت و دین زردشتی بررسی شده است. در مقاله هشتم با عنوان «زردشت موبد»، مری بویس درباره مقام روحانیت یا موبدی زردشت و رابطه و تأثیر آن بر آموزه های او قلم زده است.
مری بویس در مقاله بعدی با عنوان «درباره راست کیشی زردشتی ساسانیان» به بررسی شرایط دین زردشتی در دوره ساسانیان و انگاره راست کیشی در آن دوران پرداخته است.
در مقاله بعدی با عنوان شرح تاریخ سنتی زردشت» علیرضا شاپور شهبازی آرای متفاوت درباره زمان و تاریخ زندگی زردشت را مورد بحث قرار داده و تاریخ در پیش از حمله اسکندر را تبیین کرده و منشا آن را مشخص کرده است.
مقاله بعدی این مجموعه با عنوان «اگائیاس و زمان زردشت» نیز درباره زمان و تاریخ زندگی زردشت است که در آن گراردو نیولی به رد نظرات شهبازی پرداخته و تاریخ سنتی را معتبر شمرده است.
در دومین جلد مجموعه هفت مقاله درباره موضوعات متفاوت درباره زردشت و دین زردشتی آمده است؛ البته مقاله پایانی این جلد با عنوان «رویکرد غربی به زردشت» شامل چهار سخنرانی هلموت هومباخ است و مطالب متفاوتی درباره زردشت و دین زردشتی در آن آمده است.
منصور شکی در نخستین مقاله این جلد با عنوان «تاریخچه کتاب مقدس زردشتیان به روایت دینکرد» بنابر آنچه در کتاب دینکرد آمده است به بررسی تاریخ کتابت اوستا و مطالب آن پرداخته است. در مقاله دوم با عنوان «قربانی کردن حیوانات در دین زردشتی باستان: آیین و تفاسیر مربوط به آن» آلبرت دویونگ مفهوم قربانی و مسائل مربوط به آن را از وجوه متفاوت در دین زردشتی بررسی کرده است.
دویونگ در مقاله سوم این جلد با عنوان پراکندگی منطقه ای در دین زردشتی: عصر اشکانیان» به بررسی شرایط دین زردشتی در دوره اشکانیان پرداخته است. مقاله چهارم نیز با عنوان «فرجام دیوها در دین زردشتی اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی» به قلم دویونگ است که در آن مطالبی درباره دیوان زردشتی و فرجام آنها در متون متاخر زردشتی ذکر شده است.
پنجمین مقاله این جلد با عنوان «زردشت: نخستین شاعر قربانگر تألیف پر ادز أکتور شروو است که در آن درباره مباحث گوناگون تاریخی، نقش شاعری و قربانگری و اسطوره ای زردشت و نقش ها در بخش های گوناگون گاهان بحث شده است.
آلموت هینسه به مقاله بعد با عنوان «درباره ساختار ادبی اوستای کهن» به مطالعه ویژگی ادبی گاهان پرداخته که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار می گیرد.
او در این مقاله به شیوه سرایش حلقوی در گاهان و ویژگی های یسن هفت ها اشاره می کند. آخرین عنوان این مجموعه با نام «رویکرد غربی به زردشت» شامل پنج عنوان مستقل است و در ضمن آنها هومباخ به مباحث متفاوتی درباره زردشت، اوستا و دین زردشتی اشاره می کند. از جمله این مباحث دوره های کیهانی و عهد زردشت، مکان تبلیغ دینی زردشت، انتقال اوستا، گاهان زردشت و آشم وهو است.
کتاب دوجلدی زردشت و جهان زردشتی در قالب مجموعه مقالات از سوی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب در ۵۰۰ نسخه تابستان امسال منتشر شده است.