«صحیفه سجادیه» مدل خواستن از خدا را بیان می‌کند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، نشست نقد و بررسی کتاب «صحیفه سجادیه با ترجمه و شرح واژگان» اثر ابوالفضل بهرام‌پور پنجشنبه (بیست‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲) در سالن «گوشه نقد» نمایشگاه کتاب با حضور نویسنده اثر برگزار شد.

ابوالفضل بهرام‌پور با اشاره به اینکه قرآن کریم، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه سه کتاب متون اصلی دین در اسلام است، بیان کرد: بنده زمان زیادی برای کار روی قرآن و نهج البلاغه گذاشته‌ام. زمانی که نیمی از نهج البلاغه را نوشتم به حضرت امیرالمومنین(ع) عرض کردم «نمی‌دانم شما چطور مطالب سنگینی که در نهج البلاغه است به مردم کوفه منتقل کردید»؛ مطالبی که ما با این‌همه تلاش، سخت به فهم آن می‌رسیم. اما به من کمک کنید تا بتوانم آن را برای مردم این زمان و در حد فهم عوام ترجمه کنم. بعضی بزرگواران برای صحیفه سجادیه یا نهج البلاغه هشت تا ۱۰ جلد ترجمه نوشته‌اند، اما من حاضر نشدم این کار را انجام دهم. برای من خواسته مردمی که قرار است آن را مطالعه کنند، مهم است.

وی در ادامه گفت: مردم عموما به متن عربی توجهی ندارند. فقط می‌خواهند بدانند امیرالمومنین(ع) چه می‌گوید. صحیفه را هم که یک متن مقبول اسلامی حتی برای اهل تسنن است، بنده به همین دلیل نوشتم. بنده در ترجمه متون عربی تا خودم به لحاظ معنایی قانع نشوم، نمی‌نویسم.

این مفسر قرآن، ضمن معرفی کتابی به‌عنوان «منبرهای کوتاه قرآنی» که سعی دارد معانی آیات قرآن را روان و در حد فهم عوام منتقل کند و مشغول نوشتن آن است، با اشاره به شرح و ترجمه آیه ۲۴ سوره توبه، افزود: این آیه چنین ترجمه شده است: «بگو که اگر شما پدران و پسران و برادران و زنان و خویشاوندان خود و اموالی که جمع آورده‌اید و مال‌التجاره‌ای که از کسادی آن بیمناک‌اید و منازلی را که به آن دل خوش داشته‌اید، بیش از خدا و رسول و جهاد در راه او دوست می‌دارید، منتظر باشید تا خدا امر خود را جاری سازد و خدا فسّاق و بدکاران را هدایت نخواهد کرد.»

وی در تفسیر این آیه گفت: مخاطب این آیه همه انسان‌ها هستند؛ همه کسانی که در نماز جماعت شرکت می‌کنند،‌ عبادت می‌کنند‌، روزه می‌گیرند،‌ در راهپیمانی اربعین شرکت می‌کنند‌. مخاطب آیه، کفار نیستند. خداوند می‌فرماید منتظر باشید که خداوند حکم نهایی‌اش را علیه شما صادر کند. خدا فاسقان را اصلا دوست ندارد. سوالی که باید پاسخ دهیم این است: ما چه کردیم که قرآن این‌همه علیه ما عصبانی است و می‌گوید آماده باشید که حکم نهایی را علیه شما صادر کنیم. آیا ما فاسق هستیم؟

بهرام پور ادامه داد: زن و بچه‌،‌ خانواده و اموالی که شما دارید همه محبوب شما هستند. اگر برای فرزند تو خدای ناکرده مشکلی پیش آمد و برای علاجش مجبور باشی خانه و زندگی‌ات را بدهی، حتما آن‌ها را فدای این محبوب می‌کنی. علی ابن ابیطالب(ع) و امام حسین (ع) و اهل بیت(ع) هم محبوب تو هستند. خداوند هم محبوب توست. خداوند در این آیه می‌فرماید باید در میان همه محبوب‌ها، الله محبوب اول باشد. بقیه محبوب‌ها زیرمجموعه باشند که اگر لازم بود، محبوب‌های فرعی را پای دوست قربانی کنیم. پس این بیان قرآن که می‌گوید اگر فاسق باشید‌‌، تند نیست؟ قرآن به کسانی اشاره دارد که اختلاس می‌کنند، مال مردم را می‌برند، آدم‌کشی می‌کنند. این‌ها محبوب اولشان الله نیست. محبوب اولشان عنوان، مقام و پول است، البته گاهی هم خداوند را در قلبشان راه می‌دهند‌. اگر الله محبوب اولتان نباشد، منتظر باشید که خداوند حکم نهایی علیه شما صادر کند.

این مفسر قرآن درباره صحیفه سجادیه گفت: به جز ۱۰ درصد از عقلا، غالبا مردم دعا را برای برطرف شدن مشکلات دنیایی‌شان می‌خوانند. اما فرهنگ قرآن معارف ناگفته بسیاری را بیان می‌کند. دعا فقط حاجت دنیایی نیست. وقتی با خدا حرف می‌زنید بلد باشید چگونه با حرف زدنتان نظرش را جلب کنید. خداوند در قرآن گفته است من غفارم‌، نه غافر. یعنی خداوند می‌بخشد. دائما می‌بخشد. غافر یعنی گاهی می‌بخشد. خداوند اعلام کرده است غفار است. پس خداوند به دنبال گناهکار می‌گردد. اگر همه معصوم باشند غفاریت به چه کار می آید؟ غفار بودن حرفه خداوند است. مانند کسی که برای نیازمندان اطعام می‌کند و به دنبال گرسنه است، او به کسی که نیازمند نیست غذا نمی‌دهد. خدا هم به دنبال گناهکار می‌گردد تا او را ببخشد. برای صحبت با خداوند لازم نیست حتما صحیفه سجادیه باشد. با زبان عامیانه با خداوند حرف بزنید. اما بلد باشید چگونه صحبت کنید.

وی در پاسخ به سوالی درباره ترجمه‌های مختلف قرآن، بیان کرد: ترجمه قرآن باید طوری باشد که اگر به ترجمه عربی برگردانیم معنی آن تغییر نکند. باید مترجم بعد از ترجمه تفسیر خود را در پرانتز بگذارد که مشخص شود کدام سخن عبد است و کدام سخن رب. حتما توجه به مفرد و جمع در آیات قرآن مهم است. ترجمه صحیح بسیار حائز اهمیت است؛ ترجمه از تفسیر مهم‌تر است. تفسیر نظر شخصی است اما ترجمه معنی درست است.

بهرام‌پور «جوشن کبیر» را یکی از قوی‌ترین معارف اسلام دانست که اغلب به دیده ورد به آن نگاه می‎ کنند و افزود: دو چیز از جانب خداوند نازل شده است؛ یکی قرآن و دیگری جوشن کبیر که خداوند به پیامبر نازل کرد و گفت «یا رسول‌الله این زره را بپوش تا از تو محافظت کند.» جوشن کبیر،‌ تجلی اسما خداوند است و ما آن را در سیصد صفحه ترجمه کرده‌ایم.

این مفسر قرآن در بیان ترجمه «یا سامع الاصلوات» گفت: یعنی ای شنونده صوت‌ها و درخواست‌ها این از اسامی خاص خداوند است و در فهم آن باید گفت که ما نمی‌توانیم همزمان صدای همه و درخواست همه را بشنویم، چون «سامع الصوت» هستیم. آنکه همه را همزمان می‌شنود، خداوند است. «یا مصور» یکی دیگر از اسامی خداوند است، به این معنی که «خداوند در رحم‌ها شما را به هر صورت که بخواهد صورت‌گری می‌کند.» در قرآن می‌گوید «مصورکُم» یعنی شما را صورتگری کردیم اما درجوشن می‌‌گوید من تصویرگر هستم. من که بنده خدا هستم تجلی مصوریت خداوند است.

وی توصیه کرد: برای برطرف شدن گرفتاری‌ها بسیار بگویید «یا دلیل المتحیرین» و گفت: حضرت جبرئیل معلم انبیاء و همه علوم نزد ایشان است. میکائیل را الهام‌دهنده صنایع معرفی کرد. «یا شافی» یکی دیگر از اسماءالله است که استاد بهرام‍‌پور معتقد است همه جراحی‌ها و درمان‌های پزشکی تجلی این نام خداوند است. حضرت زین‌العابدین در صحیفه سجادیه به ما یاد می‌دهد که چگونه با خدا ارتباط برقرار کنیم. خداوند به آدم که انسان اولیه است و پس از گناه چهل روز گریست، گفت به آن سقوطی که پیدا کردی اقرار کن. من تو را می‌بخشم.

بهرام پور در بیان الطاف خداوند بیان کرد: شما اگر تصمیم به گناه بگیرید و موفق به انجامش نشوید، گناهی برایتان محاسبه نمی‌شود‌‌، حتی هشت ساعت پس از ارتکاب گناه فرصت توبه داده می‌شود که اگر پشیمانی داشت، پاک شود. خداوند می‌گوید من نمی‌خواهم بنده من به خاطر تکرار گناه مقابل فرشتگانم رسوا شود. در مقابل، اگر امکان انجام کار خوب نداشته باشید اما آرزو کنید که اگر داشتم انجام می‌دادم، برایتان ثبت می‌شود. نیت و فکر کار خوب قیمت دارد. «صحیفه سجادیه» مدل خواستن از خدا را بیان می‌کند.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی‌است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی‌ (ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir برگزار می‌شود.