یهودیان و امپراتوری عثمانی | یادداشتی از عدنان فلاحی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، عدنان فلّاحی با اشاره به سخنرانی اردوغان یادداشتی را با عنوان «یهودیان و امپراتوری عثمانی» نوشته است که جهت استفاده مخاطبین ارجمند آن را بازنشر می کنیم. رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه در سخنان امروز خود در جمع هم‌حزبی‌هایش در پارلمان ترکیه، حملات لفظی‌ای را روانه دولت اسرائیل کرد. او همچنین برخلاف دیدگاه نسبتا رسمی متحدین غربی‌اش در ناتو، حماس را سازمانی غیرتروریستی و “آزادیبخش” معرفی کرد که در پی آزادی سرزمین‌های اشغالی است.

در این میان اما اردوغان سخن دیگری هم گفت که عمدا یا سهوا در رسانه‌های عربی‌زبانی چون الجزیره و… انعکاس نیافت و فقط بخش انگلیسی خبرگزاری آناتولی آن را منعکس کرد. اردوغان گفت:

“یهودیان خوب می‌دانند که ترکیه تنها سرزمینی است که قرن‌ها عاری از یهودستیزی بوده است”.

اردوغان با گفتن این سخن زیرکانه کوشید که اتهام یهودستیزی را از این مواضع خود دفع کند و مانع سوءاستفاده پروپاگاندای اسرائیلی از حملاتش علیه اسرائیل شود. نیز او با گفتن این سخن خواسته یا ناخواسته بیشتر ممالک جهان را به یهودستیزی در قرون متمادی متهم کرد! اما واقعا یهودیان درون امپراتوری عثمانی چه وضعی داشتند؟

شواهد تاریخی می‌گوید که تا قبل از تثبیت مرزهای پسااستعماری سایکس‌پیکو – که دیوید فرامکین مورخ امریکایی آن را “صلحِ برباد دهنده‌ی همه‌ی صلح‌ها می‌خواند” – یهودیان در جوامع مسلمان غالبا تنشی نداشتند. حتی تا قرن نوزدهم یهودیان اروپا، شیوه‌ی تعامل عثمانی با یهودیان را الگویی در برابر یهودستیزی غربی می‌دانستند.

در ۱۸۹۳ یهودیان تبعه‌ی عثمانی طی نامه‌ای از سلطان عبدالحمید خواستند که به ارتش عثمانی بپیوندند. در جنگ اول بالکان و نیز در جنگ جهانی اول گردان‌های یهودی برای ارتش عثمانی جنگیدند؛ خاصه در جنگ تاریخی گالیپولی در ۱۹۱۵ – مشهور به نبرد چاناک‌قلعه – که ارتش عثمانی در آن، ناوگان چرچیل و فرانسه را در تنگه‌ی داردانل شکست داد حدود ۶۰۰یهودی برای ارتش مصطفی کمال جنگیدند. نیز گروهی از یهودیان آلمانی در کنار عثمانی‌ها و علیه متفقین می‌جنگیدند.

با این تفاصیل به نظر می‌رسد این سخنان اردوغان، کوششی در جهت باز کردن صورت مساله‌ی منازعه اعراب و اسرائیل از منظری پیش‌ از حملات ۷ اکتبر حماس به اسراییل باشد.