رفع خرافه ای در مورد جفت گیری طاووس

ردنا (ادیان نیوز)، متاسفانه مدتی است در فضای مجازی در مورد شیوه جفت گیری طاووس ادعاهای عجیب و غریبی مطرح می شود و مویّد کلام خویش را خطبه ۱۶۵ نهج البلاغه می دانند و با کمال تاسف برخی از اهل علم نیز بدون مراجعه به نهج البلاغه، بر آن ادعا، صحّه گذاشته و مروّج آن ادعای باطل در فضای مجازی می شوند در حالی که آنچه در کلام نورانی امیرمومنان علی علیه السلام در نهج البلاغه آمده دقیقاً باطل کننده ادعای مذکور است و امام (ع) با صراحت تمام، این مساله را مردود دانسته و خرافه ای می دانند همچون خرافه ای دیگر در مورد جفت گیری کلاغ، البته اندکی دقت و تأمل را می طلبد.

در اینجا به جهت اینکه کلامی از نگارنده مطرح نباشد و اتقان کلام حفظ شود شرح آیت الله مکارم شبرازی (مدطله) را در این زمینه و در شرح همین فقرات از خطبه ۱۶۵ نهج البلاغه خدمت همه خوانندگان عزیز ازائه می دهم تا این شبهه برای همگان برطرف شود

لکن از همه عزیزان خواهش می کنم شخصاً نیز به نهج البلاغه مراجعه کرده و با دقت بیشتری کلام حضرت را مطالعه بفرمایند:

اما کلام امام(ع) و ترجمه و شرح آن؛

وَ مِنْ أَعْجَبِهَا خَلْقاً الطَّاوُسُ الَّذِی أَقَامَهُ فِی أَحْکمِ تَعْدِیلٍ وَ نَضَّدَ أَلْوَانَهُ فِی أَحْسَنِ تَنْضِیدٍ بِجَنَاحٍ أَشْرَجَ قَصَبَهُ وَ ذَنَبٍ أَطَالَ مَسْحَبَهُ إِذَا دَرَجَ إِلَی الْأُنْثَی نَشَرَهُ مِنْ طَیهِ وَ سَمَا بِهِ مُطِلًّا عَلَی رَأْسِهِ کأَنَّهُ قِلْعُ دَارِی عَنَجَهُ نُوتِیهُ یخْتَالُ بِأَلْوَانِهِ وَ یمِیسُ بِزَیفَانِهِ یفْضِی کإِفْضَاءِ الدِّیکهِ وَ یؤُرُّ بِمَلَاقِحِهِ أَرَّ الْفُحُولِ الْمُغْتَلِمَهِ لِلضِّرَابِ أُحِیلُک مِنْ ذَلِک عَلَی مُعَاینَهٍ لَا کمَنْ یحِیلُ عَلَی ضَعِیفٍ إِسْنَادُهُ وَ لَوْ کانَ کزَعْمِ مَنْ یزْعُمُ أَنَّهُ یلْقِحُ بِدَمْعَهٍ تَسْفَحُهَا مَدَامِعُهُ فَتَقِفُ فِی ضَفَّتَی جُفُونِهِ وَ أَنَّ أُنْثَاهُ تَطْعَمُ ذَلِک ثُمَّ تَبِیضُ لَا مِنْ لِقَاحِ فَحْلٍ سِوَی الدَّمْعِ الْمُنْبَجِسِ لَمَا کانَ ذَلِک بِأَعْجَبَ مِنْ مُطَاعَمَهِ الْغُرَابِ

ترجمه:

یکی از عجیب ترین آن ها (پرندگان) از نظر آفرینش، طاووس است که خداوند آن را در موزون ترین شکل آفرید و با رنگ های مختلف به بهترین صورت رنگ آمیزی نمود؛ با بال و پرهایی که شهپرهای آن بر روی یکدیگر قرار گرفته و به هم آمیخته و دمی که دامنه آن را گسترده و بر زمین می کشد.

هنگامی که طاووس به سوی جفت خود حرکت می کند، دم خود را می گشاید و همچون چتری (بسیار زیبا) بر سر خود سایبان می سازد؛ گویی بادبان کشتی است که از سرزمین «دارین» مشک با خود آورده و ناخدا آن را برافراشته است.

(در این حال) او با این همه رنگ های زیبا غرق در غرور می شود و با حرکات متکبرانه به خود می نازد؛ همچون خروس با جفت خود می آمیزد و همانند حیوانات نر که از طغیان شهوت به هیجان آمده اند با او در آمیخته باردارش می کند.

برای اثبات آن به مشاهده حسّی حواله می کنم؛ نه همچون کسی که به دلیل ضعیف ذهنی حواله می کند و آن گونه که بعضی پنداشته اند، طاووس به وسیله اشکی که از چشم خود فرو می ریزد جنس ماده را باردار می کند به این صورت که قطره اشک در دو طرف پلک های جنس نر حلقه می زند و ماده او آن را می نوشد سپس تخم می گذارد، بی آن که با نر آمیزش کرده باشد، جز همان قطره اشکی که از چشمش بیرون پریده است، (این افسانه بی اساسی است و) عجیب تر از افسانه تولید مثل کلاغ نیست.

شرح و تفسیر عجیب ترین پرنده جهان

. . . . (بخش هایی که ارتباطی با موضوع ما نداشت حذف گردید)

یکی از نکته های قابل توجّه و دقیق در جهان حیوانات این است که جنس نر برای جلب توجّه جنس ماده از عوامل مختلفی استفاده می کند؛ گاه از صدای زیبا و گاه از حرکات موزون و گاه از جلوه های دیگر.

امام علیه السّلام در ادامه این سخن به این نکته باریک اشاره کرده، می فرماید: «هنگامی که طاووس به سوی جفت خود حرکت می کند، دم خود را می گشاید و همچون چتری (بسیار زیبا) بر سر خود سایبان می سازد» (إذا درج إلی الأنثی نشره من طیه، و سما به مطلّا علی رأسه).

. . . و در ادامه سخن می افزاید: « (در این حال) او با این همه رنگ های زیبا غرق در غرور می شود و با حرکات متکبّرانه به خود می نازد؛ [طاووس]همچون خروس با جفت خود می آمیزد و همانند حیوانات نر که از طغیان شهوت به هیجان آمده اند با او در آمیخته باردارش می کند» (یختال بألوانه، و یمیس بزیفانه یفضی کإفضاء الدّیکه، و یؤرّ بملاقحه أرّ الفحول المغتلمه للضّراب).

[تقاضا می کنم خوانندگان عزیز، این قسمت را با دقت بیشتری بخوانید]

این سخن در واقع مقدمه ای است برای ابطال بعضی از خرافات که در مورد این پرنده در میان عوام موجود است (و چه بسیارند خرافاتی که عوام برای عجایب حیوانات ساخته اند!) لذا به دنبال آن چنین می فرماید: «من این موضوع را با چشم خود دیده ام و برای اثبات آن به مشاهده حسّی حواله می کنم؛ نه همچون کسی که به دلیل ضعیف ذهنی حواله کند» (آری آن چه درباره تولید مثل طاووس گفتم با چشم خود دیده ام؛ امری است حسّی نه خیالی و پنداری) (أحیلک من ذلک علی معاینه، لا کمن یحیل علی ضعیف إسناده).

[امام تاکید می فرماید جفت گیری طاووس را خودم و با چشم خودم دیدم]

سپس در ادامه این سخن می افزاید: «و آن گونه که بعضی پنداشته اند، طاووس به وسیله اشکی که از چشم خود فرو می ریزد جنس ماده را باردار می کند به این صورت که قطره اشک در دو طرف پلک های جنس نر حلقه می زند و ماده او آن را می نوشد سپس تخم می گذارد، بی آن که با نر آمیزش کرده باشد، جز همان قطره اشکی که از چشمش بیرون پریده است، (افسانه بی اساسی است) و این عجیب تر از افسانه تولید مثل کلاغ نیست»

(و لو کان کزعم من یزعم أنّه یلقح بدمعه تسفحها مدامعه، فتقف فی ضفّتی جفونه، و أنّ أنثاه تطعم ذلک، ثمّ تبیض لا من لقاح فحل سوی الدّمع المنبجس لما کان ذلک بأعجب من مطاعمه الغراب).

اشاره به این که نباید از چنین خرافه ای درباره طاووس تعجب کرد؛ زیرا عجیب تر از آن را درباره کلاغ گفته اند.

[در حقیقت، امام برای اثبات اینکه این مساله خرافی است به یک خرافی دیگر نیز اشاره کرده و می فرماید: ]

می گویند: کلاغ، آمیزش جنسی ندارد؛ بلکه به هنگامی که می خواهد جنس ماده را باردار کند منقار خود را در منقار او می نهد و کمی آبی که در چینه دان او هست به ماده منتقل می کند و او باردار می شود؛

در حالی که این سخن باطل است و بارها آمیزش جنسی کلاغ مشاهده شده است؛ هر چند سعی دارد دور از انظار انسان ها باشد و لذا آمیزش جنسی او که یک امر پنهانی است در زبان عربی ضرب المثل شده است و گفته اند: «أخفی من سفاد الغراب؛ پنهان تر از آمیزش جنسی کلاغ».

ممکن است سرچشمه این اشتباه آن باشد که بسیاری از پرندگان، قبل از آمیزش جنسی، منقار در منقار هم می نهند و این سبب اشتباه بعضی شده است. ممکن است شبیه آن در مورد اشک طاووس وجود داشته باشد که قبل از آمیزش جنسی، جنس ماده اشک جنس نر را می نوشد.

این خلاصه ای بود از شرح پیام امام بر این خطبه نورانی

اگر دقت کرده باشید

امام (ع) می فرماید: من خودم با چشم خودم جفت گیری طاووس را دیدم نه آنگونه که برخی به خرافات گویند از طریق اشک چشم و. . .

البته نقدهای جدی هم بر مدعای موجود در فضای مجازی وارد است که برخی از آنها عبارتند از؛

۱- می نویسند در یکی از معروفترین دانشگاه های جانور شناسی هند اما نامی از دانشگاه به میان نمی آید.

اصلا نمی دانیم دانشگاه جانورشناسی در هند وجود دارد یا خیر؟

۲- اگر فیلم برداری شده و به این نتیجه رسیده اند پس چرا هیچ فیلمی در این زمینه ارائه نمی دهند؟

۳- آیا اینقدر این مساله مهم بوده که تیم تحقیقاتی از سراسر دنیا به هند بروند؟

۴- در نهایت نیز یک جوانی بلژیکی از نهج البلاغه، معما را حل می کند یعنی هیچ مسلمان دیگری در دنیا با این کتاب آشنا نبوده است؟

۵- ضمن اینکه کلام امام را سانسور کرده و آن قسمتی را که خود می خواهند ذکر می کنند

و. . .

فتأمل جیّداً