کلیسای سنت باسیل روسیه؛ جادوی رنگ در مذهب

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، کلیسای جامع سنت باسیل که ابتدا در اواسط قرن شانزدهم ساخته شد در نزدیکی کرملین در مسکو با شکوه جلوه می کند و ناظر رویدادهای تاریخی و سیاسی بی شماری در تاریخ این کشور بوده است.

کلیسای جامع سن باسیل یک کلیسای جامع در میدان سرخ، مسکو روسیه است که به دستور ایوان مخوف و به یادبود فتح کازان و آستراخان بنا شد. ارتش او خانات های مستقل تاتار کازان و آستراخان را شکست داد و کلیسا به افتخار آن پیروزی ها ساخته شد.

در زمان تأسیس، مرتفع‌ترین سازه شهر مسکو محسوب می‌گردید. این کلیسا در مرکز شهر مسکو قرار داشت و بلندترین بنای اروپا تا سال ۱۶۰۰ میلادی و تا پیش از بنای برج ناقوس بزرگ ایوان، مرتفع‌ترین سازه مسکو بود به‌شمار می‌رفت.

ترکیب آشفته‌ی رنگ‌ها، زمینه‌ها و شکل‌های این کلیسا، سرآمد سبکی است که تنها در سبک معماری روسی یافت می‌شود. ایوان مخوف در سال ۱۵۵۲ قلعه‌ی نظامی تاتار در شهر کازان را تصرف کرد و در بزرگداشت پیروزی خود، دستور ساخت کلیسای تماشایی سنت باسیل را صادر کرد.

کلیسای سنت باسیل به‌طور رسمی کلیسای شفاعت خوانده می‌شود. این شاهکار معماری از سال ۱۵۵۵ تا ۱۵۶۱ بنا شد و آن را نماد روسیه می‌دانند. نُه کلیسای اصلی در میان بی‌نظمی اشکال ظاهری آن نهفته است. برج بلند مرکزی، کلیسایی به نام شفاعت مادر خدا را در خود جای داده است.

چهار گنبد بزرگ بر فراز برج‌های چهار کلیسای اصلی به نام‌های کلیسای سنت سایپریان و جاستینا، کلیسای تثلیث مقدس، «کلیسای شمایل نیکلاس قدیس، کارگر معجزه‌گر» و کلیسای ورود خداوند به بیت الحم قرار گرفته‌اند.

درنهایت، چهار کلیسای کوچک در میانه این کلیساهای اصلی قرار دارند که هرکدام در بزرگداشت یک رویداد یا نبردی در جدال با کازان‌ها نام‌گذاری شده‌اند.

آیا ایوان مخوف معمار کلیسا سنت باسیل را کور کرد؟
گفته می‌شود ایوان مخوف، چنان تحت تأثیر معماری این کلیسا قرار گرفت که دستور داد تا چشم‌های معمار آن، پوستنیک یاکولوف را کور کنند تا دیگر نتواند بنایی به این زیبایی طراحی کند، تا روزی رقیب این سازه نگردد.

هر چند که این داستان حقیقت ندارد و در طول تاریخ دوباره این معمار را می ببینیم که در ساخت دیگر بناهای معروف مسکو مشارکت دارد. همچنان که در کتاب های تاریخی روسیه آمده است که یاکولوف برای ساخت کاخ کرملین کازان دعوت شد و در ساخت و ساز آن هم در سال های بعد همکاری و مشارکت داشت. در نتیجه حقایق داستان پشت پرده ای که در بالا به شما گفتیم نادرست بوده و تزار چشم های معمار این بنا را کور نکرده است.

تصمیم استالین برای تخریب کلیسای سنت باسیل
پس از صعود جوزف استالین به ریاست اتحاد جماهیر شوروی سنت باسیل مورد توجه قرار نگرفت و در خطر نابودی قرار بود زیرا استالین قصد داشت تا در میدان سرخ برای تظاهرات و راهپیمایی های بزرگتر جا باز کند.

معمار پیوتر بارانوفسکی ظاهراً تلگرافی به استالین فرستاد که می گفت او ترجیح می دهد خود را بکشد تا کلیسای جامع تاریخی را خراب کند و متعاقباً پنج سال را در زندان گذراند. اما همین امر باعث تغییر عقیده دولت شد و کلیسا در امان ماند.

این بنا در سال ۱۹۲۹ میلادی، در راستای سکولاریزاسیون به‌طور کامل تبدیل به موزه شد. از سال ۱۹۹۰ این بنا به همراه کاخ کرملین و میدان سرخ به عنوان یکی از میراث‌های جهانی یونسکو شناخته شد.

آیا کلیسای سنت باسیل از ابتدا رنگارنگ بود؟
اگرچه امروزه کلیسای جامع سنت باسیل به دلیل پالت رنگی پر جنب و جوش اش شناخته می شود اما تا ۲۰۰ سال پس از تکمیل ساختمان، نمای بیرونی رنگارنگ به آن اضافه نشده است.

در حقیقت اعتقاد بر این است که کلیسای جامع در ابتدا به رنگ سفید با گنبدهای طلایی رنگ آمیزی شده است. تنها در قرن هفدهم بود که سبک های معماری روسیه شامل طرح های رنگی وسواسی آغاز شد.