اسلام؛ پرچمدار کتاب و کتابخوانی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، آخرین روز از هفته کتاب و کتابخوانی است، لذا از نگاه اسلام، این موضوع را بررسی کنیم.

کتاب و کتاب‌خوانی یکی از پایه‌های مهم فرهنگی در زندگی انسان به‌شمار می‌آید و آدمی به وسیله مطالعه کتاب و تفکر در مطالب آن، دانش خود را می‌افزاید و در بُعد فردی و اجتماعی، چگونه زیستن و راهِ درستِ زندگی را می‌آموزد!

در اهمیت نقش کتاب در تکامل جوامع انسانی همین بس که تمام ادیان آسمانی و پیامبران اولوالعزم الهی از طریق کتاب، جاودانه شده‌اند‌ و بزرگترین معجزه خاتم پیامبران نیز از نوع کتاب است!

خداوند در این کتاب آسمانی، در آیات بسیاری به امر به خواندن و نوشتن اشاره نموده و به قلم و به آنچه می‌نویسد، قسم یاد کرده است: «ن، والقلم و ما یسطرون» (القلم/۱)

عظمت این سوگند هنگامی آشکار می‌شود که توجه داشته باشیم آن روز که این آیات به پیامبر (ص) وحی و نازل شده بود، نویسنده و ارباب قلمی در آن محیط وجود نداشت و تعداد کسانی که سواد خواندن و نوشتن در سرزمین مکه داشتند، شاید به ۲۰ نفر هم نمی‌رسید! بدین ترتیب سوگند به قلم و یاد کردن نوشتن در چنان محیطی، شکوه ویژه‌ای دارد!

عظمت و شرافتِ کتاب و کتابخوانی در اسلام تا حدی است که در قرآن کریم، واژۀ «کتاب» به اشکال مختلف ۲۵۵ بار و واژۀ «علم» ۵۸۲ بار تکرار شده است؛

این موضوع در سیره و کلام اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام نیز از ارزش بسیار بالایی برخوردار است تا جایی‌که امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «علم و ادب بهای جان توست، پس در فراگیری علم و دانش و مطالعه پیرامون آن دو، کوشا باش و هرچه بر علم، آگاهی و ادب تو افزوده شود، قدرو منزلت تو بیشتر می‌شود» ( بحارالانوار ج ۱، ص ۱۸۰)

پیامبر اکرم (ص) نیز در این زمینه فرمودند: «علم و دانش را به بند کشید و از آن نگهبانی کنید!» سؤال شد: چگونه علم به بند کشیده می‌شود؟ حضرت فرمودند: «به کتابت و نگارش آن» ( منیه‌المرید، باب ۹۱ حدیث ۵۳)

علماء و بزرگان دینی نیز همواره بر کتاب و کتابخوانی و نقش سازنده آن در رشد و تعالی فکری و اجتماعی بشر تأکید نموده‌اند، چنانچه رهبر فرزانه انقلاب فرمودند: کتاب یک پدیده و یک موجود ذیقیمت است؛ همیشه اینجور بوده است، در آینده هم همین جور خواهد بود، لذاست که به کتاب بایستی اهتمام ورزید… ما به عنوان ملت (فهیم) ایران و به عنوان یک ملت مسلمان، ارتباطمان با کتاب، ارتباط بنیانی و عمیق و کهن است… ما امروز بایستی با توجه به این سابقه‌ی کهن، جایگاه خودمان را در نشر کتاب، در استفاده‌ی از کتاب، بالا ببریم…» (۱۳۹۰/۰۴/۲۹)

دین اسلام، به تبع اهمیت فراوان خواندن و نوشتن برای دانشمندان و علمای دین و دانش، هم فضیلت و اعتبار خاصی قائل شده، به طوری که عالمان را بر عابدان برتری داده و منافع عبادت را فقط شامل شخص عابد دانسته! ولی منافع علم و کتابت را هم شامل عالم و هم شامل سایر افراد می‌داند!

آنچه گذشت، تنها بخش کوچکی از تأکید اسلام بر کتاب و کتابخوانی است، لذا باید دین اسلام را «پرچم‌دار کتاب و کتاب‌خوانی» بدانیم و به همین سبب توجه به بسترسازی‌های لازم و ایجاد مراکز کتابخانه‌ای و اطلاع‌رسانی و ترویج فرهنگ مطالعه، و طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب: ایجاد «نهضت کتابخوانی» در ایران اسلامی، لازم و ضروری است.