چکیده :
پورانهها، که در دستهبندی کلاسیک متون هندویی در گروه متون سْمِرتی(غیر مُنزَل) جای داده دارند، از جمله تأثیرگذارترین متون هندویی در شکلدهی هندسه ی فکری و نظام الاهیاتی هندوئیسم متأخر و معاصر به شمار میروند. پورانهها با نگاهی وحدت وجودی به جهان و با قرار دادن موجودات در سلسله مراتب تجلّیات برهمن، خدایان متکثّر هندویی را در یک نظام الاهیاتی واحد میگنجاند و به کارکردهای متنوّع خدایانی که تا آنزمان در ارتباطی نامشخّص با هم به سر میبردند، انسجام میبخشد.
همچنین پورانهها، با ارائه طرحی از مراحل و مراتب خلقت، که موجودات بر اساس شدّت و ضعفِ معرفت، در یک سلسله طولی قرار دارند، خلقت انسان را در مراحل پایانی و تأمین کننده ی هدف نهایی برهمن از خلق کائنات معرّفی کرده و بدین وسیله، نقشی محوری برای او در نظام هستی رقم میزند. این نوشتار، تلاشی در جهت جهانبینی هندویی، با تکیه بر آموزهها و تعالیم پورانهای، در سه حوزه ی خداشناسی، جهانشناسی، انسانشناسی و نجاتشناسی میباشد.
کلید واژه: هندوئیسم، متون هندویی، پورانهها، حقیقت غایی، جهان، انسان، نجات.