زنان قزوینی و آیین خاکسپاری نمادین شهدای عاشورا
به عزاداری برای امام حسین(ع) و یارانشان می پردازند؛ البته برخی از این
آیین ها گاهی به آداب شهرهای دیگر هم شباهت دارد و به همان شکل اقامه می
شود. در استان قزوین تکایای زیادی برپا می شود و شهر با پارچه های سبز و
سیاه رنگ، جلوه دیگری به خود می گیرد. علاوه بر اینکه مردم در تکیه ها و
حسینیه ها به عزداری داری می پردازند، نذورات خود را نیز ادا می کنند؛
مراسم خاصی مانند خاکسپاری زنانه، طبق کشی و درخت خونبار هم در این شهر
برگزار می شود که آداب و آیین ویژه مردم قزوین برای عزاداری و در سوگ
اباعبدالله الحسین(ع) است.
در قزوین هم مانند نقاط دیگر ایران، هیات ها به صورت دسته هایی که شامل
علامت کشی، طبق کشی، طبل و سنج زنی، زنجیر زنی و سینه زنی است و با نشان
خاص به عزاداری می پردازند؛ اما طبق کشی یکی از مراسم های ویژه عزاداری
برای امام حسین(ع) در شهر قزوین است. آیین طبق کشی ثبت ملی شده است؛ این
آیین در هیاتهای متعدد عزاداری به صورت عبور منظم دسته طبق، دسته
علامتها، دسته پرچمها، دسته موسیقی و دسته سینه زنی در روزهای تاسوعا و
عاشورا صورت میگیرد.
“طبق” را از چوبی به ارتفاع حدود یک و نیم متر و قطر یک متر که بیشتر
قسمت‌هاى آن آینه‌کارى شده تهیه مى‌کنند. این طبق استوانه اى شکل را بر سر
گذاشته و حمل مى‌کنند. در شهر قزوین در شب تاسوعا همه دسته‌هاى عزادار از
مسجد و تکایا به طرف امامزاده سلطان سیدمحمد به راه مى افتند و در آنجا
تجمع مى‌کنند.
اهالی قزوین در شب عاشورا به سمت امامزاده حسین (شاهزاده حسین) مى‌روند.
در مناطق روستایی، اهالى هر روستا در این شب به امامزاده محل می روند و تا
قبل از طلوع آفتاب سینه زنی می کنند و پس از نماز صبح به طرف روستاى خود
حرکت مى‌کنند. دسته های عزادار، یک دور در محل می زنند و نوحه می خوانند و
سپس به مسجد محل می روند.
اما این استان آیین دیگری در ۱۳ محرم دارد که توسط زنان اجرا و با چنان
شور و حال و اندوه خاصی برگزار میشود که بازدیدکنندگان بسیاری از سراسر
کشور دارد. در سیزدهم محرم به گواهی مورخین، بعد از واقعه کربلا کسی از ترس
«یزید بن معاویه» جرات نمی کرده تا جنازه های یاران امام حسین (ع) را دفن
کند؛ تا اینکه زنان طایفه «بنی اسد» جمع شدند و به خاکسپاری پیکرهای بی جان
پرداختند. اجرای این مراسم به صورت نمادین و براساس حکایت خاکسپاری شهدای
کربلا توسط زنان طایفه بنی اسد صورت میگیرد، به این ترتیب که تمام زنان
قزوینی در صبح ۱۳ محرم بیل و کلنگ به دست، در مسجد علی اکبر خیابان سلامگاه
شهر قزوین حاضر شده و در حالی که پیکرهای نمادین شهدا را نیز بر دوش
دارند، همگام با پخش نوای موسیقی از آنجا نوحه خوان و سینه زنان در تمام
شهر چرخیده و پس از توقفی در حسینیه آقاسیدجمال، به مسجد علی اکبر
بازمیگردند و عزاداری مفصلی را انجام میدهند.
از آیین دیگر مردم استان قزوین “درخت خونبار” است؛ این مراسم از عصر
تاسوعا تا ظهر عاشورا در روستای زرآباد “الموت” برگزار میشود، بسیار پرشور
است این عزاداری باشکوه در یک روستای کوچک به صورت حلقه وار از عصر
تاسوعا تا ظهر عاشورا در گرداگرد امامزاده اجرا میشود، به دلیل وجود چنار
کهنسال امامزاده است که هرساله در سحرگاه عاشورا، از شاخ و برگ آن مایعی
سرخ رنگ تراوش میکند. وجود این درخت مورد توجه ایرانیان و حتی گردشگرانی
از خارج از کشور قرار گرفته و گاهی تا ۲۰ هزار نفر گردشگر را به سوی این
روستا میکشاند. اهالی این منطقه می گویند که این مایع فقط روز عاشورا از
درخت خارج می شود، یعنی با توجه به متفاوت بودن سال های هجری شمسی و هجری
قمری، این اتفاق درست در روز دهم ماه محرم رخ می دهد و پس از آن، این شاخه
ها خشک می شوند.
منبع : شفقنا