سیدابوالحسن نواب: استفاده نهادهای فرهنگی از بودجه عمومی در دنیا متداول است/ حوزه با دریافت بودجه به دولت وابسته نمی‌شود
محمدعلی خرمی: روزنامه جمهوری اسلامی هفته گذشته در یادداشتی از دولت سیزدهم خواست، بودجه حوزه‌های علمیه و مؤسسات خاص را قطع کند. این روزنامه قطع بودجه حوزه‌ها را به نفع استقلال این نهاد دینی دانسته بود. دین‌آنلاین در واکنش به این یادداشت به سراغ سیدابوالحسن نواب رفته است که در تأسیس و تخصیص بودجه به مرکز خدمات حوزه‌های علمیه و بسیاری از نهادهای حوزوی نقش اساسی داشته است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اولین‌بار نیست که بحث استقلال حوزه‌ها از بودجه عمومی کشور مطرح می‌شود. این موضوع سال‌هاست در سطح حوزه‌ها مطرح شده و موافقان و مخالفانی دارد، چنانکه بنابر نظرسنجی صورت پذیرفته در کانال تلگرامی دین‌آنلاین اکثریت با پیشنهاد روزنامه جمهوری موافقت کردند و برخی که خود را طلبه معرفی کرده بودند درخواست کردند این بودجه حذف شود و البته برای اشتغال طلاب تدبیری بیندیشند.
موضوع بودجه‌های تخصیص یافته به حوزه‌های علمیه و مرکاز وابسته در دولت حسن روحانی با انتشار فهرست مؤسسات و نهادهایی که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند، به سطح جامعه کشیده شد که البته با پیگیری جدی یکی از نمایندگان و ابسته به جبهه پایداری در روند این تخصیص ابتدا مانع گذاشته شد و در نهایت با قطع کامل برخی از این بودجه‌ها، وابستگی برخی از این مؤسسات به استثنای آنها که در زمان احمدی نژاد به ردیف هفت فهرست عمومی بودجه انتقال یافته بودند، به طور کامل قطع شد.
حالا با تغییر دولت، یکبار دیگر روزنامه جمهوری اسلامی که در راس آن شخصیت‌های حوزوی قرار دارند، بار دیگر بر لزوم استقلال مالی حوزه تأکید کرده و خواستار قطع نام حوزه و برخی دیگر از نهادهای فرهنگی از ردیف بودجه عمومی شده است.
نویسنده این مقاله با اشاره به مشکلات عدیده آموزش و پرورش پیشنهاد داده که بودجه این موسسات قطع شده و به آموزش و پرورش اختصاص داده شود.
در پایان این سرمقاله آمده است: «این اقدام شجاعانه را دولت سیزدهم باید از همین اولین بودجه‌ای که تدوین می‌کند انجام دهد. بودجه کل کشور نیازمند جراحی عمیق است. این جراحی را اگر امروز انجام ندهید، فردا قطعاً دیر است.»
بر اساس جدولی که روزنامه تجارت نیوز منتشر کرده، بودجه بسیاری از نهادهای مذهبی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل افزایشی چشمگیر داشته است. برای مثال مرکز خدمات حوزه علمیه ۲۵ درصد، سازمان اوقاف و امور خیریه ۴۱ درصد، دانشگاه علوم و معارف قرانی ۴۸ درصد و سازمان حج و زیارت ۶۴ درصد افزایش بودجه داشته‌اند.
****
سید ابوالحسن نواب اما که در تأسیس مرکز خدمات حوزه‌های علمیه نقش بنیادی داشته و در تخصیص بودجه به برخی نهادهای حوزوی با دولت‌های مختلف رایزنی می‌کرده معتقد است استفاده حوزه از بودجه عمومی به معنای وابستگی این نهاد به دولت نیست.
رئیس اسبق مدیریت مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، در گفت‌وگو با دین آنلاین تصریح کرد: پیشنهاد روزنامه جمهوری اسلامی برای قطع بوجه دولتی حوزه‌های علمیه از سر دلسوزی نوشته شده است. اصل وابستگی به دولت‌ها درست نیست اما آیا کسی که از بودجه عمومی کشور استفاده می کند الزاما وابسته است؟
نواب ادامه داد: شورای نگهبان و نهادهای نظارتی و دانشگاه تهران همه از همین بودجه استفاده می‌کنند و بیشترین نقد را هم به دولت دارند. لذا ما معتقدیم استفاده از بودجه عمومی کشور به معنای وابستگی به دولت نیست.
جلو ریخت و پاش شرکت‌های دولتی را بگیرند
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، در پاسخ به این پرسش که اقبال و عدم اقبال احمدی‌نژاد به حوزه‌های علمیه در اوایل و اواخر دولتش بحث‌های زیادی را ایجاد کرد و آیا این به معنای ایجاد وابستگی با استفاده از بودجه نیست گفت: اقای احمدی‌نژاد کلا در مقاطعی چالش‌های زیادی برای دستگاه‌های مختلفی ایجاد کرد؛ این چالش‌ها فقط مربوط به حوزه نبود. او با همه درگیر شد و کارهای اشتباه زیادی را انجام داد. موضوع او را باید جداگانه بررسی کرد. نمی‌توان عملکرد او را به عنوان مصداقی برای این بحث مطرح ساخت.
نواب در ادامه نقد خود به یادداشت روزنامه جمهوری اسلامی گفت: از نویسنده مقاله روزنامه جمهوری اسلامی تعجب کردم. او اعداد و ارقام بودجه کشور را خوب می‌داند. کل بوجه‌هایی که به این امور اختصاص یافته نسبت به بودجه کل کشور اصلا عددی نیست. اگر واقعا می‌خواهند جلو ریخت و پاش‌ها را بگیرند باید جلو بودجه آن دسته از شرکت‌های دولتی را که حساب و کتاب نظارتی ندارند بگیرند.
عضو هیئت امنای سابق مرکز خدمات حوزه‌های علمیه تصریح کرد: در خیلی از کشورهای جهان نهادهای فرهنگی و دینی دارند و بودجه‌های کلانی را نیز به آنها اختصاص می‌دهند؛ برای نمونه می‌توان بنیاد «ساساکاوا» ژاپن و «دآآد» آلمان اشاره کرد. این نمونه نهادها کارهای فرهنگی انجام می‌دهند و زیر نظر قوای سه‌گانه هم نیستند.
استقلال حوزه از بودجه دولت آسان نیست
نواب گفت: اینکه حوزه علمیه برای حفظ روابط خود با مردم باید به بودجه‌های شرعی مانند هدایای مردم و وقف برگردد، مطلب بسیار درستی است. آقای اعرافی رئیس حوزه علمیه قم هم متوجه این نکته هستند و به همین جهت برای احیای موقوفات مربوط به حوزه‌های علمیه تلاش می‌کنند. اگر این موقوفات درست مدیریت شود و حوزه‌ها از موقوفات استفاده کنند بهتر است. مدرسه مروی تهران همین کار را می کند.
وی افزود: البته با پیروزی انقلاب حوزه‌ها گسترش یافت و در مناطق محروم نیز حوزه‌های زیادی تاسیس شد. امکان تامین این حوزه‌ها توسط مردم آن مناطق وجود ندارد و استقلال مالی حوزه‌ها موضوع آسانی نیست.
سیدابوالحسن نواب گفت: از سوی دیگر بعد از انقلاب دولت تکالیفی را به گردن حوزه‌ها گذاشت که انجام این تکالیف بودجه خود را می طلبد. مثلا حوزه باید سالیانه پانصد یا هزار قاضی به دولت تحویل بدهد. بورسیه کردن هزار قاضی هزینه سنگینی را می‌خواهد؛ حال آنکه دانشگاه‌ها نسبت به حوزه قضات کمتری را تحویل دولت می‌دهند. دولت باید بودجه کاری را که از حوزه می‌خواهد بپردازد.