توسل به صالحین از دیدگاه فقهای مذهب حنبلی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، أبو السعادات منصور بن یونس بن صلاح الدین بن حسن بن أحمد بن علی بن إدریس بهوتی حنبلی (متوفای ۱۰۵۱ هـ)  از جمله فقهای برجسته مذهب حنبلی در قرن ۱۱هجری می باشد. وی مرجع حنابله بوده و از نقاط مختلف چون شام و نجد و مصر برای کسب فتوای حنابله به او مراجعه می کرده اند و عده ای نجدیون نیز شاگردی او را کرده اند.

وی درفقه تألیفات متعدد و معروفی دارد که از جمله این تعلیقات کتاب«کشف القناع عن وجه الإقناع» می باشد بهوتی در بخش کتاب الصلاه و در باب صلاه الإستسقاء (نماز باران) به برخی مستحبات در هنگام نماز باران اشاره می کند. از جمله می نویسد:

«وَیُسْتَحَبُّ أَنْ یَخْرُجَ مَعَهُ أَهْلُ الدِّینِ وَالصَّلَاحِ وَالشُّیُوخِ) لِأَنَّهُ أَسْرَعُ لِإِجَابَتِهِمْ، وَقَدْ اسْتَسْقَى عُمَرُ بِالْعَبَّاسِ وَمُعَاوِیَهُ یَزِیدَ بْنِ الْأَسْوَدِ، وَاسْتَسْقَى بِهِ الضَّحَّاکُ بْنُ قَیْسٍ مَرَّهً أُخْرَى ذَکَرَهُ الْمُوَفَّقُ وَالشَّارِحُ وَقَالَ السَّامِرِیُّ، وَصَاحِبُ التَّلْخِیصِ: لَا بَأْسَ بِالتَّوَسُّلِ فِی الِاسْتِسْقَاءِ بِالشُّیُوخِ وَالْعُلَمَاءِ الْمُتَّقِینَ وَقَالَ فِی الْمَذْهَبِ یَجُوزُ أَنْ، یُسْتَشْفَعُ إلَى اللَّهِ بِرَجُلٍ صَالِحٍ وَقِیلَ: یُسْتَحَبُّ قَالَ أَحْمَدُ فِی مَنْسَکِهِ الَّذِی کَتَبَهُ لِلْمَرُّوذِیِّ أَنَّهُ یَتَوَسَّلُ بِالنَّبِیِّ فِی دُعَائِهِ وَجَزَمَ بِهِ فِی الْمُسْتَوْعِبِ وَغَیْرِهِ»[۱]

مستحب است که همراه امام دینداران و افراد با صلاحیت و شیوخ نیز برای نماز از شهر خارج شوند زیرا این امر اجابت دعایشان را سریع تر می نماید . عمر نیز به واسطه عباس (عموی پیامبر) طلب باران نمود و معاویه در یک ماجرا به واسطه یزید بن الأسود و در ماجرایی دیگر همان گونه که در کتاب «الموفق» و «الشارح» آمده است به واسطه ضحّاک بن قیس طلب باران نمود. سامری و صاحب «التلخیص» می گویند: اشکالی ندارد که هنگام طلب باران به شیوخ و دانشمندان پارسا توسل نمود. در مذهب آمده است: طلب شفاعت از خداوند به وسیله مردان صالح جایز است. بلکه گفته شده مستحب است.

أحمد در مناسکی که برای مروذی نگاشته است، گفته است:« او در دعای خود به پیامبر توسل می کرده است. در کتاب «المستوعب» و دیگر کتب این مسئله به صورت یقینی بیان شده است.

۱) البهوتی، منصور بن یونس، کشف القناع عن وجه الإقناع، وزاره العدل، عربستان، چاپ اوّل، ۱۴۲۳هـ ، ج ۳، ص ۴۴۳