شرعیت حکم حکومتی

چکیده فارسی:
حکم در لغت، دارای معانی زیادی از قبیل منع، علم و قضاوت می باشد. اما معنای آن در ترکیب «حکم حکومتی»، همان تصمیماتی است که حاکم شرع به منظور اداره جامعه و رسیدن به مصالح مردم در زمینه های مختلف قضایی، سیاسی، نظامی، احکام جزایی و غیره صادر می کند. چنین حکمی، خواه از پیامبر، یا امام و یا فقیه صادر شود، مانند حکم الهی که از جانب خداوند متعال صادر می شود، شرعی است و آثار و لوازم شرعی دارد.

در این مقاله با ادله ای همچون آیه «افتراء» و آیه «اطیعوا اله» و غیره این ادعا را اثبات خواهیم کرد. بعضی از علما، مانند علامه طباطبایی، حکم حکومتی را مطلقا خواه از پیامبر (ص)، یا امام (ع) و یا ولی فقیه صادر شود شرعی ندانسته اند، اما به نظر می رسد این ادعا قابل قبول نبوده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
 
چکیده عربی:
مفرده (الحکم) لها معان کثیره فی اللغه، مثل المنع والعلم والقضاء، وأما معناها فی اصطلاح (الحکم الحکومی) فهو عباره عن القرارات التی یصدرها الحاکم الشرعی فی سبیل إدراه المجتمع وتحقیق مصالح الشعب فی مختلف المجالات القضائیه والسیاسیه والعسکریه والأحکام التنفیذیه. وهذا الحکم سواء أکان صادرا من النبی (ص) أم من الإمام المعصوم (ع) أم من الفقیه، هو کالحکم الصادر من الله تبارک وتعالی، فهو شرعی وکذلک جمیع آثاره ومتعلقاته شرعیه أیضا. ویثبت الباحث هذا الأمر فی مقالته استنادا إلی أدله عدیده، مثل آیه الافتراء وآیه «أطیعوا الله».

ومن الجدیر بالذکر أن هناک بعض العلماء، کالعلامه الطباطبائی (رحمه الله)، لا یعتقد بشرعیه هذا النوع من الأحکام بشکل مطلق، سواء أکان صادرا من النبی (ص) أم من الإمام المعصوم (ع) أم من الولی الفقیه، إلا أن هذا الرأی هذا لیس صحیحا ویمکن تناوله بالنقد والتحلیل.
 
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: حکم، حکم حکومتی، حکم شرعی، امام، فقیه (کلیدواژه عربی: الحکم، الحکم الحکومی، الحکم الشرعی، الإمام، الفقیه)