تحلیلی بر گفتمان تربیتی حضرت امام خمینی (ره): سیلان بین «همه» و «هیچ»

نویسندگان:  شرفی جم محمدرضا, حسین زاده ام البنین (فاطمه)
 
چکیده:

چکیده فارسی:
این مقاله با ارائه تصویری از افکار بلند امام خمینی (ره) و فلسفه حرکت بزرگ تربیتی او درصدد پی بردن به راز نفوذ عمیق کلامش در جان و روح مخاطبان اوست، تا دریچه ای نو به حوزه گفتمان های تربیتی گشوده و بدین وسیله مواریث تربیتی امام (ره) را بیش از پیش به خدمت اهداف خطیر مسوولان امر تعلیم و تربیت درآورد.

در این پژوهش که به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است، به بررسی مختصات و ویژگی های پیام های مکتوب به جا مانده از امام خمینی (ره) که مخاطبان آنها ملت ایران بوده، پرداخته شده است.
بررسی های انجام شده در این پژوهش حاکی از آن است که در کنار ویژگی های منحصر به فردی چون تواضع در برابر مخاطبان، عشق به مخاطبان، اعتماد به مخاطبان، احترام به مخاطبان، استفاده از مفاهیم مورد پذیرش همه، مستند بودن پیام، سادگی و صراحت پیام، درون مایه همه پیام های امام (ره) نشان از سیلانی آگاهانه و عرفانی بین دو مفهوم «همه» و «هیچ» بوده است.
او در عین حال که خود را در برابر «همه» ‐ خدا و مردم ‐ در شمار نمی آورد، در سطحی دیگر «همه» ‐ جهان و هرچه در او هست ‐ را در برابر خدا «هیچ» می داند. حرکت از «هیچ» به سوی «همه چیز» حرکتی است که او به سوی خدا آغاز می کند و دیگران را هم بدان فرا می خواند.

چکیده عربی:
یعرض هذا البحث صوره عن الأفکار السامیه لسماحه الإمام الخمینی (ره)، والفلسفه الکامنه وراء حرکته التربویه الکبری، و یحاول استکناه السر فی النفوذ العمیق لکلامه فی نفوس المتلقین، لکی تنفتح من خلال ذلک نافذه جدیده نحو حقل الخطاب التربوی. و بهذا یمکن عن هذا الطریق توظیف التراث التربوی لسماحه الإمام الخمینی، لخدمه الأهداف الکبری الذی یضطلع بها مسئولو حقل التعلیم والتربیه.

یتناول هذا البحث الذی انجز بطریقه تحلیل المحتوی الکیفی، دراسه خصوصیات و میزات النداءات التی وجهها الإمام الخمینی لأبناء الشعب الایرانی. و قد أظهرت التحقیقات التی اجریت فی هذا البحث انه إلی جانب السجایا الفذه التی کان یتصف بها سماحته مثل التواضع أمام المتلقین، و محبته لهم، وثقته بهم، و احترامه لهم، کان هناک اسلوب استعمال المفاهیم المقبوله لدی الجمیع، و رصانه النداءات و وثاقتها، و بساطه الکلام و صراحته، مع عمق المغزی، مما یکشف عن وجود تیار واع و عرفانی بین مفهومی «کل شیء» أو «لا شیء». و فی الوقت الذی لا یعتبر ذاته شیئا فی مقابل «کل شیء» – الله والشعب ‐ نراه علی صعید آخر یعتبر کل شیء ‐ العالم و ما فیه ‐ «لا یساوی شیئا» أمام الله. ان التحرک من «لا شیء» إلی «کل شیء» تحرک ینطلق به نحو الله، و یدعو الآخرین إلیه أیضا.
 
کلید واژه: امام خمینی (ره)، تعلیم و تربیت، گفتمان تربیتی، تحلیل محتوای کیفی